Ekonomi yönetiminin yaklaşık 1,5 yıldır uyguladığı dezenflasyon programı çerçevesinde faiz oranlarının artırılması, konut kredi faizlerinin de yükselmesine neden oldu. Bu gelişme, ipotekli konut satışlarının geçen yıl en düşük seviyeye ulaşmasına yol açtı.
2024 yılı itibarıyla konut satış adedi 1 milyon 478 bin 25 olarak kaydedildi ve bunların 158 bin 486’sı ipotekli satışlardan oluştu. Bu da kredili satışların toplam satışlar içerisindeki payının sadece yüzde 10,7 seviyesinde kalmasına neden oldu. Söz konusu oran, ilgili verilerin açıklanmaya başladığı son 12 yıl içinde görülen en düşük rakam olarak tarih kaydına geçti.
Ancak son zamanlarda yaşanan bu düşüşün ardından, bankalar tarafından sunulan konut kredilerinde ortalama faiz oranları 18 ayın en düşük seviyesine gerilemiş durumda. Bu olumlu gelişme, yılın ilk çeyreğinde ipotekli konut satışlarını da ciddi şekilde etkiledi.
Ocak-mart döneminde kredili konut satışlarında yıllık bazda yüzde 87,3 artış ile 51 bin 729 rakamına ulaşılmıştır.
Bu pozitif gelişme, konut kredi stokuna da yansıdı. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre, konut kredilerinin toplam hacmi nisan ayı ortası itibarıyla geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 24,2 artarak 551,7 milyar lira seviyesine ulaştı. Bu rakam, tüm zamanların en yüksek değerlerinden biri olarak öne çıkıyor.
Sektör temsilcileri, yaşanan bu duruma ilişkin açıklamalarda bulundu.
“Artış yılın geri kalan kısmında da devam edecektir”
Gayrimenkul ve İnşaat Platformu Başkanı Mustafa Ekiz, Türkiye’de konut talebinin her zaman yüksek olduğunu ifade ederek, “Yüksek faiz oranlarına rağmen son aylardaki ipotekli satışların artması ve kredi stokundaki rekor, talebin ne kadar canlı olduğunu göstermektedir.” dedi.
Türkiye’de ev sahipliği oranının yüzde 55’lere gerilediğini belirten Ekiz, değerlendirmelerini şöyle sürdürdü: “Yıllık en az 850 bin yeni konut üretilmesi gerekirken, ruhsat sayılarının 450-500 bin seviyelerinde olduğunu gözlemliyoruz. Düşük arsa ve konut arzı, fiyat artışlarına neden olduğu gibi ev sahipliği oranını da aşağı çekiyor. Yüksek talep, kira bedellerini de artırıyor. Tüm bu olumsuz etkilere ve yüksek fiyatların devam etmesine rağmen, konut satışları son 9 aydır artış göstermektedir. Bu durum, konut ihtiyacının yüksek olmasından kaynaklanmaktadır. Kiralardaki yükseliş, insanların yüksek faiz oranlarına rağmen kendilerine uygun gördükleri evi bulduklarında kredi kullanarak yatırım yapmalarına neden oluyor. Böylece konut kredi stoku artışını sürdürüyor. Yılın geri kalanında da bu artışın devam edeceğini tahmin ediyorum.”
“Fiyatların artmasıyla kullanılan kredi miktarı da yükseldi”
Gayrimenkul iktisatçısı Ahmet Büyükduman, faiz oranlarındaki kısmi düşüşün ipotekli satışları artırdığını ve bunun kredi hacmini doğrudan etkilediğini belirtti. Kullanılan kredi miktarının, konut fiyatlarındaki artış sebebiyle önceki dönemlere göre daha yüksek olabileceğini duyurdu.
Son bir yılda kredi hacminde yüzde 24,2’lik bir artış olduğunu aktaran Büyükduman, “Konut fiyatları yüzde 31,3 artarken, enflasyon ise yüzde 39,1 olmuştur. Toplam kredi stoku artsa da artış oranı enflasyonun altında kalmıştır.” şeklinde konuştu.
“Son 18 ayın en düşük seviyesinde olunması konut kredisine ilgiyi artırdı”
Vartur Emlak Üst Yöneticisi (CEO) Şerif Varlı, uzun süredir bekleyen talebin harekete geçmesi ve yatırımcıların yüksek enflasyona rağmen gayrimenkule yönelmesinin bu artışta etkili olduğunu ifade etti.
Varlı, “Konut fiyatlarının artacağına dair beklentiler, son aylarda insanların ev alma kararını etkilemiştir. Ortalama kredi tutarlarının yükselmesi de kredi hacmini belirgin biçimde artırmıştır.” diye belirtti.
İpotekli satışlardaki artışa dikkat çeken Varlı, “Bu artışın devam etmesi, büyük ölçüde faiz oranlarının seyrine bağlı olacaktır. Şu anda konut kredisi faizleri son 18 ayın en düşük seviyelerine inmiştir. Bu durum, krediye olan ilgiyi artırmaktadır. TCMB politika faizini yüksek tutmasına rağmen, bankalar rekabet nedeniyle zaman zaman kredi faizlerini aşağı çekebilmektedir.” ifadelerini kullandı.
