Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Katar’ın başkenti Doha’da gerçekleştirilen 23. Doha Forumu sırasında, “Newsmaker Interview” adlı oturumda The Guardian gazetesi diplomasi editörü Patrick Wintour’un sorularını yanıtladı.
Fidan, Suriye konusunun Türkiye için her zaman büyük önem taşıdığını belirterek, Suriye ve Irak’taki gelişmelerin anında Türkiye’de görünür hale geldiğini ifade etti. Fidan, Suriye’deki olayların güvenlik, mülteci krizi ve ekonomik sorunlar açısından Türkiye üzerindeki etkilerine değindi.
Şunları kaydetti: “Türkiye belirli yükleri taşıyabilecek bir ülke. Ancak Suriye’de insanlık trajedisi yaşandı ve bu bizim için dayanılmaz. Cumhurbaşkanımız Sayın Erdoğan açık kapı politikası benimsedi. Esed rejiminden kaçarak gelen milyonlarca kişiye kapılarımızı açtık. Suriye rejimi, İranlılar ve Ruslar tarafından büyük destekler aldı. Uluslararası toplum ise 2016-2017 yıllarında Suriye muhalefetine destek vermeyi bıraktı.”
“Suriyeli Olmayan Unsurların SDG’den Çıkarılmasını İstiyoruz”
Fidan, Suriye’de SDG ismiyle anılan terör örgütü PKK/YPG’nin Suriye ordusuna entegrasyonu hakkında soruları yanıtladı. Türkiye’nin bu konuda net bir tutum sergilediğini hatırlatan Fidan, Suriye hükümeti ve SDG arasındaki anlaşmanın muhtemel olduğunu belirtti.
Bu konudaki önemli noktaları paylaşan Fidan, “PKK’nın SDG içinde yer alan unsurları Türkiye’ye karşı mücadele yürütmekte, bu nedenle Suriyeli olmayan unsurların derhal SDG’den çıkarılmasını talep ediyoruz. Irak, İran ve Türkiye’den gelen unsurların ayrılması gerekmekte.” dedi. Ayrıca, Türkiye’nin güvenliğini olumsuz etkileyen tüm unsurların bölgeden çıkarılması gerektiğini de vurguladı.
Fidan, SDG’nin somut adımlar atmadan sadece prosedürel ve sembolik bir süreç izlediği izlenimini verirken, her iki tarafın da gerçek bir angajman göstermesini beklediklerine dikkat çekti.
PKK elebaşı Abdullah Öcalan ile yapılan görüşmelerin entegrasyon sürecindeki etkisine değinen Fidan, “Geçmişte belirli bir ortak anlayışa ulaştık ancak PKK bu anlaşmayı terk etti,” şeklinde ifade etti.
“Ateşkes İhlalleri Tarife Edilemez Düzeyde”
ABD Başkanı Donald Trump’ın İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile Gazze’deki birlikleri geri çekip çekmeyeceği sorusunu da yanıtlayan Fidan, Orta Doğu’daki barışın öncüsü olarak Trump hükümetine büyük beklentileri olduğunu aktardı. Ayrıca, ateşkesin sağlandığını ancak ihlallerin korkunç boyutlara ulaştığını belirtti.
Netanyahu’nun Gazze için kurulacak Uluslararası İstikrar Gücü’nde Türk birliklerini istemediğini tekrar eden Fidan, Mısır ve İsrail’in de BM Güvenlik Konseyi kararı gereği danışılması gereken ülkeler arasında yer aldığını ifade etti.
Uluslararası İstikrar Gücü’nün bir parçası olmaları durumunda bölgede kolaylaştırıcı bir rol üstlenebileceklerini belirten Fidan, farklı Müslüman ülkelerin de bu konudaki beklentilerini paylaştığını söyledi.
“Filistin’de Normal Bir Hayatın Tesis Edilmesi Gerekiyor”
Fidan, Hamas’ın silahsızlanma beklentilerine ilişkin ise, “Silahsızlanma sürecin ilk adımı olamaz. Her şeyi olması gereken sırayla yapmalıyız,” ifadelerini kullandı. Öncelikle Uluslararası İstikrar Gücü’nün konuşlandırılması gerektiğine işaret etti.
Filistin’de normal bir yaşam için insanlara umut vermenin önemine dikkat çeken Fidan, “Polislik görevini Hamas’tan almalı ve insani yardımların Gazze’ye akışını sağlamak için güvenliği tesis etmeliyiz,” şeklinde konuştu.
ISF’nin daha önceki senaryolardan farklı olacağını belirten Fidan, bölgedeki ülkelerin bu anlaşmanın uygulanmasını sağlamak için sorumluluk taşıdığına dikkat çekip, “Hamas’ın bu barış planının uygulanmasına engel olmaması gerekiyor,” vurgusunu yaptı.
“Herhangi bir ivme kaybı riski” üzerindeki bir soruya ise “Gündemleri yoğun, Gazze’de arabuluculuk yapan kişilerle iletişim halindeyim,” yanıtı verdi.
“Hiç Kimse İsrail’i Durduramıyor Gibi Görünüyor”
Fidan, Türkiye’nin bu bölgede garantör olarak imzacı bir ülke olduğunu açıklarken, “Barış planına imza attık. Ancak ateşkes süreci her an sona erebilir,” uyarısında bulundu. “Sahada güvenilir bir mekanizmanın olmaması, güç dengelerini etkiliyor,” dedi.
İsrail’in Gazze’ye yönelik niyetlerine dikkat çeken Fidan, “İsrail’i tek başına bırakırsak Gazze’yi Filistinlilerden arındırma peşinde. Bunun için iki metodolojileri var,” şeklinde ifade etti.
“İsrailliler İçin İşkence Bir İntikam Eylemi”
Binlerce Filistinli mahkumun işkenceye maruz kaldığını belirten Fidan, uluslararası toplumun bu duruma duyarsız kalmanın kabul edilemeyeceğini ifade etti. “İşkence burada sistematik hale gelmiş durumda. Bunun bir intikam aracı olduğunu söyleyebilirim,” diyerek dikkat çekti.
Fidan, uluslararası toplumun İsrail’in işkencelerini durdurmakta yetersiz kaldığını ancak Filistin davasının zemin kazandığını dile getirdi.
Son olarak, Karadeniz’de ticaret yollarının hedef alınması konusunun kendileri için hassas bir nokta olduğunu belirten Fidan, “Ticaret gemilerinin vurulması istemiyoruz,” diyerek bunun savaşın tırmanmasına yol açabileceğini vurguladı.
“Doha Forumu’nun Gelişimi Önemli”
Fidan, 23. Doha Forumu’na katılım sürecini değerlendirerek, “Bu yıl daha önemli bir hale geldi,” dedi. Katar’ın bölgedeki rolünün altını çizerek, “Katar artık küresel bir arabulucu konumunda,” ifadelerini kullandı.
Türkiye ve Katar’ın bölgedeki arabuluculuk faaliyetlerine yoğun bir şekilde katıldığını belirten Fidan, iki ülke arasındaki güçlü işbirliğini vurguladı. “Yatırım, ekonomi, teknoloji, eğitim ve güvenlik gibi alanlarda ciddi bir işbirliği içindeyiz,” şeklinde konuştu.
Gazze Barış Planı’nın hayata geçirilmesi için çalışmaların sürdürülmesi gerektiğini aktaran Fidan, “Hala bazı sorunlar var ancak Türkiye, Filistin’e her türlü desteği vermeye hazırdır,” dedi.
