Birleşmiş Milletler (BM), AIDS ile mücadeledeki mevcut eşitsizliklere dikkat çekerek, 2030 yılına kadar 3 milyondan fazla yeni HIV vakasının ortaya çıkabileceği uyarısında bulundu.
Bu yılki Dünya AIDS Günü’nün teması “Aksaklıkları Aşmak, AIDS ile Mücadeleyi Dönüştürmek” olarak belirlendi. Bu bağlamda, BM, finansman eksikliklerinin AIDS mücadelesinde yarattığı eşitsizliklerin altını çizdi. 1 Aralık, HIV taşıyan veya bu durumdan etkilenen bireyler ile AIDS nedeniyle yaşamını yitirenleri anmak üzere “Dünya AIDS Günü” olarak belirlenmiştir.
AIDS hastalığına yol açan HIV, vücudun bağışıklık sistemine zarar vererek, çeşitli enfeksiyonların yanı sıra kanser gibi hastalıkların da ortaya çıkmasına yol açabilmektedir. Bu nedenle, virüse maruz kalan kişilerde hastalığın erken tespiti, hem sağlıklı bireylerin korunması hem de hastaların durumlarının kontrol altına alınması açısından büyük önem taşımaktadır.
2030’A KADAR 3 MİLYONU AŞABİLİR
BM HIV/AIDS Ortak Programı’ndan (UNAIDS) yapılan açıklamalarda, 2025 yılında yaşanacak varsayılan “finansman krizinin”, özellikle düşük ve orta gelirli ülkelerde HIV’in önlenmesine yönelik hizmetlerde önemli aksaklıklara yol açacağı ifade edildi.
Ayrıca, 2025’te dış sağlık yardımlarında beklenen %30-40 oranındaki azalma, düşük ve orta gelirli ülkelerde sağlık hizmetlerinde “ani ve ciddi aksaklıklara” neden olabileceği belirtildi. Bu durumun, AIDS salgınının sona erdirmeyi hedefleyen 2030 hedeflerine ulaşamama riskini artırarak, 2025-2030 dönemi içerisinde 3 milyon 300 bin yeni HIV vakasına yol açabileceği kaydedildi.
“AIDS’İ SONA ERDİRMEK MÜMKÜN OLABİLİR”
UNAIDS’in Dünya AIDS Günü kapsamında yayımladığı raporda, hizmetlere erişimdeki eşitsizliklerin de dikkat çeken bir konu olduğu vurgulandı.
Hizmetlere erişim konusundaki kısıtlamaların, AIDS salgınının seyrini belirlemede rol oynadığı belirtildi. Raporda, AIDS salgınının sona erdirilmesi için yalnızca tıbbi değil, sosyal ve politik adımların da atılması gerektiği ifade edildi. Bu kapsamda, dünya liderleri ve küresel ortakların birlikte çalışması çağrısı yapıldı. AIDS’in sona ermesi için “dayanıklılık, yatırım ve inovasyonun küresel dayanışmayla birleşmesi” gerektiği vurgulandı.
40 MİLYONDAN FAZLA İNSAN HIV İLE YAŞIYOR
Rapora göre, 2024 itibarıyla dünya genelinde HIV ile yaşayan birey sayısının 40 milyon 800 bin olduğu kaydedildi. Bu kişilerin yaklaşık 31 milyon 600 bininin tedavi imkanına erişebildiği bilgisi paylaşıldı. Bu sayı, HIV taşıyıcılarının yaklaşık %77’sine karşılık gelmektedir.
2024 yılında yaklaşık 1 milyon 300 bin yeni HIV vakasının kaydedildiği ve bu sayının küresel hedeflerin oldukça üzerinde olduğu bildirildi. 15-24 yaş aralığındaki genç kadınlar arasında her gün 570 yeni HIV vakası tespit edildiği ifade edildi. Ayrıca, HIV taşıyan 9 milyon 200 bin bireyin etkili tedavi seçeneklerine ulaşamadığı ve 2024’te kaydedilen AIDS ile bağlantılı ölümlerin yaklaşık 630 bin olduğu belirtilmiştir.
HIV virüsünün önlenmesi ve tedavisine yönelik sunulan hizmetlerin, 2010-2024 yılları arasında yeni enfeksiyon sayısında %40, AIDS ile ilişkili ölümlerde ise %54 oranında azalma sağladığı aktarılmıştır.
