Ticaret Bakanı Ömer Bolat, Türkiye Büyük Millet Meclisi Plan ve Bütçe Komisyonu’nda, Bakanlığı ve bağlı kuruluşlarının 2026 yılı bütçe görüşmeleri sonrasında milletvekillerinin sorularını yanıtladı.
Bakan Bolat, dünya ticaretinin zayıf dış talep, jeopolitik gerginlikler ve tarife savaşları nedeniyle belirsizliklerle karşı karşıya kaldığını belirtti. Ancak, Türkiye’nin küresel mal ihracatındaki payının 2002’de yüzde 0,55 iken, 2022’de yüzde 1,02’ye ve 2024’te ise yüzde 1,07’ye yükseldiğini vurguladı.
Küresel ticarette payları azalan ülkeler arasında, Avrupa Birliği, G20 ve büyük ekonomilerden Almanya, Belçika, Avustralya, Hollanda, Fransa, Japonya ve İngiltere’nin de bulunduğunu ifade eden Bolat, Türkiye’nin cari işlemler açığını Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH) içerisindeki payını 2024’te yüzde 0,8’e düşürdüğünü ve bu yıl yüzde 1,3 civarında gerçekleşeceğini bildirdi.
Altın fiyatlarının ons değerinin iki katına kadar çıktığına ve otomobil ithalatında artış yaşandığına dikkat çeken Bolat, ayrıca ithalattaki ve diğer kalemlerdeki artışların ciddi olmadığını dile getirdi. Bu yılın 10 ayında ithalatın 16 milyar dolar arttığını, bunun 8,5 milyar dolarının altın ve otomotiv sektöründen kaynaklandığını belirtti.
İhracat sayesinde Türkiye’nin bir yılda toplam 391,5 milyar dolar döviz kazandığını kaydeden Bolat, bu durumun döviz ve dış borçlanma ihtiyaçlarını azalttığını belirtti. Ayrıca, Türkiye’de orta-yüksek ve yüksek teknolojili ürünlerin ihracat payının sürekli arttığını, 2002’de yüzde 30,4 olan bu oranın 2022’de yüzde 41,2’ye, bu yıl ise yüzde 42,9’a yükseldiğini aktardı.
Bolat, Türkiye’nin tekstil ve giyimde dünya genelinde 7’nci, Avrupa’da ise 3’üncü tedarikçi ülke konumunda olduğunu belirterek, otomotiv sektöründe dünyada 12’nci sırada, Avrupa Birliği’nde binek otomobillerinde 4’üncü ve ticari otomobillerde 1’inci olduğunu dile getirdi.
Makine ürünlerinde Türkiye’nin ihracatta 25’inci sırada yer aldığını aktaran Bolat, savunma sanayinde 11’inci, tarım ürünlerinde 21’inci ve beyaz eşyada ise 5’inci sırada bulunduğunu belirtti. Ek olarak, Türkiye’nin fuarcılık hizmetlerinde Avrupa’da 6’ncı sırada, dizi filmlerinin ise günde 800 milyon kişi tarafından izlenerek ülkeye yumuşak güç sağladığını ifade etti.
“Türkiye yatırım yapmak için cazip ve teşvik veren bir ülke”
Bolat, “Turquality Programı”nın uluslararası markalaşma potansiyeli olan şirketlere verilen bir destek olduğunu hatırlatarak, Türkiye’nin yatırım ve üretim için cazip bir ülke olduğunu ifade etti. Elektrikte ve doğalgazda Avrupa’nın en uygun maliyetlerini uygulayan ülke konumunda olduğunu da belirten Bolat, devletin enerji desteği için geçen yıl 580 milyar lira harcadığını vurguladı.
“Esnaf ve KOBİ’leri korumak için e-ithalat konusunda vergi sınırını düşürdük”
Tekstil ve giyimde yatırımların komşu ülkelerle karşılaştırılması üzerine gelen eleştirileri yanıtlayan Bolat, geçen yıl 310 yatırımcının Mısır’a şirket açtığını, bunun 155’inin Suriyeli olduğunu söyledi. Bu yatırımların toplamının 40 milyon dolar olduğunu aktardı.
Bakan Bolat, Türk Eximbank’ın sermayesini 88 milyara yükselttiğini, bu yıl ihracatçılara 53 milyar dolar reeskont kredisi verildiğini dile getirdi. E-ihracatın geçen yıl 6,4 milyar dolara ulaştığını belirten Bolat, esnaf ve KOBİ’leri korumak amacıyla e-ithalat vergi sınırını 150 dolardan 30 dolara düşürdüklerini, bunun yanı sıra sağlığa aykırılık nedeniyle ithalat sınırlamaları getirdiklerini hatırlattı.
Bolat, bu çalışmalar neticesinde e-ithalatın 520 milyon dolardan 420 milyon dolara düşürüldüğünü, KOBİ’lerin ve esnafın korunmasına yönelik büyük çaba sarf ettiklerini ifade etti. Ayrıca yeşil mutabakata uyum destek projesi başlattıklarını ve Eximbank’ın son 3 yılda yeşil ve dijital dönüşüme uyum paketleri için 2,3 milyar dolar kaynak sağladığını belirtti.
Türkiye’de 53 ilde 264 lisanslı deponun bulunduğunu dile getiren Bolat, bu kapasiteyi 20 milyon tona çıkarmayı hedeflediklerini aktardı. Zeytinyağında da toplam 14 bin ton depolama kapasitesine sahip 2 lisanslı depo işletmesine izin verildiğini söyledi.
“Türkiye’de 1300 antrepo var”
Bolat, esnaf için bu yıl 211 bin 506 kullandırım adedi çerçevesinde 140 milyar liralık finansman desteği sağlandığını anımsatarak, kredi başvurularının süre ve vade iyileştirmeleriyle desteklendiğini aktardı. Türkiye’deki 1300 antreponun bulunduğunu belirten Bolat, antrepolara izni gümrükler bölge müdürlüklerince düzenlenip Gümrükler Genel Müdürlüğüne gönderildiğini kaydetti.
Son olarak, Can Holding’e yönelik yürütülen soruşturma iddialarına da değinen Bolat, bu holdingle ilgili incelemenin 2023 yılında kendi makamları tarafından yapıldığını ve sonucun ilgili kurumlarla paylaşıldığını aktardı.
Komisyonda, Ticaret Bakanlığı’nın yanı sıra Rekabet Kurumu ile Helal Akreditasyon Kurumu’nun 2026 yılı bütçeleri de kabul edildi.
