Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi 30. Taraflar Konferansı (COP30), Brezilya’nın Belem kentinde başarıyla tamamlandı. Türkiye’yi bu önemli toplantıda Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum temsil etti.
Türkiye’nin 2022 yılında COP başkanlık adaylığını açıklamasıyla başlayan süreç, Belem’deki beş günlük müzakereler sonucunda Türkiye’nin kazanımıyla sonuçlandı. COP31 Taraflar Konferansı’nın gelecek yıl Türkiye’de yapılması, başkanlığın Türkiye’ye verilmesi ve müzakere başkanlığının ise Avustralya tarafından yürütülmesi hususlarında mutabakat sağlandı. Pre-COP toplantısının da bir Pasifik ülkesinde yapılması karara bağlandı. Anlaşma metni, Türkiye’nin de yer aldığı Birleşmiş Milletler çatısı altındaki Batı Avrupa ve Diğerleri (WEOG) grubunda onaylandı.
Türkiye, “Herhangi bir ülkenin geride kalmayacağı adil ve kapsayıcı bir diplomasi” vizyonuyla başkanlık rolünü üstlendi. Bu önemli başarı, Türkiye’yi iklim değişikliği ile mücadelede Birleşmiş Milletler’in en büyük organizasyonu olan COP’a ev sahipliği yapacak bir ülke konumuna getirecek ve 196 ülkenin liderleri Türkiye’de bir araya gelecek. İlerleyen dönemde Liderler Zirvesi’nin ve COP31 organizasyonunun hangi ilde gerçekleştirileceği ise netleşecek.
COP31 için Antalya hedefi
Bakan Kurum, daha önceki açıklamalarında Türkiye’nin COP31 toplantısını Antalya’da düzenlemeyi hedeflediğini belirtmişti.
Antalya’nın ulaşım ve konaklama imkanları bakımından avantajlı olduğunu ifade eden Kurum, daha önce G20 Zirvesi’ne de başarılı bir şekilde ev sahipliği yaptığını vurguladı. COP31’in Liderler Zirvesi’nin ise İstanbul’da gerçekleştirilmesi planlanıyor.
Türkiye’nin COP31 yolculuğu
Türkiye, 2022 yılında Şarm El-Şeyh’te gerçekleşen COP27’de hem güncel Ulusal Katkı Beyanı’nı hem de COP31 adaylığını duyurdu. Bu süreçte, Birleşmiş Milletler çatısı altındaki Batı Avrupa ve Diğerleri (WEOG) grubundan Avustralya da adaylığını ilan etti.
İki yıl boyunca dostane görüşmelerle süren müzakereler neticesinde Türkiye, farklı ülkelerle diplomatik ilişkilerini güçlendirdi. Belem’de, Bakan Murat Kurum’un öncülüğünde yürütülen beş günlük müzakerelerde, Türkiye’nin ev sahipliğine de hazırlığı ortaya kondu.
Avustralya ile kıran kırana müzakere
Bakan Kurum, müzakerelere yönelik olarak tarihi Türk-Anzak dostluğuna ve Çanakkale ruhuna vurgu yaptı. İklim krizi karşısında ortak bir mücadele yürütmenin önemini vurguladı.
Türkiye, Akdeniz bölgesinde iklim değişikliğinin etkilerini derinden hisseden ülkeler arasında yer alıyor. Gelişmiş ülkelere kıyasla iklim değişikliği konusunda tarihsel sorumluluğu daha az olsa da Türkiye’nin iklim eylemlerinde kararlılığını sürdüğünü belirtti.
Türkiye, iklim değişikliği ile mücadelede küresel bir aktör olarak rol üstlenmeye hazır olduğunu ifade eden Bakan Kurum, Türkiye’nin İklim Kanunu, Sıfır Atık Hareketi ve yenilenebilir enerji kaynakları konusundaki çabalarıyla 2053 Net Sıfır Emisyon Hedefi hedefine kararlılıkla ilerlediğini de dile getirdi.
COP nedir?
197 ülkenin katılımıyla düzenlenen COP toplantıları, ülkelerin sera gazı azaltım hedefleri, iklim uyum politikaları, iklim finansmanı ve karbon piyasalarının kuralları konusunda belirleyici rol oynamaktadır.
Birleşmiş Milletler nezdinde gerçekleştirilen Taraflar Konferansı’nda “taraflar” ifadesi 1992 yılında ilk BM İklim Anlaşması’na imza atan ülkeleri tanımlamaktadır.
COP, 1992 tarihli Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi’nin (BMİDÇS) en üst karar organı olarak, küresel iklim mücadelesinin yönlendirilmesinde kritik bir rol üstlenmektedir. İlk COP zirvesi, 1995 yılında Almanya’nın Berlin şehrinde gerçekleştirilmiştir.
COP’ta ev sahipliği süreci nasıl belirleniyor
COP toplantılarında ev sahiplerinin belirlenmesi için aday ülkeler arasında bir uzlaşma sağlanması gerekmektedir. Aday ülkeler arasında bir anlaşma sağlanmadığı takdirde zirve, BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi’nin merkezi olan Almanya’nın Bonn kentinde gerçekleşir. Her yıl düzenlenen bu zirvenin ev sahipliği, BM içinde 5 coğrafi bölgeye ayrılarak belirlenmektedir.
Geçtiğimiz yıl, Doğu Avrupa grubundan Azerbaycan ev sahipliği yaparken, bu yılki zirvenin ev sahibi Latin Amerika ve Karayipler grubundan Brezilya oldu. 2026 yılında ise ev sahipliği sırası Türkiye’nin de içinde yer aldığı Batı Avrupa ve Diğerleri grubuna geçecektir.
“Dünyamız için en anlamlı maratonumuzu başlatıyoruz”
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, Türkiye’nin bu tarihi diplomasi başarısını sosyal medya hesabında duyurdu.
Bakan Kurum, paylaşımında “Yüzlerce ikili görüşme, onlarca ülkeye yönelik iklim temalı ziyaret ve günler süren diplomatik müzakere neticesinde COP31 başkanı ve ev sahibi Türkiye! Bu tarihi sorumlulukla ortak evimiz dünyamız için en anlamlı maratonumuzu başlatıyoruz.” ifadelerini kullandı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın belirlediği 2053 Net Sıfır Emisyon Hedefi ve yeşil dönüşüm vizyonu doğrultusunda, şeffaf ve kapsayıcı bir süreç hayata geçireceklerini kaydeden Kurum, şu şekilde devam etti:
“Bugün, küresel bir çevre hareketine dönüşen Sıfır Atık seferberliği ile; Sayın Emine Erdoğan Hanımefendi’nin himayelerinde, ortak evimiz dünya için büyük katkılar sunmaya devam edeceğiz. Her konuda olduğu gibi Türkiye; güvenin, umudun ve geleceğin adresi olmaya devam edecektir. Alınan bu kararın tüm taraflara, bölgemize ve küresel iklim mücadelesine hayırlı olmasını diliyorum.”
