Küresel Anglikan Cemaati, İngiltere Kilisesi’nde eşcinsel birlikteliklere destek veren bir kadın piskoposun atanmasının ardından, Canterbury Başpiskoposu’nu tanımayacaklarını açıkladı.
Küresel Anglikan Cemaati içerisindeki çatışmalar, muhafazakâr grupların Canterbury Başpiskoposu’nun liderliğini tanımayacağını beyan etmesiyle kritik bir eşik aşmış oldu.
Kısa bir süre önce, Piskopos Sarah Mullally, İngiltere Kilisesi’nin başına atanarak bu görevi üstlenen ilk kadın unvanına sahip oldu.
Associated Press’in haberine göre, Afrika merkezli bazı büyük ve hızla gelişen kiliseleri temsil eden Gafcon liderleri, 85 milyon üyeli küresel yapıda “yeniden düzenleme” yapacaklarını duyurdular.
Liderler, bu ayrılığın temel gerekçesi olarak Piskopos Mullally’nin LGBTİ+ bireylerini kapsayan politikalara verdiği desteği öne sürdü.
Gafcon Başkanı Ruandalı Başpiskopos Laurent Mbanda, geçen ay yaptığı bir açıklamada “gelmekte olanın gerçekleştiğini” ifade etmişti.
Mbanda’nın öncülük ettiği grup, Canterbury otoritesinden bağımsız olarak paralel bir yapının kurulacağını ve bu yeni “Küresel Anglikan Cemaati”nin kendi kıdemli piskoposlar konseyi tarafından yönetileceğini duyurdu.
Yayınlanan bildiride, eşcinsel birlikteliklere karşı bir duruş sergileyen ve “eşcinsel pratiği Kutsal Kitap ile bağdaşmaz” şeklinde ifade edilen 1998 tarihli bildiriyi ihlal eden kiliselerin kınandığı belirtildi.
AYRIŞMANIN BOYUTU HALA BELİRSİZ
Gafcon’un açıklaması önemli bir dönüm noktası olsa da, üye bölgelerin kaçının ayrılmayı tercih edeceği konusunda henüz net bir bilgi mevcut değil.
Gafcon Genel Sekreteri Piskopos Paul Donison’a göre, Afrika’nın en büyük iki bölgesi olan Nijerya ve Uganda’nın başpiskoposları bu planı desteklerken, Myanmar’dan Amerika kıtasına kadar daha küçük kiliseler de bu karara katıldı.
Nijerya Başpiskoposu Henry Ndukuba, Piskopos Mullally’nin eşcinsel meselelerindeki tutumunu “yıkıcı” olarak değerlendirdi.
Ndukuba, Mullally’nin atanmasının, küresel Anglikan dünyasının artık İngiltere Kilisesi’nin liderliğini kabul edemeyeceğinin bir başka kanıtı olduğunu açıkladı.
Öte yandan, Gafcon’a bağlı başka kiliselerin henüz bu konudaki tutumlarını netleştirmediği görülüyor.
Kongo Başpiskoposu Georges Titre Ande, bazı kiliselerdeki liberal görüşleri kınasa da kendi bölgesinin cemaatten ayrılmayacağını ifade etti.
Ande, “Kongo Anglikan Kilisesi’nin Anglikan Cemaati’nden ayrılmak gibi bir niyeti yok, aksine onu terk etmeden reform yapmak, iyileştirmek ve canlandırmak için çalışmaya devam edecektir.” dedi.
ANLAŞMAZLIK YILLARDIR DEVAM EDİYOR
İngiltere Kilisesi’nden misyonerlik ve sömürgecilik yollarıyla yayılan Anglikan cemaatindeki anlaşmazlık, 2003’te ABD Episkopal Kilisesi’nin eşcinsel olduğunu açıklayan ilk piskoposunu atamasıyla açığa çıkmıştı.
Buna yanıt olarak muhafazakâr bölgeler Gafcon ve diğer alternatif yapıları kurarken, Uganda ve Nijerya gibi büyük kiliseler geleneksel Anglikan kurumlarındaki katılımlarını büyük ölçüde sonlandırdı.
Pek çok Batı ülkesinde tarihi bir gelişme olarak değerlendirilen Piskopos Mullally’nin atanması, bu derin bölünmeleri yeniden gün yüzüne çıkardı.
Mullally, İngiltere Kilisesi’nin evliliği bir erkek ve bir kadın arasında tanımladığını belirtse de, eşcinsel çiftlerin kutsanmasına yönelik bir proje önerisinde bulundu.
Ayrıca kilisenin LGBTİ+ bireylere yönelik “verilen zararı” kabul ettiğini de vurguladı.
BİRLİK ÇABALARI DEVAM EDİYOR
Bu gelişme, eşcinselliğin genellikle tabu sayıldığı ve bazen suç olarak görüldüğü birçok Afrika ülkesinde büyük bir karşıtlıkla karşılandı.
Uganda Başpiskoposu Stephen Kaziimba, Mullally’nin “cinsellik konusundaki Kutsal Kitap’a aykırı görüşleri desteklemesi ve savunmasının Anglikan Cemaati’nin dokusundaki yarığı derinleştirdiğini” dile getirdi.
Diğer yandan, resmi Anglikan Cemaati, Canterbury’nin rolünü azaltarak liderliği daha geniş bir tabana yayacak yeni bir yapı üzerinde çalışmalar yürütüyor.
Önerileri hazırlayan komiteye başkanlık eden Piskopos Graham Tomlin, planın “farklı inançlara sahip bireylerin bu Cemaat içerisinde vicdanen rahat bir biçimde kalabilmelerine olanak sağlayacak bir yapı sunmayı” hedeflediğini söyledi.
ABD’de Episkopal Kilise’nin Yönetici Piskoposu Sean Rowe, Gafcon’un son açıklamasını, zaten cemaatten büyük ölçüde kopmuş bir gruptan gelen “aynı şeylerin tekrarı” olarak tanımladı.
Diğer bazı liderler ise anlaşmazlığın dışına atmayı tercih ediyor. Cape Town Başpiskoposu Thabo Makgoba, Piskopos Mullally’e “sıcak tebriklerini” sunarak, ofisinden yapılan açıklamada “Anglikanlar arasındaki görüş ayrılıklarıyla ilgilenecek zamanı ve ilgiliyi” bulunmadığını kaydetti.
Ayrıca Gana’nın Akra kentindeki papaz Patrick Okaijah-Bortier, Associated Press’e, ülkesindeki birçok kişinin durumdan mutsuz olduğunu ifade etti.
Okaijah-Bortier, “Bu endişe verici. Eğer bu gündemi zorlarsa, neredeyse hepimizi kaybedebilir.” dedi.
