Ticaret Bakanlığı, 2024 yılı itibarıyla oyuncak ithalat denetimlerinde önemli bir değişiklik gerçekleştirecek.
Türkiye’de ithal edilen oyuncakların denetimi, Oyuncakların İthalat Denetimi Tebliği ve Oyuncak Güvenliği Yönetmeliği çerçevesinde sürdürülüyor. Bu denetimler, Dış Ticarette Risk Esaslı Kontrol Sistemi (TAREKS) üzerinden yürütülmekte.
Mevzuata göre, oyuncakların üzerinde veya ilişiğinde imalatçıların ticari adı, marka ve adres bilgileri yer alması zorunlu. Ancak, Bakanlık denetimlerinde imalatçı adı veya marka ve adres bilgisi taşımayan birçok oyuncakla karşılaşıldığı belirlendi.
Bu durum üzerine Bakanlık, ilgili oda, borsa ve sivil toplum kuruluşlarına bir uyarı gönderdi. Buna göre, 1 Ocak 2026 itibarıyla yürütülecek denetimlerde, oyuncakların üzerinde ya da ambalajında imalatçı ve ithalatçı bilgileri bulunup bulunmadığı kontrol edilecek. Eksik bilgi bulunan başvurular “işaretleme eksikliği” nedeniyle reddedilecek.
“Tüketici iade hakkını da kullanabilecek”
Tüketici Hakları Derneği Genel Başkanı Ergün Kılıç, özellikle çocuk ürünlerinde üretici bilgisi olmasının güvenlik ve şeffaflık açısından büyük önem taşıdığını vurguladı.
Kılıç, üretici bilgilerinin etikette yer almasının, ürün standartları ve sorumluluk hakkında bilgi edinmeyi kolaylaştıracağını belirtti. Yeni uygulama ile vatandaşların güvenli ve riskli oyuncakları daha iyi ayırt edebileceğine dikkat çekti.
Kılıç, oyuncakların çocukların sağlığı üzerinde doğrudan etkisi olduğunu ifade ederek, üretici bilgisinin açık şekilde belirtilmesinin güvenli olmayan ürünlerin piyasaya girişini azaltacağını, izlenebilirliği artıracağını ve sorun ortaya çıktığında geri çağırmanın daha kolay hale geleceğini belirtti. Ayrıca, bu düzenlemenin çocuk sağlığını koruma açısından kritik olduğuna vurgu yaptı.
Yeni uygulamanın güvenli ve kaliteli ürün sunan markaları öne çıkararak rekabeti olumlu hale getireceğini ifade eden Kılıç, riskli ürünlerin piyasadaki etkisinin azalacağını belirtti.
Kılıç, üretici bilgilerinin etikette yer almasının, ürün sorunları halinde tazminat talepleri açısından da büyük önem taşıdığını belirtti. Daha önce üreticisi veya ithalatçısı belli olmayan ürünlerle ilgili sorun yaşayan tüketicilerin hak taleplerinin sıkıntılı olduğunu, yeni uygulamanın bu konuda netlik sağladığını dile getirdi.
“Hazırlık süreci tanınmalı”
Toptan Oyuncakçılar Birlikteliği Toplu İş Yeri Yapı Kooperatifi Başkanı Ender Mıcık, yeni uygulamanın geçmiş yıllarda gündeme geldiğini ve ithalatçı firmalar açısından bazı endişeler barındırdığını ifade etti.
Mıcık, etiketsiz ürünlerin yalnızca bu isimlendirme yükümlülüğünü yerine getirmeyen firmalara avantaj sağladığını ve bunun sektör içindeki adil rekabeti baltalayabileceğini vurguladı. Ayrıca, ithalatçı firmaların imalatçılarla birlikte ürün güvenliği kapsamındaki test raporlarını hazırlamakla yükümlü olduklarını, bunun için de maliyet üstlendiklerini belirtti.
Mıcık, Türkiye’de oluşabilecek sorunlarda yasal sorumluluğun yine ithalatçılara ait olduğunu hatırlatarak, yeni uygulama için bir geçiş süresine ihtiyaç olduğunu ifade etti. Ayrıca, sektörün etkilerini göz önünde bulundurarak bu düzenlemelerin tüm paydaşların görüşleri alınarak hayata geçirilmesi gerektiğini dile getirdi.
