Apple TV’nin popüler bilim kurgu dizisi Pluribus, derin uzaydan gelen zayıf bir radyo sinyalinin insanlık üzerindeki dönüştürücü etkisini ele alıyor. Dizide, bu sinyalin kaynağının Güneş Sistemi’nin çok ötesinde, Kepler-22b adlı bir gezegen olduğu bilgisi veriliyor.
8. bölümde Carol ve Zosia, teleskopla bu gezegenin yıldızını tespit etmeye çalışırken, izleyiciler merakla şunu sorguluyor: Bu hikâyenin ne kadar bölümü gerçek?
Verilen yanıt oldukça ilginç: Bilimsel bir temeli var, ancak bilgilerimizin oldukça sınırlı olduğu da belirtiliyor.
KEPLER-22B GERÇEKTEN MEVCUT
Mashable’a göre, Kepler-22b, NASA tarafından 2009 yılında Kepler Uzay Teleskobu verileri ile keşfedildi. Bulgular 2011 yılında farklı gözlemevleri tarafından doğrulandı. Ancak gezegenin doğrudan çekilmiş bir görüntüsü mevcut değil.
Keşif, “geçiş yöntemi” adı verilen bir teknik kullanılarak gerçekleştirildi. Astronomlar, bir gezegenin yıldızının önünden geçerken meydana gelen küçük kararmaları ölçüyor. Bu değişimler düzenli aralıklarla tekrar ettiğinde, gezegenin mevcut olduğu doğrulanabiliyor.
Kepler-22b, Güneş benzeri bir yıldızın yaşanabilir bölgesinde tespit edilen ilk gezegen olarak kayıtlara geçti. Bu keşif, Dünya’ya benzer boyutlarda ve yörüngelerde başka gezegenler olabileceğini gösteriyor.
YAŞANABİLİR Mİ?
Kepler-22b, Güneş’e benzer ancak biraz daha küçük ve soğuk bir yıldızın yörüngesinde dönüyor. Bir turunu yaklaşık 290 günde tamamlıyor; yani bu gezegendeki bir yıl 290 gün sürüyor.
Bu sürenin Dünya’ya yakın olması, Kepler-22b’nin de yaşanabilir bölgesinde olduğu anlamına geliyor. Yıldızına olan mesafesi, gezegen yüzeyinde sıvı su bulunmasını olanaklı kılabilir. Ancak bunun için uygun bir atmosfer gereklidir. Zira Mars, Güneş Sistemi’nin yaşanabilir bölgesinde bulunmasına rağmen atmosfer eksikliği nedeniyle çorak bir yüzeye sahiptir.
Bu özellikler, Kepler-22b’nin keşfinden sonra “Dünya’nın ikizi” veya “yeni Dünya” olarak adlandırılmasına yol açtı; ancak birçok bilim insanı bu tanımları aşırı buluyor.
GAZ DEVİ Mİ, KAYALIK MI?
Bir gezegende yaşamın varlığı için önemli bir diğer mesele, gezegenin gazdan mı yoksa Dünya gibi kayadan mı oluştuğudur.
Kepler-22b ile ilgili bu sorunun yanıtı hâlâ belirsiz. Gezegen, Dünya’dan yaklaşık iki kat daha büyük ve bu da onu “süper Dünya” kategorisine yerleştiriyor. Ancak bu terim, gezegenin gerçek anlamda Dünya’ya benzediği anlamına gelmiyor.
Bilim insanlarına göre, Kepler-22b kayalık bir gezegen, tamamen okyanuslarla çevrili bir “su dünyası” ya da kalın gaz tabakalarıyla kaplı, Neptün benzeri bir cisim olabilir. Mevcut ölçümler, bu ihtimallerin hepsine işaret ediyor.
Gezegenin sıcaklığı ise belirsizliğini koruyor: Eğer Dünya benzeri bir atmosfere sahipse yaklaşık 22 derece, Venüs benzeri yoğun bir atmosfere sahipse aşırı sıcak, Mars benzeri ince bir atmosfere sahipse donmuş hâlde olabilir.
GİTMEK MÜMKÜN MÜ?
Dizide Kepler-22b, okyanuslarla kaplı ve insana radyo dalgalarıyla mesaj gönderen bir gezegen olarak tanımlanıyor. Ancak gerçek hayatta böyle bir sinyal tespit edilmiş değil.
En büyük engel ise mesafe. Kepler-22b, Dünya’dan yaklaşık 640 ışık yılı uzaklıkta bulunuyor. Saatte 90 kilometre hızla seyahat eden bir araçla yolculuk, yaklaşık 7 milyar yıl sürerdi. Bugüne dek üretilen en hızlı insan yapımı araçlardan biri olan Voyager 1 bile buraya ulaşmak için 11 milyon yıla ihtiyaç duyar.
