Yumaklı, TBMM Genel Kurulunda Tarım ve Orman Bakanlığı’nın 2026 yılı bütçesine ilişkin sunumuna, kanser tedavisi gördüğü hastanede yaşamını yitiren Şehzadeler Belediye Başkanı Gülşah Durbay’a Allah’tan rahmet, ailesi ve sevenlerine başsağlığı dileyerek başladı.
Dünya genelinde iklim değişikliğinin yol açtığı aşırı hava olaylarının arttığına dikkat çeken Yumaklı, 1991-2023 yılları arasında, afetlerin tarım sektörüne verdiği zararın 3,3 trilyon dolar olduğunu ve bu zararın yüzde 59’unun son 13 yılda meydana geldiğini aktardı.
Kentleşmenin doğal kaynaklar üzerindeki baskıyı artırdığını vurgulayan Yumaklı, Kovid sonrası gümrük ve ticaret kısıtlamalarının tarım ve gıda sistemlerini yeni bir normale dönüştürdüğünü ifade etti.
Yumaklı, dünya genelinde 2,4 milyar insanın su stresi yaşayan ülkelerde yaşadığını belirterek, “Tatlı su kaynağının erişilebilir oranı sadece yüzde 1. Ülkemiz de su stresi altında olan ülkelerden biri. Bu nedenle su politikalarımızı suyun miktarına değil, kısıtlılığına göre düzenliyoruz.” diye konuştu.
2025-2035 dönemini kapsayan Ulusal Su Planı’nı oluşturduklarını paylaşan Yumaklı, bu planın su kaynaklarını koruma, verimli kullanım ve sürdürülebilir yönetim amacı taşıdığını açıkladı.
Modern sulama sistemleri, ürün deseni değişikliği ve yeraltı suyu kontrolü gibi tedbirlere odaklandıklarını dile getiren Yumaklı, kuraklık riski altındaki gölleri korumak için de eylem planları hazırladıklarını belirtti.
Eğirdir Gölü Su Eylem Planı’nı duyuran Yumaklı, Akşehir, Eber, Bafa, Beyşehir, Burdur, İznik, Seyfe ve Sapanca gölleri için de benzer eylem planlarını 2026 yılında devreye alacaklarını ifade etti.
Son 23 yılda yürüttükleri projelere de değinen Yumaklı, “Teknik ve ekonomik olarak sulanabilecek arazi potansiyelimiz 85 milyon dekardı. Üzerinde 3 yıldır çalıştığımız projeler neticesinde bu rakam 105 milyon dekara güncellendi.” dedi.
2026’da 290 tesis ve 10 toplulaştırma projesini hayata geçireceklerini bildiren Yumaklı, “Tarımsal sulamada enerji önemli bir maliyet. Bu giderleri azaltmak için Şanlıurfa ve Edirne’de 150 megawatt GES kurulumu için önümüzdeki yıl çalışmalarımıza başlayacağız.” dedi.
“ŞAPLA ALAKALI 23,8 MİLYON DOZ AŞIYI SAHAYA GÖNDERDİK”
Bakan Yumaklı, Türkiye’nin riskli bir coğrafyada bulunmasına karşın tarımsal altyapısı sayesinde gıda arz güvenliğini sağladığını belirtti.
Kırmızı et üretimini artırmak ve kırsal aile işletmelerini güçlendirmek için “Kırsalda Bereket Hayvancılığa Destek Projesi”ni başlattıklarını hatırlatan Yumaklı, “Projeye başvuran 179 bin kişiden 105 bininin genç ve kadınlardan oluştuğunu görmek bizleri sevindirdi. Proje 2028 yılına kadar sürecek. Küçükbaş üreticilerine de müjde vermek istiyorum; benzer bir projenin küçükbaş versiyonunu geliştirmeye başladık.” ifadelerini kullandı.
Hastalıkların erken tespiti için laboratuvar altyapılarını güçlendirdiklerini söyleyen Yumaklı, “Yerli ve milli aşı üretim kapasitemizle salgınlara hızlı müdahaleler gerçekleştirdik. Şap ile alakalı 23,8 milyon doz aşıyı sahaya gönderdik. İlk doz aşılamalar tamamlandı, ikinci dozları da en kısa sürede bitireceğiz.” dedi.
