Cumhurbaşkanı Başdanışmanı ve Cumhurbaşkanlığı Hukuk Politikaları Kurulu Başkanvekili Mehmet Uçum, “sol” siyasetin anlamını ve Terörsüz Türkiye’ye geçiş sürecinde yurtsever solun benimsediği tutumu AA Analiz için yazdı.
Son günlerde, terör örgütünün kurucusu Öcalan’ın ve bazı üyelerinin dahil olduğu sosyalizm ve sol üzerine tartışmalar gündeme geldi. Ancak bu meseleyi tartışabilmek için önce daha geniş ve evrensel sorulara yönelmek gerekmektedir. Şu anda gündeme getirilen bazı genel kabul görmüş tezler üzerinden yürütülen tartışmalar, aslında temel sorunun dogmatizmin etkisi altında olduğunu ortaya koymaktadır.
Konuya girmeden önce, Türkiye’de var olan “sol ve sağ” kavramlarının kökeninin tartışmaya açılması önemlidir. Günümüzde bu siyasi kavramların geçerliliğini yitirdiğini savunan birçok düşünce olsa da, siyasetin temel eksenlerinin “sağ” ve “sol” olarak tanımlanması devam ettikçe, sol siyaset de varlığını sürdürecektir.
Önemli bir tartışma alanı, solun günümüzdeki karşılığının ne olduğuna dair sorular sormaktır. Ayrıca, Türkiye’de genel politik tanımlara uygun bir sol olup olmadığı da gündeme gelebilir.
– POLİTİK AÇIDAN SOL
21. yüzyılda sınıf esaslı solculuğun gücünü yitirdiği tezi, güçlü kanıtlarla desteklenmektedir. Gerçekten de son elli yıl boyunca kapitalizmin dönüşümü, toplumsal yapıları köklü bir şekilde değiştirmiştir. Teknolojideki, iletişimdeki ve ulaşımdaki gelişmeler, dünyayı küresel sermayenin etkisi altına almıştır.
Artık emek-sermaye ilişkileri yerine, insan özgürlüğü ile baskıcı otoriteler arasındaki çelişki ön plana çıkmıştır. Klasik işçi sınıfının yerini, çeşitli sınıfsal katmanlardan oluşan bir toplum almış ve iç sermaye yerine, küresel sermaye güçleri hakimiyet kurmaya çalışmaktadır.
Burada vurgulanması gereken nokta, sınıfların ortadan kalktığı değil, sol siyasetin işçi sınıfına dayanmasının marjinalleştiğidir. Klasik işçi sınıfı esaslı sol söyleminin, öncü bir hareketin söylemiyle sınırlı kaldığı ifade edilmektedir.
Batı’da işçi sınıfları, öncü grupların destekçisinden öteye gidememiştir. Sınıf karakterleri değişirken, çelişkilerin bağlamı da yenilenmiştir. Sonuç olarak, sınıf esaslı solculuktan toplumsal esaslı solculuğa geçiş yaşanmıştır. Günümüzde sol siyaseti belirleyen üç ana mecra ve temel bir kimlik bulunur:
– Birincisi, devlet ve halk/vatandaş ilişkileri mecrası.
– İkincisi, devletle sermaye arasındaki ilişki ve devletin rolü mecrası.
– Üçüncüsü ise sosyal politikalar mecrası.
Buradaki temel kimlik ise uluslararası değil, yurtsever sol olarak tanımlanabilir.
– HALK/VATANDAŞ-DEVLET İLİŞKİSİ
Günümüz sol siyaseti, halkın iradesini merkeze alan bir devlet anlayışını benimsemektedir. Bu, güçlü bir demokrasi anlayışıyla hareket etmeyi gerektirir. Toplumun inisiyatifine dayanan bir demokrasi yaklaşımı, sol siyasetin asli görevidir. Bunun yanında özgürlükler ve hak alanları bu çerçevede işlenmelidir.
Demokratik bir sistemin geliştirilmesi, yeni hakların tanınmasını ve mevcut hakların güçlenmesini sağlayacaktır. Bu bağlamda Türkiye’de 16 Nisan 2017 tarihinde kabul edilen anayasa değişikliği, toplumsal değişim açısından bir adım olarak değerlendirilebilir.
