Mantarlar, genellikle lezzetli yemekler, tehlikeli zehirler veya “The Last of Us” dizisindeki gibi kıyamet senaryolarıyla tanınır. Ancak, Ekim 2025’te PLoS One adlı hakemli dergide yayımlanan yeni bir çalışma, bu canlıların bilişim dünyasında devrim yaratma potansiyeline sahip olduğunu ortaya koydu.
Ohio Eyalet Üniversitesi’ndeki araştırmacılar, bu çalışmada dikkat çekici bir bulguya ulaştı:
“Bilgisayarın geleceği mantar olabilir.”
Günümüz teknolojisi olan bilgisayarlar, tabletler ve telefonlar hayatı kolaylaştırırken, yüksek enerji tüketimi ve elektronik atık (e-atık) sorunlarıyla gezegenimize ciddi bir yük bindiriyor.
Geleneksel silikon çiplerin yerine geçebilecek “mantar bilgisayarlar” fikri, ilk bakışta garip görünse de sürdürülebilir teknolojiler için önemli bir adım olabilir. Burada bilgisayarların geleceği üzerindeki tartışmalara göz atacağız:
MANTAR BİLGİSAYAR NASIL ÇALIŞIR?
Bu yeni teknoloji, doğada bulunan mantarların iletişim kurarken kullandığı elektriksel aktiviteleri temel alıyor. Mantarların kök yapısı olan miselyum, kimyasal sinyaller göndererek mantarlar arasında “Wood Wide Web” (Doğal İnternet Ağı) şeklinde bilinen bir iletişim ağı oluşturuyor.
Bilim insanları, bu karmaşık ağın geleneksel bilgisayarların elektronik bileşenleri gibi bilgi aktarma ve “hafıza depolama” işlevi görüp göremeyeceğini incelemişti. Araştırma ekibi, mantarların organik bir “memristör” olarak işlev görebileceğine dair sonuçlar elde etti.
Araştırmacılar, Shiitake mantarlarını bilgisayarların veri depolama bileşeni olarak kullanarak üzerine çeşitli voltajlar uyguladılar.
Elde edilen sonuçlar oldukça dikkat çekiciydi: Mantarlar, saniyede 5 bin 850 sinyal arasında geçiş yapabiliyor ve bu işlem yüzde 90 doğruluk oranıyla gerçekleştirilebiliyor.
AVANTAJLAR VE ZORLUKLAR
Henüz prototip aşamasında olan bu teknoloji, geleneksel bilgisayarlara göre bazı dezavantajlar barındırmakta.
Mevcut prototipler, standart dizüstü bilgisayarlardan çok daha büyük ve işlem gücü bakımından daha yavaş. Örneğin, en düşük performanslı geleneksel memristörler, mantar tabanlı olanlardan yaklaşık iki kat daha hızlı çalışmakta.
Ancak çevresel faydaları, bu hız farkını gölgede bırakabilir. Birleşmiş Milletler’in verilerine göre, küresel elektronik atık üretim hızı, geri dönüşüm hızından beş kat daha hızlı bir şekilde artıyor. Mantar bilgisayarların biyoçözünür olması, bu sorunun doğada çözünebilir bir şekilde ele alınmasına imkan tanır.
Ayrıca, mantarların yetiştirilmesi düşük maliyet gerektirmekte ve geleneksel cihazların ihtiyaç duyduğu nadir minerallere ya da yüksek enerjili üretim süreçlerine ihtiyaç duymamaktadır.
Bilim insanları, mantarların biyoelektrik özelliklerini kullanarak organik yakıt üretme veya atıkları enerjiye dönüştürme potansiyelini araştırmaya devam ediyor.
