Uluslararası siyaset sahnesinde dikkat çeken bir hamle gerçekleşti. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK), 6 Kasım 2025 tarihinde yapılan oylamayla, Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed al-Sharaa ve İçişleri Bakanı Anas Hasan Khattab üzerindeki yaptırımları kaldırma kararı aldı. 15 üyeli konseyde 14 oy “evet”, Çin ise çekimser kaldı.
Bu karar, al-Sharaa’nın ABD’ye yapacağı ilk resmi ziyaret öncesinde geldi ve bu nedenle sembolik olduğu kadar stratejik bir öneme sahip.
Neler Yaşandı?
-
Al-Sharaa ve Khattab, BMGK’nin “ISIL/El-Kaide yaptırım listesi” kapsamında yer alıyordu.
-
Karar, ABD’nin hazırladığı bir metinle oylamaya sunuldu ve kabul edildi. Çin çekimser kaldı; gerekçe olarak “terörle mücadele ve güvenlik konularının yeterince ele alınmamasını” gösterdi.
-
Bu gelişme, al-Shraa’nın Washington’da resmi temaslarda bulunacağı ziyaretin hemen öncesinde gerçekleşti.
-
Öte yandan, Avrupa Birliği (AB) de Mayıs 2025’te Suriye’ye yönelik ekonomik yaptırımlarının çoğunu kaldırmıştı.
Neden Bu Kadar Önemli?
-
Diplomatik Normalleşme İşi: Yaptırımların kaldırılması, Suriye’nin uzun yıllar süren diplomatik izolasyondan çıkma yönünde önemli bir adımı olarak görülüyor.
-
ABD-Suriye İlişkilerinde Kırılma: Al-Shraa’nın Washington ziyareti, 1946’dan bu yana bir Suriye liderinin ABD’ye gerçekleştireceği ilk resmi ziyaret olma özelliğini taşıyor. (Haber metninde yer alan bilgi doğrultusunda)
-
Ekonomik ve Güvenlik Boyutu: Yaptırımların kalkması, ekonomik açılım için sinyal verirken; Çin’in çekimser oy kullanması, güvenlik – özellikle terör ve yabancı savaşçılar konusu – devam eden endişeleri yansıtıyor.
-
Bölgesel Etkiler: Orta Doğu’da Suriye’nin yeniden konumlandırılması, komşu ülkelerle ilişkilerin yeniden şekillenmesi açısından kritik bir eşik olabilir.
AB, 28 Mayıs 2025’te Suriye’ye yönelik ekonomik yaptırımlarının büyük kısmını kaldırma kararı aldı. AB Konsili’nin resmî açıklamasına göre “Suriye halkının yeniden birleşmesi ve yeni, kapsayıcı bir Suriye’nin inşası” hedefleniyor. Ancak güvenlik temelli ve eski rejim bağlantılı yaptırımlar devam edecek.
BMGK Kararı ve Usul
-
Karar, 1267/1989/2253 numaralı ISIL/El-Kaide yaptırım rejimi kapsamında alındı.Karar metninde “Suriye halkının çıkarları” ve “yeni döneme geçiş” gibi ifadeler yer aldı. Rusya da oy kullandı ve sürece destek verdiğini belirtti.
Ziyaret ve Gelecek Planları
Al-Shraa’nın Washington ziyareti kapsamında hem ABD yönetimi ile hem de bölgesel aktörlerle görüşmeler yapması bekleniyor. İlgili haberlere göre, ziyaret “yeni Suriye”nin uluslararası alanda yeniden yer alma çabalarının sembollerinden biri.
Potansiyel Etkiler ve Riskler
-
Ekonomi: Yaptırımların kalkması, yatırımcı güveninin artmasına, bankacılık ilişkilerinin normalleşmesine yol açabilir. Ancak eski altyapı ve insani ihtiyaçlar büyük.
-
Güvenlik ve Terörle Mücadele: Çin ve diğer bazı üyeler, terör örgütleriyle bağlantıların tamamen kurulmamış olmasından duydukları kaygıyı dile getiriyor. Bu konu ileride kritik kontrol noktası olabilir.
-
Bölgesel Diplomasi: Suriye’nin komşularla (özellikle Türkiye, Ürdün, Arabistan) ilişkileri yeniden şekillenebilir. Ayrıca İran ve Rusya’nın rolü de yeniden değerlendirilmek durumunda.
-
İnsan Hakları ve İktidar Kökleri: Yaptırımlar kalksa da eski rejime bağlı kişiler ve sistemler hakkında uluslararası beklentiler sürüyor. Bu konu Türkiye başta olmak üzere bölgesel aktörlerin yakından izleyeceği bir gündem maddesi olabilir.
Sonuç
Bu gelişme, Suriye açısından bir eşik niteliğinde: Yıllarca süren izolasyonun ardından uluslararası sistemi yeniden içine alma yönünde güçlü bir adım olarak okunabilir. Ancak girişilen bu süreç, hâlâ titizlik, denetim ve karşılıklı güven şartlarına bağlı. Yaptırımlar kalktı ama yeni dönemin “şartları” ve “uygulamaları” gündemin merkezinde olacak.