– DEVLET-SERMAYE İLİŞKİSİ
Kapitalizm koşullarında devletin sermaye ile ilişkisi, sol siyaset açısından temel bir diğer ayırt edici alandır. Ekonomi ve siyaset alanlarının özerkliği kabul edildiğinde, kapitalizmdeki ekonomik yapı sınıf ilişkilerini inşa etmeye devam etmektedir. Ancak solun, sermaye kontrolündeki devletlere karşı durması ve bu ilişkileri işbirliği çerçevesinde yeniden düzenlemesi gerekmektedir.
Böylece Türkiye Cumhuriyeti, sermaye devleti değil, sermayeyle işbirliği yapan, demokratik özelliklere sahip bir devlet olarak tanımlanabilir. Bu bağlamda Türkiye, antiemperyalist niteliği ve demokratik karakteriyle alternatif oluşturan bir güçle varlığını sürdürebilir.
– SOSYAL POLİTİKA YAKLAŞIMLARI
Sosyal adalet ilkeleri, gelir güvencesi, fırsat eşitliği, asgari ücret, sağlık ve eğitim hakkı gibi birçok sosyal bakış açısı sol siyaset tarafından üstlenilmesi gereken görevlerdendir. Burada, Türkiye’nin sosyal devlet niteliğini güçlendirecek sosyal politikalar oluşturması dikkat çekmektedir.
– YURTSEVER SOL
Sınıf esaslı solculuğun zayıflamasıyla enternasyonel solculuk da etkisizleşmiştir. Günümüzde yurtsever sol, eşit haklarla tesis edilmiş işbirlikçi ilişkiler üzerinden kendi kimliğini bulmuştur. Yurtseverlik, yerel değeri öne çıkardığı gibi, evrensel normları da içermelidir.
Türkiye açısından, yurtsever solun öncelikle coğrafi bütünlüğe sahip çıkmak, emperyalizme karşı olmak ve terörü sona erdirmek gibi özellikleri bulunur.
– TÜRKİYE’DE SOL VAR MI?
Türkiye’nin tarihinde sınıf esaslı sol hareketlerin olmasına rağmen, gerçek anlamda bir güç olamamışlardır. Bu durum, Türkiye’de işçi sınıfına dayanacak bir sosyolojik destek bulunmadığı gerçeğiyle bağlantılıdır. Cumhuriyet tarihi boyunca resmi ideoloji, halkı belirli bir bakış açısına yönlendirmiş ve bu durum halk karşıtı uygulamaları doğurmuştur.
CHP ve diğer sağ-sol ayrımı yapmayan partilerin, halk karşıtı bir pozisyonda olduğu da dikkat çekicidir. Bu nedenle, günümüzde kendisini sol olarak adlandıran birçok akım aslında antiemperyalist duruş sergilemeyen veya geleneği olmayan siyasal hareketlerdir.
Yurtsever solun karakteristik özellikleri günümüz Türkiye’sinde oldukça belirgindir. Antiemperyalizm, yurtseverlik, sosyal adalet gibi unsurlar, günümüzde sol hareketin önemli bileşenlerinden biri olmuştur.
– YURTSEVER SOL VE TERÖRSÜZ TÜRKİYE
Terörsüz Türkiye hedefi, sol yaklaşımların merkezinde yer almalıdır. Bunun yanı sıra, gerçek solun, demokrasi ve toplumsal adalet perspektifiyle ele alınması gerekmektedir.
– SOL ADININ İSTİSMARI
Solculuk, birçok sapma akımının içinde bulunduğu bir istismar alanı olmuştur. Bu bağlamda gerçek sol değerleri savunulmamalı; sol, toplumsal adalet ve halkın iradesini merkeze almaktan vazgeçmemelidir.
– YURTSEVER SOL VE DEMOKRAT OLMAK
Sonuç olarak, yurtsever sol demokrasiyi savunmak, sosyo-kültürel değerlere sahip çıkmak ve kamu malını amacına uygun kullanmak, günümüz sol politikalarının temel gereklilikleridir. Aynı zamanda, bağımsızlık ve antiemperyalizm de günümüz sol hareketinin vazgeçilmez özellikleri olarak öne çıkmaktadır.
Özetle, günümüzde sol siyasetin yurtsever sol demokrat olarak tanımlanması gereklidir. Bu yaklaşım, Terörsüz Türkiye hedefine ulaşmak için kritik bir mühür olacaktır.
