Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, pestisit kullanımının Türkiye’de hektar başına 2,4 kilogram olduğunu, Japonya’da bu rakamın 10, Hollanda’da 7, İtalya’da ise 4,2 kilogram olduğunu belirtti. Yumaklı, “Hem pestisit kalıntısının çıkmaması hem de tavsiye dışı kullanımın olmaması adına risk bazlı ve istatistiksel metotlarla pestisit denetimlerini sürdürüyoruz. Uygunsuz ürünleri imha ediyoruz.” şeklinde konuştu.
Bakan Yumaklı, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda, bakanlığının 2026 yılı bütçesi üzerine milletvekillerinin sorularını yanıtladı. “Üreticiye verilen desteklerin Gayri Safi Yurt İçi Hasıla’nın (GSYH) yüzde 1’inden daha az olduğu” eleştirilerine karşı çıktığını ifade eden Yumaklı, bu konuda doğrudan verilen desteklerin yanı sıra tarım sektörü için yapılan yatırım ödenekleri, kredi sübvansiyonları, müdahale alımları ve ihracat desteklerinin de mevcut olduğunu belirtti.
Yumaklı, toplamda GSYH’nin yüzde 1,14’üne denk gelen 888 milyar liralık bir destek sağlandığını vurguladı. Çiftçi sayısı ve ekili alanlarla ilgili olarak ise, “2021’de çiftçi sayısı 2 milyon 173 bin 9 iken, 2025 itibarıyla bu sayı 2 milyon 363 bin 734’e ulaşmıştır. Ekili alan ise 2021’de 151 milyon 642 bin 705 dekar iken, 2025’te 170 milyon 126 bin 627 dekar olmuştur.” ifadelerini kullandı.
“Gençleri tarımsal üretimin içerisinde tutmamız gerekiyor”
Yumaklı, işlenmeyen tarım arazilerinin değerlendirilmesi için çıkarılan yasaya uygun hareket ettiklerini ve bu konuda toplumda büyük bir farkındalık oluştuğunu sözlerine ekledi. Çiftçilerin yaş ortalaması hakkında yaptığı değerlendirmede ise, Türkiye’deki ortalama çiftçi yaşının 57 olduğunu, Avrupa Birliği’nde bu yaşın 51’den 57’ye, ABD’de ise 58’e yükseldiğini aktardı.
2023’te tarımsal desteklerden faydalanan genç çiftçi oranının yüzde 12,6 olarak kaydedildiğini belirten Bakan Yumaklı, bu oranın 2024’te yüzde 13,5, 2025’te ise yüzde 14,7’ye çıkacağını dile getirdi. 2013’ten bu yana 5,2 milyar liralık 3 bin 548 projeye destek verildiğini belirten Yumaklı, gençleri tarımsal üretimde tutmaya yönelik IPARD destekleri ve kırsal kalkınma projelerine dikkat çekti.
Yumaklı, Türkiye’nin tarımda net ihracatçı olduğuna dair eleştirilere de yanıt verdi. “Dünya ihracatındaki gıda ve tarım ürünleri payımız yüzde 0,77’den yüzde 1,5’a yükseldi. 186 ülkeye, 2 bin 218 çeşit ürün ihraç ediyoruz ve bu alandaki toplam gelirimiz 112 milyar doları bulmuştur.” dedi.
Bakan, pestisit denetimleri hakkında daha fazla bilgi vererek, “Pestisit kullanımı tüm dünyada hektara göre farklılık gösterirken, ülkemiz için bu rakam 2,4 kilogramdır. Pestisit kalıntısı çıkmaması ve tavsiye dışı kullanımın olmaması için denetimlerimizi sürdürüyoruz ve uygunsuz ürünleri imha ediyoruz.” şeklinde konuştu.
“Sahada ve kırsalda 1,3 milyon binayı ilaçladık”
Kahverengi kokarca ile ilgili olarak da bilgi veren Yumaklı, Sağlık Bakanlığı’na insan sağlığına olumsuz etkileri olup olmadığını sorduklarını ve herhangi bir olumsuz bildirim almadıklarını ifade etti. 2017’de görülen kahverengi kokarcanın mücadelesinin uzun vadeli olduğunu belirten Yumaklı, bu süreçte sahada ve kırsalda toplamda 1,3 milyon binanın ilaçlandığını belirtti.
Yumaklı, TARSİM ile yapılan yeniliklere de değindi. Limon, mandalina ve portakal gibi ürünlerde sıcak hava zararı ve güneş yanıklığı riskinin sigorta kapsamına alındığını belirten Yumaklı, çiftçilerin taleplerini dikkate alarak temel sigorta paketi oluşturmaya çalıştıklarını ifade etti.
“Halihazırda özelleştirme kapsamında herhangi bir şeker fabrikası yok”
Yumaklı, şeker fabrikalarının özelleştirilmesine dair sorulara, “Türk Şeker 14 fabrikası ile sektördeki yüzde 36 pazar payıyla lider konumda ve özelleşen herhangi bir fabrika yok. Pancar üretimi 2 milyon 107 bin ton, şeker üretimi 329 bin ton.” yanıtını verdi.
Nişasta bazlı şekerle ilgili yüzde 2,5 kota değişikliğinin söz konusu olmadığını vurgulayan Yumaklı, şeker sektöründeki denetimlerin artığını belirtti. Her 15 günde bir nişasta bazlı şeker fabrikalarının kontrol edildiğini ifade eden Yumaklı, 2025 itibarıyla denetim sayısının 2 bine çıkacağını, yapılan usulsüzlüklerle ilgili 600 milyon lira ceza uygulandığını belirtti.
“2024 su yılına göre yüzde 29,4 daha az yağış aldık”
Bakan Yumaklı, sulama sistemlerinin desteklenmesi açısından çeşitli projelerin hibe kapsamına alındığını belirterek, 3 bin 114 proje ile 280 bin dekar alanda sulama sistemi kurulmasının planlandığını bildirdi. Kuraklıkla karşı karşıya kalındığına dikkat çeken Yumaklı, acil eylem planlarının mevcut olduğunu aktardı.
Yağışların azaldığını belirten Yumaklı, “1 Ekim 2024-30 Eylül 2025 tarihlerinde ülkemizde 422 milimetre yağış alındı. Bu rakam, bir önceki yıl 597 milimetreydi. Uzun yıllar ortalamasıyla karşılaştırıldığında, 2024 su yılına göre yüzde 29,4 daha az yağış aldık.” dedi.
Melen Barajı’ndaki rehabilitasyon çalışmalarının tamamlandığını ve ihale sürecinin yıl sonuna kadar başlayacağını belirten Yumaklı, 2027’nin sonunda barajdan su tutularak İstanbul’un içme suyuna katkı sağlanmasının hedeflendiğini söyledi.
“Hazineden orman tesis etmek üzere 9 bin 957 hektar alan tahsis edildi”
Bakan Yumaklı, Cumhurbaşkanlığı kararıyla orman sınırı dışına çıkarılan 4 bin 668 hektar alana karşılık, hazineden orman tesis etmek amacıyla 9 bin 957 hektar alan tahsis edildiğini aktardı. Orman yangınlarında insan faktörünün etkisine dikkat çeken Yumaklı, her yangın için otomatik soruşturma açıldığını kaydetti.
Bütçe görüşmelerinde Tarım ve Orman Bakanlığı, Orman Genel Müdürlüğü, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü, Türkiye Su Enstitüsü ve Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü’nün 2026 yılı bütçeleri kabul edildi.
