IBM’in araştırmacıları, 120 kübitlik dolanık bir kuantum durumu oluşturarak, bu alandaki en büyük ve en kararlı çoklu kübit dolanıklığını elde etmeyi başardı. “Kübit dolanıklığı” ya da diğer bir deyişle kuantum dolanıklığı, kuantum fiziğinde iki veya daha fazla parçacığın görünmez bir şekilde birbirine bağlı hale gelmesi anlamına geliyor.
“Big Cats: Entanglement in 120 Qubits and Beyond” başlıklı yeni makaleleri, tüm kübitlerin tek bir kuantum sistemi içerisinde senkronize bir biçimde hareket ettiğini ortaya koyuyor. Bu durum, gelecekte hatasız kuantum bilgisayarların modern şifreleme sistemlerini çözme potansiyelini artırıyor.
“KEDİ DURUMU” DENEYİ
Araştırma ekibi, Schrödinger’in ikonik düşünce deneyine atıfla “kedi durumu (GHZ state)” adı verilen özel bir yapı kullanarak çalıştı. Bu yapıda her bir kübit, aynı anda hem “0” hem de “1” değerini alabiliyor; birinde meydana gelen değişiklik, diğer tüm kübitleri etkiliyor. IBM’in ulaştığı 0.56 doğruluk (fidelity) değeri, 120 kübitin tamamen dolanık olduğunu gösteriyor ve böylece ulaşılan bu seviye, daha önceki rekorları geride bırakıyor.
Doğrudan test edilmesi mümkün olmayan bu karmaşık sistem, IBM’in parite salınımı ve doğrudan doğruluk tahmini yöntemleriyle istatistiksel olarak doğrulanmıştır. Bu teknikler, milyarlarca olası konfigürasyon yerine rastgele seçilen örneklerle kuantum sistemin tutarlılığını ölçmekte kullanılıyor.
KRİPTO PARALAR TEHLİKEDE
Uzmanlar, bu buluşun yalnızca akademik bir yenilik olmadığını, aynı zamanda Bitcoin ve diğer kripto para ağları için de önemli bir uyarı olduğunu belirtiyor. Kuantum bilgisayarlar, Bitcoin’in kullandığı ECDSA şifreleme sistemini kırabilecek potansiyele yaklaşıyor. Şu anda pratik bir tehdit oluşturmasa da IBM, Google ve Quantinuum gibi şirketlerin 2030’a kadar “hata toleranslı” kuantum sistemleri geliştirme hedefi, bu durumu hızlandırabilir.
Kuantum araştırma grubu Project 11’in kurucusu Alex Pruden, durumu “Satoshi Nakamoto’ya ait olduğu kabul edilen milyonlarca Bitcoin, yeterince güçlü bir kuantum bilgisayarın ortaya çıkmasıyla risk altına girebilir” sözleriyle değerlendirdi.