Bu yıl balık popülasyonlarını artırmak ve ekolojik dengeyi korumak için su kaynaklarına 83 milyon yavru balık bıraktıklarını bildiren Yumaklı, ayrıca “Organize Su Ürünleri Tarım Bölgesi”ni önümüzdeki yıl Adana’da hayata geçireceklerini açıkladı. Yalova’da uluslararası standartlarda Su Ürünleri Kontrol ve Denetim Merkezi’nin açılacağını da belirtti.
“KIRSAL KALKINMA YATIRIM BÜTÇESİNİN EN AZ YÜZDE 20’SİNİ GENÇ VE KADIN ÜRETİCİLERİMİZE AYIRDIK”
Tarımda üreticilerin yaş ortalamasının dünya genelinde 60, Avrupa Birliği ve Türkiye’de ise 57 olduğunu aktaran Yumaklı, “2026-2028 döneminde Kırsal Kalkınma Yatırım bütçesinin en az yüzde 20’sini genç ve kadın üreticilere ayırmış durumdayız.” bilgilerini paylaştı.
Deprem bölgesinin tarımsal altyapısını yeniden inşa etmek için 11 milyar liralık finansman sağladıklarını ifade eden Yumaklı, bu kaynağın tarımsal altyapıya aktarılacağını belirtti.
Sübvansiyonlu kredilerin yeniden yapılandırıldığını belirten Yumaklı, “2025 yılı itibarıyla 901 bin üreticiye 590 milyar lira düşük faizli kredi sağlandı. 2026 yılında bu sübvansiyonları yüzde 70 artırarak 270 milyar liraya çıkarıyoruz.” diye konuştu.
TARSİM kapsamında 2006’dan bugüne kadar 29,5 milyon poliçe düzenlendiğini ve üreticilere 57 milyar lira devlet prim desteği ve 64,5 milyar lira hasar tazminatı ödendiğini açıklayan Yumaklı, 2026’da TARSİM ile bazı yeniliklerin devreye alınacağını ifade etti.
Özellikle Parsel Bazlı Verim Sigortası’na büyük bir ilgi olduğunu dile getiren Yumaklı, “Bu uygulamayı 2026’da Tekirdağ’da pilot olarak başlatacağız. Artık üreticilerimiz kendi tarlasındaki verime dayanarak tazminat alabilecek.” dedi.
Bu yıl yaşanan zirai don olaylarına dikkat çeken Yumaklı, “Önümüzdeki yıl elma, kayısı, şeftali, erik ve kiraz gibi dokuz ürün için temel sigorta paketini uygulamaya koyacağız. Ayrıca narenciyede güneş yanıklığı riskini de teminat kapsamına alıyoruz.” ifadelerini kullandı.
“SU ATMA KAPASİTEMİZ 438 TONDAN 462 TONA ÇIKMIŞ OLACAK”
Gıda güvenliğinin kendileri için “kırmızı çizgi” olduğunu vurgulayan Yumaklı, 2025’te 2,5 milyon ton taze meyve ve sebze ihracatı gerçekleştirildiğini, geri dönen ürünlerin oranının sadece binde 1 olduğunu kaydetti. “Geri dönen ürünlerin mevzuata uygun değilse, Türkiye’ye girmesine izin vermiyoruz. 2026’da, hangi ürüne ne miktarda bitki koruma ürününün kullanılacağını belirleyen Elektronik Bitki Reçete Sistemini hayata geçireceğiz.” dedi.
Yangın tespiti ve yönetimi için 14 İHA ve 776 gözetleme kulesi ile çalışmalar yaptıklarını aktaran Yumaklı, “Önümüzdeki yıl 4 uçak, 12 helikopter, 165 arazöz, 38 iş makinesi ve 14 ilk müdahale aracıyla yangın söndürme filomuzu güçlendireceğiz. Su atma kapasitemiz ise 438 tondan 462 tona çıkmış olacak.” şeklinde bilgi verdi.
2020-2024 yılları arasında yanan alanların tamamının ağaçlandırıldığını belirten Yumaklı, bu yıl etkilenen alanların da 2026 yılı sonuna kadar ağaçlandırılacağını açıkladı.
Yumaklı, üreticilere zirai don ve kuraklık kaynaklı zararlar için toplamda 49 milyar lira ödeme yaptıklarını da sözlerine ekledi.
