Letonya Parlamentosu, uluslararası alanda “İstanbul Sözleşmesi” olarak bilinen “Kadınlara Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi”nden ayrılma kararı aldı.
Letonya’nın kamu yayıncısı LSM’nin bildirdiğine göre, parlamentoda geçen hafta gerçekleştirilen ilk oylamanın ardından sözleşmeden çekilme ile ilgili ikinci oylama yapıldı. 13 saatten uzun süren tartışmaların ardından, 100 sandalyeli parlamentoda yapılan oylamada 56 “evet”, 32 “hayır” ve 2 “çekimser” oyla uluslararası sözleşmeden ayrılma kararı kabul edildi. Bu kararın yürürlüğe girmesi için Letonya Cumhurbaşkanı Edgars Rinkevics’in 10 gün içinde onay vermesi gerekiyor. Rinkevics’in, bu çekilme kararını parlamentoya geri gönderme hakkı bulunmakta; ancak eğer parlamento değişiklik yapmadan aynı haliyle yasayı onaylarsa, Rinkevics tekrar itirazda bulunamayacak. ABD merkezli X sosyal medya platformunda, çekilme kararının parlamentodan geçmesinin ardından bir paylaşım yapan Cumhurbaşkanı Rinkevics, konuyu ideolojik veya siyasi gerekçelerle değil, devlet çıkarları ve hukuki meseleler açısından değerlendireceğini belirtti. Kararın referanduma sunulma olasılığı da mevcut, fakat kriterler nedeniyle bunun oldukça zor bir ihtimal olduğu öngörülüyor. Ayrıca bazı siyasi partilerin, çekilme kararını ülkenin Anayasa Mahkemesine taşıma planları da bulunuyor. Öte yandan, sözleşmeden çekilme kararını protesto etmek amacıyla Letonya Parlamentosu önünde kitlesel gösteriler düzenlendi.
“ŞİDDETLE MÜCADELEYLE HİÇBİR İLGİSİ OLMAYAN SİYASİ BİR PAZARLAMA” Çekilme yasası, sağcı muhalefet partisi Latvia First (Letonya İlk Sırada) tarafından gündeme getirilmiş ve hükümet koalisyonundaki üç partiden birinin desteğiyle kabul edilmiştir. Sözleşmeden çekilmeyi destekleyen Latvia First Partisi temsilcisi Inguna Millere, Politico’ya yaptığı açıklamada, İstanbul Sözleşmesi’nin “cinsiyet ideolojisine dayalı radikal feminizmin ürünü” olduğunu ve Letonya’nın sözleşmeyi onaylamasının “şiddetle mücadeleyle hiçbir ilgisi olmayan siyasi bir pazarlama” olduğunu öne sürdü.
RUSYA VE AZERBAYCAN İMZALAMAYI REDDETMİŞTİ Asıl adı “Kadına Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye Dair Avrupa Konseyi Sözleşmesi” olan İstanbul Sözleşmesi, 2011 yılında İstanbul’da düzenlenen Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesinin 121. toplantısında kabul edilmiştir. Avrupa Birliği, sözleşmeyi 13 Haziran 2017’de imzalamış; ancak Rusya ve Azerbaycan bu sözleşmeyi imzalamayı reddetmiş, Çekya, Slovakya, Litvanya, Macaristan, Ermenistan ve Bulgaristan ise imzalamış fakat yürürlüğe koymamıştır. İstanbul Sözleşmesi’nin bazı maddeleri Türkiye’de toplumsal cinsiyet eşitliği ve geleneksel aile değerleri konusunda tartışmalara yol açmış, Türkiye 2021 yılında sözleşmeden çekilmiştir.
