Yetişkinlerde yaygın olarak görülen hipertansiyon, dikkate alınmadığında ciddi sağlık sorunlarına yol açan önemli bir mesele olarak öne çıkıyor. Ancak bu durumun artık yalnızca yetişkinleri değil, çocukları da etkilediği görülüyor. Son araştırmalar, son yirmi yıl içerisinde çocukluk çağı hipertansiyonunun iki kat arttığını ortaya koyuyor.
Çocuklarda hipertansiyonun artış sebepleri neler? Hangi yaş grubu daha fazla etkilenenler arasında? Aileler bu konuda nasıl bir yaklaşım sergilemeli? Bu soruların yanıtını Marmara Üniversitesi Pendik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Çocuk Nefrolojisi Kliniği’nden Uzm. Dr. Özde Nisa Türkkan ile araştırdık.
[Fotoğraf: Getty Images]
Ergenlik döneminde “hipertansiyon” riski
Uzm. Dr. Türkkan, çocuklarda hipertansiyon vakalarının son yıllarda belirgin bir artış gösterdiğine dikkat çekiyor. “Poliklinik hizmetlerimizde daha fazla hipertansiyon vakasıyla karşılaşıyoruz.” diyen Dr. Türkkan, yaş gruplarına göre yürüttükleri gözlemleri şöyle aktarıyor:
“12 yaşından büyük çocuklarda tansiyon yüksekliği riski daha yaygın. Çocuklar arasında hipertansiyonu sıkça tetikleyen durumlar arasında böbrek hastalıkları öne çıkıyor. 12 yaş altındaki çocuklarda nadir olarak görülen bazı durumlar hipertansiyona neden olabiliyor, ancak genel artış en çok ergenlik dönemindeki çocuklarda belirginleşiyor.”
Yaşam alışkanlıkları en büyük neden
Dr. Türkkan, ergenlik dönemindeki bu artışın temel nedeninin yaşam tarzı değişiklikleri olduğunu vurguluyor. Beslenme alışkanlıkları ve hareketsizlik konularına dikkat çekiyor:
“Düzensiz beslenme, paketli gıda ve abur cubur tüketimindeki artış bu durumu pekiştiriyor. Ayrıca, teknoloji bağımlılığı nedeniyle çocuklar daha az hareket ediyor. Düzgün beslenmemek ve hareketsizlik, çocuklarda obeziteye neden olarak hipertansiyon riskini artırıyor.”
[Fotoğraf: Getty Images]
Çocuklarda tansiyon değerleri ne olmalı?
Çocuklarda normal tansiyon değerleri ile ilgili de bilgi veren Uzm. Dr. Türkkan, özellikle 12 yaş altındaki çocuklar için belirli tansiyon çizelgelerinin kullanıldığını ifade ediyor:
“Her çocuğun yaşı, cinsiyeti ve boyu göz önünde bulundurulmalı. Örneğin, 10 yaşındaki bir çocuğun 120/80 tansiyonu, bir erişkin için normal olsa da onun için yüksek sayılır. 12 yaş ve üzerindeki çocuklarda ise bu değerin üzerinde tansiyon görüntülendiğinde hipertansiyon tanısı koyuyoruz.”
Küçük yaşlarda hipertansiyonun göz ardı edilmemesi gerektiğine dikkat çeken Dr. Türkkan, tanı ve düzenli takip süreçlerinin önemine vurgu yapıyor.
Hipertansiyon organlarda hasara yol açıyor
Uzmanlar, kontrol altına alınmayan çocukluk çağı hipertansiyonunun ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceği konusunda uyarıyor. Dr. Türkkan, bunun olası etkilerini şu şekilde açıklıyor:
“Hipertansiyon, kalpte yapısal değişikliklere, gözde görme bozukluklarına ve beyin damarlarında sorunlara yol açabilir. Ayrıca böbreklerdeki hasar da ortaya çıkabilir. Bu nedenle, hipertansiyonu ciddiye almak gerekiyor.”
[Fotoğraf: Getty Images]
Çocuk nefrolojisi bölümüne başvurmak gerekiyor
Çocuklarda yüksek tansiyonun ihmal edilmemesi gerektiğini belirtirken, ailelere de büyük görevler düştüğünü vurgulayan Dr. Türkkan, tansiyon yüksekliği tespit edilen çocukların mutlaka doktora başvurması gerektiği önerisinde bulunuyor:
“Yüksek tansiyonun dışında böbrek hastalıklarının da göz önünde bulundurulması gerekmekte. Aileler, çocuklarını nefroloji uzmanına yönlendirmeli.”
Altta yatan olası hastalıklar araştırılıyor
Dr. Türkkan, tanı sürecindeki ilk adımın evde tansiyon takibi olduğuna dikkat çekiyor. Stresin hastane ortamında tansiyonu etkileyebileceğini ifade ederek “beyaz önlük hipertansiyonu” sorununa da değiniyor:
“Evde yapılan ölçümler, çocukların günlük yaşamlarındaki gerçek tansiyon değerlerini daha doğru bir şekilde yansıtabilir.”
Teşhis konduktan sonra altta yatan diğer olası nedenlerin detaylı biçimde araştırılacağını belirten uzman, nadir tümörler ve hormonal sorunlar gibi durumların da göz önünde bulundurulacağını ifade ediyor. Eğer herhangi bir hastalık tespit edilmezse “Esansiyel hipertansiyon” tanısı koyulmakta ve yaşam tarzı değişiklikleri önerilmektedir.
Ancak bazı durumlarda bu değişiklikler yetersiz kalabilmektedir. Dr. Türkkan, şunları ekliyor: “Çocuklarda baş ağrısı ya da burun kanaması söz konusuysa ve gün içerisinde tansiyon yüksekliği çocuğun günlük yaşamını zorluyorsa, yaşam tarzı değişiklikleri ile tedaviye hemen başlanması gerekiyor.”
