Bilim insanlarının yaptığı araştırmalar, insan beyninin yaşam süresi boyunca beş temel evrede yeniden yapılandığını ve “ergenlik” döneminin aslında 32 yaşına kadar devam ettiğini göstermektedir.
Cambridge Üniversitesi’nden bilim insanları, 0 ile 90 yaş arasındaki 3,802 bireyin beyin taramalarını değerlendirerek, beynin beş ana aşamaya ayrıldığını keşfetti.
Bu araştırma, beş aşamanın çocukluk, ergenlik, yetişkinlik, erken yaşlılık ve geç yaşlılık olarak tanımlandığını ve bu aşamaların dört temel “dönüm noktasıyla” birbirinden ayrıldığını ortaya koymaktadır.
ERGENLİK 32 YAŞINA KADAR SÜRÜYOR
Araştırmanın ilgi çekici bulgularından biri, ergenlik döneminin beklenilenden çok daha uzun sürdüğüdür. Bilim insanları, beynin ergenlikten yetişkinliğe geçişinin 32 yaşına dek devam ettiğini vurgulamaktadır.
Çalışmanın baş yazarı Dr. Alexa Mousley, “Beyin, ergenlik dönemi ile erken 30’lu yaşlar arasında doğal bir dönüşüm sürecinden geçiyor. Bu evre, çoğu kişinin ergenlik olarak düşündüğünden çok daha geniş bir aralığı kapsıyor.” şeklinde açıklama yapmıştır.
BEYNİN OLGUNLAŞMASI 30 YIL ALIYOR
Nature Communications dergisinde yayınlanan çalışmada, beynin sinir bağlantılarını analiz etmek için “diffüzyon MRI” taramaları kullanılmıştır. Yapılan detaylı veri analizleri, beynin yaşam boyu beş ana aşamada gelişim gösterdiğini ortaya koymuştur.
0–9 yaş: Çocukluk dönemi. Bu aşamada beyin hızla yeniden yapılandırılır. Sadece en aktif bağlantılar korunmaktadır. Gri ve beyaz madde hacmi artarken beyin kıvrımları daha sabit bir yapıya kavuşur.
9–32 yaş: Ergenlik dönemi. Beynin ilk büyük dönüşüm noktası yaklaşık dokuz yaşında gerçekleşir. Ergenlik döneminde bağlantılar daha verimli hale gelir ve bilişsel performans artar. Ancak, bu dönem aynı zamanda ruhsal bozukluk riskinin yükseldiği bir evredir.
32–66 yaş: Yetişkinlik. Bu dönemde beyin yapısı daha durgundur. Beynin bölümleri giderek “uzmanlaşır” ve birbirinden ayrılaşır. Araştırmacılar, bu dönemin zeka ve kişilik özelliklerinde bir “durağanlık” aralığıyla örtüştüğünü belirtmektedirler.
66 yaş sonrası: Erken yaşlanma. Bu evrede beyaz madde bozulmaları ve sinir bağlantılarında zayıflamalar görülebilir. Aynı zamanda, hipertansiyon gibi beyin sağlığını etkileyen sağlık sorunlarının artışı ile ilişkilendirilmektedir.
83 yaş sonrası: Geç yaşlanma. Bu aşama, beynin bağlantısallığında belirgin bir düşüş ile karakterize edilmektedir. Beyin genelinde iletişim yolları zayıflarken, bazı bölgeler birbirine göre daha kritik hale gelmektedir.
Araştırmacılar, yaşam boyu devam eden bu beyin dönüşümlerinin dikkat, dil, hafıza ve davranışlarla ilgili pek çok nörolojik ve psikiyatrik sorunun daha iyi anlaşılmasına katkı sağlayabileceğini ifade etmektedir.
