Dilovası’nın Mimar Sinan Mahallesi Mimar Sinan Caddesi üzerinde 8 Kasım’da meydana gelen fabrika yangınına ilişkin bilirkişi raporu tamamlandı.
Hazırlanan raporda, yangının çıkış sebebinin üretim hattında yer alan etil alkolün kazana aktarımı esnasında oluşan statik elektrik boşalması ya da karıştırıcı motoru ve bağlantı ekipmanlarında meydana gelen elektriksel kontak deformasyonunun bir araya gelerek meydana getirdiği tutuşma olduğu vurgulandı.
Rapora göre, iş yerinde ex-proof (patlamaya karşı dayanıklı) ekipmanın bulunmadığı, ayrıca iş yerinin faaliyette bulunduğu üst katın ruhsatsız olduğu, elektrik tesisatının ise ruhsatsız ve uygunsuz şekilde inşa edildiği belirtildi. Yangın merdiveni, sprinkler hattı, algılama-alarm sistemi, acil aydınlatma ve topraklama düzeneklerinin bulunmadığı, üretim için gerekli olan teknik uygunlukların ise elde edilmediği tespit edildi.
Raporda, mutfak bölümündeki dar koridor yapısının yangın sırasında duman ve ısının hızla yayılmasına neden olduğu ve bu durumun çalışanların tahliyesini zorlaştırdığı ifade edildi.
3 FİİLİ YÖNETİCİ “AĞIR ASLİ KUSURLU” BULUNDU
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) kayıtları incelendiğinde, olay tarihi itibarıyla iş yerinde sadece Gülhan Bendi’nin sigortalı olduğu, hayatını kaybedenler ve yaralılar dahil diğer çalışanların kaydedilmediği belgelerde yer aldı. Bu durum, iş yerinde çalışan tüm personelin kayıt dışı istihdam edildiğini ve işverenin yasal yükümlülüklerini ihlal ettiğini ortaya koydu.
Dilovası Belediyesi tarafından, binaya yönelik yapılan denetimlerin ardından yapı tatil tutanağının düzenlendiği ve encümen kararı ile idari para cezası ve yıkım kararının alındığı ifade edildi. Ayrıca, durum hakkında savcılığa suç duyurusunda bulunulduğu ve 11. Asliye Ceza Mahkemesi’ne gerekli bilgilerin sunulduğu aktarıldı. Ancak, alınan yıkım kararının ekonomik zorluklar, bütçe kısıtlamaları ve salgın koşullarının neden olduğu gecikmeler nedeniyle zamanında uygulanamadığı belirtildi.
Raporda, fiili üretim yeri ile ruhsat adresi arasındaki farklılığın zamanında tespit edilememesi ile kaçak kat kullanımının durdurulmasında yaşanan gecikmenin, ilgili denetim biriminin kontrol süreçlerindeki yetersizliğinin göstergesi olduğu ifade edildi. Bu kapsamda, Dilovası Belediyesi’ne bağlı denetim süreçlerinde sınırlı düzeyde idari nitelikte ‘tali’ bir kusur bulunduğu değerlendirilmiştir.
Küresel Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimi (OSGB), iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yerine getirmemesine rağmen, sadece İSG-Katip üzerinde varlık gösterdiği tespit edilmiştir. Bunun yanı sıra, iş yerinde keşif, risk değerlendirmesi, ATEX kontrolü, periyodik denetim, uygunsuzluk bildirimi veya çalışan eğitimleri gibi uygulamaların yapılmadığı belirlenmiştir. Ayrıca, iş güvenliği uzmanı ve iş yeri hekimi tarafından kaçak üst katın hiç denetlenmediği ve kayıt altına alınmadığı anlaşılmıştır. Bu nedenle, OSGB yönünden idari nitelikte ‘tali ağır’ kusurlar olduğu tespiti yapılmıştır.
Raporda, SEDAŞ’ın iskanı olmayan yapıya geçici elektrik bağlantısı yapması, fakat bu durumu yeterince takip etmemesi nedeniyle elektriksel risklerin arttığı ifade edilmiştir. SEDAŞ kontrol birimlerinin izlemede etkin olamadığı vurgulanmıştır.
Tüm teknik ve idari bulgular değerlendirildiğinde, olayın dış müdahale veya kasıt içermeyen, tamamen uygunsuz üretim koşulları ve işveren yükümlülüklerinin ihlali neticesinde meydana gelen, önlenebilir bir endüstriyel kaza olduğu kanaatine varıldı. Asli ağır kusurun işletmeciler ve fiili yöneticiler üzerinde yoğunlaştığı, eski malik G.D. ve yeni malik firma için ‘tali’ kusurlar belirlendiği kaydedildi.
Dilovası Belediyesi’nin denetim süreçlerinde yaşanan aksamalar nedeniyle sınırlı düzeyde idari nitelikte tali kusurlarının olduğu ifade edildi. Tarafların kusurlarının birbirinden bağımsız olmadığı, olayın oluşumuna katkılarının müteselsil sorumluluk kapsamında değerlendirilebileceği belirtildi.
FABRİKA BİNASININ ESKİ SAHİBİNE HAPİS CEZASI
Gebze 11. Asliye Ceza Mahkemesi, fabrika binasının eski sahibi G.D’yi kaçak yapı inşa ettiği gerekçesiyle “imar kirliliğine neden olma” suçundan 1 yıl hapse mahkum etti. Rapor, söz konusu yapının 2021 yılından itibaren ruhsatsız ve kaçak sayıldığını ve bu doğrultuda idari ve cezai süreçlerin yürütüldüğünü ortaya koymaktadır.
OLAYIN DETAYLARI
Dilovası ilçesinde bir kozmetik fabrikasında 8 Kasım’da meydana gelen yangında Tuğba Taşdemir (17), kuzeni Nisanur Taşdemir (15), Cansu Esetoğlu (15), Hanım Gülek (52), Esma Gikan (31) ve Şengül Yılmaz (59) hayatını kaybetti, 7 kişi ise yaralandı.
Kocaeli Şehir Hastanesi’ne kaldırılan Tuncay Yıldız, yoğun bakımda yapılan müdahalelere rağmen kurtarılamadı.
Olayın ardından yürütülen soruşturma kapsamında gözaltına alınan 11 şüpheliden 7’si tutuklandı. Ayrıca, Dilovası Belediye Başkan Yardımcısı N.T, Zabıta Müdürü N.B. ve zabıta personeli görevden uzaklaştırıldı. Fabrika sahiplerinden Kurtuluş O, tutuklu bulunduğu cezaevinde kalp krizi geçirerek hayatını kaybetti. Bilirkişi raporunda, OSGB’nin iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini etkin bir şekilde yerine getirmediği bildirildi ve bu sebeple sorumlu müdürü Ü.A. tutuklandı.
