Türkiye genelinde inşaat üretimi, Eylül ayında geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 29,9 oranında artış gösterirken, inşaat üretim endeksi de tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine dayanan AA muhabirinin ulaştığı bilgilere göre, inşaat üretim endeksi Eylül ayında yıllık bazda yüzde 29,9’luk bir artış kaydetti.
Takvim etkilerinden arındırılmadan yapılan incelemelerde endeks, 150,4 puanla tüm zamanların zirvesine yükselirken, takvim etkilerinden arındırıldığında 149,6’ya, hem takvim hem de mevsim etkilerinden arındırıldığında ise 148,5 puana geriledi. Veriler, inşaat üretiminin zirve noktasına eriştiğini gösteriyor.
Eylül ayında kaydedilen yüzde 29,9’luk artışı işaret eden endeks (149,6), 2017 yılının Ocak ayından itibaren geçen 105 aylık dönem içinde en yüksek seviyeye ulaştı.
Alt kırılımlar incelendiğinde bina inşaatı endeksinin yüzde 31,2 artışla 171,9 puana, bina dışı inşaatların yüzde 23,3 artışla 98,9 puana ve özel inşaat faaliyetlerinin ise yüzde 30,1 artışla 135 puana yükseldiği gözlemlendi.
İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ali Hepşen, inşaat üretim endeksinin doğrudan sahadaki fiziksel üretim hacmini ölçtüğünü belirterek, “Eylül verisi, şantiyelerdeki üretim temposunun ciddi şekilde hızlandığını gösteriyor.” şeklinde ifade etti.
Bina inşaatındaki yüzde 31,2 artışın, konut üretiminin diğer alt başlıklardan daha hızlı ilerlediğini vurgulayan Hepşen, bina dışı yapıların yüzde 23,3 artışının olumlu olduğunu ancak konut kadar güçlü bir ivme göstermediğini kaydetti. Özel inşaat faaliyetlerindeki yüzde 30,1 oranındaki artışın, ivmenin özel sektör tarafından taşındığını düşündürdüğünü de ekledi.
Hepşen, bu artışın deprem sonrası yürütülen projelere bağlı olduğunu, bazı konutların teslimat sürelerinin yaklaştığını ve yeni proje aşamalarının devreye girdiğini belirtti. Ayrıca, TOKİ’nin sosyal konut projelerinin de üretim sürecine önemli katkılarda bulunduğunu ifade etti.
Prof. Dr. Alb Hepşen, verilerin Eylül ayında şantiyeler açısından yoğun bir dönem yaşandığını gösterdiğini vurgulayarak, bu durumun tek başına sektörün yükseliş trendine girdiği anlamına gelmediğini belirtti. İnşaat sektöründeki bu tür zirve noktalarının, bazen güçlü bir büyüme ivmesinin başlangıcı olabileceğini, bazen de düzeltme döneminin öncesinde yaşanabileceğini kaydetti.
Talep ve finansman durumlarının belirleyici olacağını, optimal düzeyde bir kredi akışı, satış ritmi ve nakit akışı sağlanırsa, bu zirvenin üzerine yeni seviyeler inşa edilebileceğini ifade etti. Ancak, maliyet baskılarının devam etmesi ve stok birikimlerinin başlaması halinde, bu zirvenin zamanla yavaşlama gösterebileceği uyarısında bulundu.
Hepşen, konuttaki ivmenin devam etmesi ve talep-finansman uyumunun sağlanmasıyla endeksteki zirvenin uzun bir döngünün başlangıcı olabileceğini vurguladı. Ayrıca, eğer satış ve finansman yeterli destek sağlamazsa, mevcut yüksek tempoyla ilerleyen süreç gelecekte stok baskısına ve finansman gerilimine yol açabilir. Eylül ayı, güçlü bir tablo sundu; ancak bundan sonraki süreç, bu tablonun başlangıç mı yoksa kapanış mı olduğunu gözler önüne serecek.
