Lahey’de bir araya gelen Avrupalı liderler, Ukrayna’daki savaşın yol açtığı yıkımın tazmin edilmesi amacıyla yeni bir uluslararası mekanizmanın kurulmasına karar verdi.
Ukrayna Cumhurbaşkanı Vladimir Zelenskiy’nin de katıldığı toplantıda, savaşın yol açtığı yüz milyarlarca dolarlık zararın karşılanması için Uluslararası Tazminat Komisyonu’nun kurulması gündeme geldi. Lahey’de gerçekleşen bu önemli zirve, Hollanda ve 46 üyeli Avrupa Konseyi’nin ev sahipliğinde düzenlendi.
Toplantıya Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas ve çeşitli üst düzey yetkililer de katıldı. Ayrıca, ABD destekli diplomasi çabalarının son günlerde arttığı gözlemleniyor.
Bu toplantıda 35 ülkenin, komisyonun kuruluş sözleşmesini imzalaması bekleniyor. Ancak mekanizmanın etkin bir şekilde çalışabilmesi için sözleşmenin en az 25 ülke tarafından onaylanması ve gerekli finansmanın sağlanması gerekecek.
HASAR TESPİTİNDEN ÖDEMEYE GEÇİLİYOR
Kurulacak komisyon, 2023 yılından bu yana Avrupa Konseyi tarafından oluşturulan “Zarar Kayıt Sistemi”nin bir devamı niteliği taşıyacak. Bu sistem kapsamında bugüne dek 80 binden fazla başvuru yapılmış durumda.
Yeni yapı, bireyler, şirketler ve Ukrayna devleti tarafından sunulan talepleri değerlendirerek, her bir vaka için tazminat miktarını belirleyecek. Reuters’ın elde ettiği belgelere göre, savaşta meydana gelen tüm hasarlar bu kapsamda yer alacak.
Dünya Bankası verileri, Ukrayna’nın yeniden inşası için gelecek on yılda 524 milyar dolarlık bir kaynağa ihtiyaç duyulacağını ortaya koyuyor. Bu rakam, Ukrayna’nın 2024 yılı ekonomik çıktısının neredeyse üç katına tekabül ediyor.
Ancak bu tahmin, Rusya’nın enerji ve sivil altyapıya yönelik son dönemlerde artan saldırılarının maliyetlerini içermiyor.
RUSYA’NIN DONDURULAN VARLIKLARI KREDİ TEMİNATI OLACAK
Finansman konusu Brüksel’de gündemi belirleyen bir mesele haline geldi. AB liderleri, 18 Aralık’ta finansman seçeneklerini tartışmak üzere toplanacak. Masadaki en güçlü seçenek, Avrupa’da bulunan 200 milyar doları aşan dondurulmuş Rusya Merkez Bankası varlıklarının teminat olarak kullanılacağı bir kredi modeli.
Bu plan, Ukrayna’nın önümüzdeki iki yıl boyunca savunmasını finanse etmesini ve Rusya’nın tazminat ödemeleri ile kredinin geri ödenmesini öngörüyor. Ancak Belçika hükümetinin dondurulmuş varlıklara el konulması konusundaki yasal ve mali risklerle ilgili endişeleri olduğu biliniyor.
Belçika Başbakanı Bart de Wever, Moskova’nın olası tepkilerine yönelik kaygılarını dile getirerek, “Moskova’nın varlıklara el konulması halinde Belçika’nın ve şahsen benim bunun etkilerini sonsuza dek hissedeceğimi bize bildirdiğini” ifade etti.
Öte yandan, ABD’nin önde gelen düşünce kuruluşlarından Atlantic Council uzmanları, AB bütçesi garantili ortak borçlanma alternatifini de tartışıyor. Ancak bu durum, üye ülkelere ek yük getirebileceği için dikkate alınması gereken bir konu.
Donald Trump yönetiminin, dondurulmuş varlıkların barış müzakerelerinde koz olarak kullanılması gerektiğini savunduğu ve tazminat kredisini engellemek için çeşitli girişimlerde bulunduğu belirtiliyor.
AVRUPALI SAVUNMA DEVLERİNİN HİSSELERİ DÜŞÜŞTE
Diplomatik ve mali süreçler ilerlerken, Ukrayna’nın güvenlik stratejisindeki değişiklikler piyasalara da yansıdı. CNBC’nin aktardığına göre, Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy’nin Rusya’dan korunmak amacıyla alternatif güvenlik garantileri karşılığında NATO üyeliği hedefinden vazgeçebileceği sinyali, Avrupa savunma sanayisi hisselerinde bir düşüşe neden oldu.
Zelenskiy, yaptığı açıklamada, talep edilen güvenlik garantilerinin önemini vurguladı ve bu tür garantilerin “Rusya’nın bir başka saldırganlık girişimini önleme fırsatı sağlayacağını” belirtti. Bu açıklamanın ardından, Almanya’nın en büyük silah üreticisi Rheinmetall’in hisseleri yüzde 2,6 değer kaybederken, Hensoldt ve tank üreticisi Renk de düşüş kaydetti.
