Güneş Sistemi’ne dışarıdan gelen gizemli gök cismi 3I/ATLAS, NASA’nın Europa Clipper ve Avrupa Uzay Ajansı’nın (ESA) Hera uzay araçlarının yakınından geçecek. Bu karşılaşmanın, 25 Ekim-6 Kasım 2025 tarihleri arasında gerçekleşmesi bekleniyor.
Bilim insanları, bu olayın insanlık tarihindeki ilk “yıldızlararası kuyruklu yıldız iyon kuyruğu gözlemi” olabileceğini ifade ediyor.
“KUYRUĞUNA DALACAĞIZ”
Henüz hakem onayından geçmeyen bir çalışma, iki uzay aracının 3I/ATLAS’ın iyon kuyruğuna gireceğini ortaya koyuyor. Böylece, Güneş Sistemi dışından gelen bu cismin iyon kuyruğundaki parçacıkların doğrudan incelenmesi sağlanmış olacak.
İyon kuyruğu, kuyruklu yıldızın çekirdeğinden kopup milyonlarca kilometre uzanan yüklü parçacıklardan oluşuyor. Bu tür kuyruklarla karşılaşmalar son derece nadir ve bilim insanlarına Güneş Sistemi’nin ötesinden gelen ham materyali doğrudan analiz etme fırsatı tanıyor.
Uzmanlar, bu hesaplamaları geliştirdikleri Tailcatcher adlı bir programla yaptı. Bu yazılım, Güneş rüzgârı yönünü ve hızını dikkate alarak, bir uzay aracının iyon kuyruğuna en yakın geçiş noktasını belirliyor.
3I/ATLAS için hesaplanan en yakın mesafe ise yaklaşık 8 milyon kilometre. Bilimciler, Europa Clipper’ın tüm iyon bileşenlerini ölçemese de, kuyruklu yıldızın iyon kuyruğunun yapısı ve bileşimi hakkında önemli veriler sağlayacağını öne sürüyor.
“UZAYLI” TARTIŞMASI
Bu arada Güneş Sistemi’nden hızla geçmekte olan 3I/ATLAS, gökbilimcilerin ilgisini çekmeye devam ediyor. Temmuz 2025’te keşfedilen ve şehir büyüklüğünde olduğu tahmin edilen bu cisim, bilimsel ve spekülatif çevrelerde büyük yankı buldu.
Kimi bilim insanları onu doğal bir kuyruklu yıldız olarak değerlendirirken, Harvard Üniversitesi’nden astrofizikçi Dr. Avi Loeb, 3I/ATLAS’ın “yabancı bir teknoloji” ürünü olabileceği yönünde iddialar ortaya attı. Geçtiğimiz günlerde bir röportajında 29 Ekim tarihine dikkat çekmesi, sosyal medyada ve basında spekülasyonlara neden oldu.
ANTİ-KUYRUK TARTIŞMASI
Hawaii’deki Keck II Teleskobu ile yapılan son gözlemler, 3I/ATLAS’ın Güneş yönünde uzanan bir “anti-kuyruk” sergilediğini gösterdi. Dr. Avi Loeb, yayınladığı bir blog yazısında bu fenomenin “alışılmışın dışında bir yönelim gösterdiğini” savundu.
Henüz hakem değerlendirmesinden geçmemiş araştırmalar, 3I/ATLAS’ın siyanür ve nikel gazı salımı yaptığını doğruladı. Bu gazların hem Güneş’e doğru hem de aksi yönde yayıldığına dair bulgular, “anti-kuyruk” olgusunun kanıtı olarak değerlendirildi.
Ayrıca Loeb, 3I/ATLAS’ın beyaz ışık görüntülerinde tipik bir kuyruklu yıldız kuyruğunun izine rastlanmadığını belirterek, bu durumun ilginç olduğunu vurguladı. Normal şartlarda Güneş’tan gelen ışık basıncı ile toz parçacıkları geriye doğru itilerek parlak bir kuyruk oluşturur; fakat bu nesnede farklı bir durum gözlemleniyor.
Başka bilim insanları ise bu tuhaf görünümün doğal süreçlerle açıklanabileceğini bildiriyor. Örneğin, Dünya’nın uzaydaki konumu nedeniyle bir kuyruklu yıldızın geniş kuyruğunun optik bir illüzyon yaratabileceği veya Güneş rüzgârının etkisine direnen büyük toz tanelerinin Güneş yönünde bir uzantı oluşturabileceği öne sürülüyor.
Kaliforniya Üniversitesi’nden gezegen bilimci Michael Busch, sosyal medya paylaşımında, “Dönen bir kuyruklu yıldız çekirdeğinden çıkan büyük parçacıklar, yörünge boyunca hem önünde hem de arkasında birikerek bu görünümü oluşturabilir” dedi.
GÖZLEM KAMPANYASI
Ancak gözlemlenen alışılmadık davranışlar sonucunda Uluslararası Asteroit Uyarı Ağı (IAWN), 3I/ATLAS’ı özel inceleme listesine dahil etti. Bu durum, ağın tarihinde bir yıldızlararası nesnenin “potansiyel tehdit değerlendirme” kampanyasına katılması anlamına geliyor.
IAWN, dünya genelindeki teleskoplar ve gözlemevleriyle işbirliği yaparak, Dünya’ya yakın nesneleri izlemek ve olası çarpışma risklerini değerlendirmek amacıyla çalışıyor.
Yetkililer, 3I/ATLAS’ın yörüngesini tahmin etmenin oldukça zorlu olduğunu belirterek, nesneyi “Comet Astrometry Campaign” adlı özel izleme programına dahil etti. IAWN, 27 Kasım 2025-27 Ocak 2026 tarihleri arasında dünya çapında gözlem ve eğitim etkinlikleri düzenleyecek.
Bu süreçte, tüm teleskoplar ve takip sistemleri 3I/ATLAS’a odaklanarak, bu yıldızlararası ziyaretçinin gökyüzündeki konumunu belirlemeye çalışacak.
