Rhoads Murphey, Ketebe Yayınları tarafından yayımlanan “Osmanlı Savaşırken” isimli kitabı çerçevesinde Ayasofya Medresesi’nde bir söyleşi yaptı.
Söyleşiye moderatörlük eden Ketebe Yayınları editörlerinden Şuhedanur Hacıalioğlu, Murphey’in Batı’daki Osmanlı ordusuna dair yaygın klişelere dikkat çektiğini, bu klişelerin ise gerçeklikten uzak olduğunu ifade ettiğini belirtti.
Murphey, Osmanlı ile Batı orduları arasında önemli farklılıklar olduğunu dile getirerek, “Osmanlı ordusu, bir sefere çıktığında hem alt yapısını hem de üst yapısını oluşturan bir takımdı. Batı’da ise merkezi bir ordu yapısı mevcut değildi. Osmanlı’daki merkezi sistem, ordunun tümüne yön veren bir anlayışla işliyordu.” şeklinde konuştu.
Osmanlı’nın başarısının ardında yatan en önemli faktörlerden birinin etkili bir askeri organizasyon yapısına sahip olması olduğunu vurgulayan Murphey, şunları aktardı:
“Batı’daki tarih yazımı, Osmanlı’yı disipliniz, kılıçla savaşan ve vahşi bir güç olarak tanımlarken, aslında karşımızdaki yapı son derece eğitimli ve disiplinli bir ordudur.” diye ekledi.
“OSMANLI, AVRUPA’DAN ÖNCE SİSTEMİ KURMUŞTU”
Murphey, Osmanlı’nın güçlü bir askeri teşkilat yapısı oluşturduğunu belirtti ve Osmanlı’nın bu yapıyı Avrupa’dan önce kurduğunu vurguladı; “Osmanlı, ordunun ihtiyaç duyduğu maddi destek için gelişmiş bir sistem kurmuştu. Fetihler ile yeni topraklar kazanıyor ve bunlardan elde edilen vergiler ordunun finansmanında kullanılıyordu.” dedi.
Osmanlı’da savaşın stratejik düşünme ile ilişkili olduğuna dikkat çeken Murphey, Osmanlı’nın aynı anda Doğu ve Batı seferleri yapmadığını da sözlerine ekledi.
Murphey, Osmanlı’nın Doğu ve Batı seferlerinin farklılıklarına değinerek, “İlk olarak Doğu seferlerini inceledim. Bu uzun mesafeli seferleri nasıl gerçekleştirdiklerini merak ettim. Daha sonrasında Avrupa seferlerini araştırdım. Osmanlı, Doğu’ya sefer yaparken kendi güzergahını inşa ediyordu. Belgrad’a gitmek ise daha kolaydı çünkü bu yollar Roma döneminden beri kullanılıyordu. Batı’da menzil sistemine dayanılırken, Doğu seferlerinde bu sistemin dışına çıkılmıştır. Doğu seferleri, Batı seferlerinden çok daha zorlu koşullara sahipti.” ifadelerini kullandı.
“PADİŞAH, ASKERİNE HEM MADDİ HEM DE PSİKOLOJİK DESTEK OLURDU”
Murphey, Osmanlı padişahlarının sefere gitmeden önce ve sonrasında askerlere ziyafetler verdiğini, böylelikle askerlerin gittiği bölgeleri yağmalama ihtiyacının ortadan kalktığını açıkladı. “Asker, devletin geride kalan ailesine sahip çıkacağına inanır ve bu güvenle hareket ederdi.” şeklinde sözlerini sürdürdü.
Murphy, Osmanlı askeri sisteminin zayıflamasının sebeplerinden birinin savaşların ve seferlerin azalması olduğunu ifade etti ve Köprülü döneminde neredeyse hiç sefere çıkılmadığını belirtti. Padişah, asker sayısını azaltmayı düşününce büyük isyanların meydana gelmesine neden olduğunu da vurguladı.
Prof. Dr. Rhoads Murphey, Osmanlı’nın Batı karşısında teknolojik gelişmelerden dolayı gerilediğine dair görüşlere katılmadığını ifade ederek, “Osmanlı, askeri yapısıyla çağdaş bir konumda bulunuyordu. Barut gibi askeri malzemelere sahip olmaması söz konusu değildi. Osmanlı’nın teknolojisi ne ileri ne de geri bir seviyedeydi. Gelişen yeni taktikler ve yöntemler konusunda Osmanlı’nın çağın gerisinde kaldığı doğru bir iddia değildir. Asıl sorun, liderlik ve tecrübeden kaynaklanmaktadır. Tecrübe eksikliği ordunun zayıflamasına neden olmuştur.” değerlendirmesinde bulundu.
Murphey, “Osmanlı Savaşırken” adlı kitabında, Osmanlı Devleti’nin Avrupa, Kuzey Afrika ve Orta Doğu’daki başarıları hakkında derinlemesine bir inceleme sunmaktadır. Çalışmasında Osmanlı askeri teşkilatının dönüşümünü ve bu sürecin Osmanlı toplumu üzerindeki etkilerini analiz eden Murphey, peşin hükümlü tarih yazımına karşı alternatif bir perspektif sunmayı hedeflemektedir.
