Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hüseyin Alparslan Şahin, uzun yıllar süren çalışmalarıyla demans, Alzheimer ve Parkinson hastalıkları üzerine önemli bilgiler paylaştı.
Yaşlı bireylerde unutkanlık durumunun normal olarak algılanmasının yanlış olduğunu belirten Şahin, “Yaşlı insanın bunaması sıklıkla doğal bir durum olarak görülüyor. Bu, hemen hemen tüm toplumlarda yaygın bir anlayış. Ancak son yıllarda Alzheimer derneklerinin çabalarıyla bu algı azalmış durumda. Yine de, bu anlayış tamamen ortadan kalkmış değil.” dedi.
“Tanı konulan hastaların yüzde 30-40’ı ilacı sonuna kadar kullanıyor”
Unutkanlık yaşayan kişilerin, kliniklere başvurmayı ihmal ettiğini ifade eden Şahin, tanı konulan hastalarda ilaç uyumsuzluklarının görüldüğünü belirtti. Şahin, “Sıklıkla ilaçları kullanmıyorlar ya da kullansalar bile tedaviyi kesiyorlar. Oysa bu ilaçlar yaşam boyu kullanılmalıdır. Tanı konulan hastaların sadece yüzde 30-40’ı ilaçlarını düzenli bir şekilde kullanıyor. Bir noktada tedaviyi bırakıyorlar ki bu hiç de uygun bir durum değil.” diye ekledi.
Ayrıca, koruyucu faktörler hakkında bilgi veren Şahin, sosyal aktivite, sağlıklı beslenme, hobiler ve mevcut diğer hastalıkların (hipertansiyon, diyabet vb.) iyi yönetilmesinin hastalık riskini azaltabileceğini ifade etti.
Alzheimer hastalığının tedavisinde 2000’li yılların başlarından itibaren bazı ilaçlar kullanılmasına rağmen etkilerinin sınırlı kaldığını vurgulayan Şahin, Amerika Birleşik Devletleri’nde son zamanlarda iki ilacın onaylandığını aktardı.
“Hastalığın fizyopatolojisine yönelik tasarlanan bu ilaçlar, hayvan deneylerinde iyi sonuçlar vermiş olsa da insanlarda aynı başarıyı gösteremedi.” diyen Şahin, “FDA bu ilaçları onayladı ancak etki oranları yalnızca yüzde 30 civarında. Bu ilaçlar maliyet açısından da yüksek fiyatlı. Zamanla diğer ilaçların da piyasaya çıkmasıyla fiyatların düşmesi bekleniyor.” şeklinde konuştu.
Aktif yaşam beyne de kalbe de iyi geliyor
Prof. Dr. Hüseyin Alparslan Şahin, Alzheimer hastalığını önlemek için çeşitli önerilerde bulunarak, “Kalbe iyi gelen her şey beynimize de fayda sağlar. Düşük kolesterol içeriğine sahip bir diyet, Akdeniz tarzı beslenme, spor ve sosyal aktivitelerde bulunmak, beyin sağlığına oldukça olumlu katkılar sunar.” dedi.
Daha genç yaşlarda, özellikle 20’li yaşlarda başlamanın koruyucu etkisinin daha fazla olduğunu vurgulayan Şahin, bazı popüler destek furyalarının (Omega 3, ginkgo biloba, ceviz vb.) etkilerinin yalnızca yapılan araştırmalarda gözlemlendiğini aktardı.
“Ailede olması riski artırıyor”
Her unutkanlığın dikkate alınması gerektiğini belirten Şahin, “Her unutkanlık demans belirtisi değildir fakat mutlaka değerlendirilmelidir. Aile geçmişi bu riski artırmaktadır.” ifadesini kullandı.
Ailede Alzheimer hastasının bulunmasının, kişilerin hastalığa yakalanma olasılığını iki kat artırdığına dikkat çekti. Unutkanlığın günlük yaşamı etkilemeye başladığında bir sağlık uzmanına başvurulması gerektiğinin altını çizen Şahin, “Küçük unutkanlıklar herkesin başına gelebilir, ancak yaşamı olumsuz etkiliyorsa mutlaka bir doktora gidilmelidir.” dedi.
Kronik uykusuzluk, kötü beslenme ve zararlı alışkanlıkların doğrudan demansa neden olmadığını, ancak risk faktörlerini artırdığını da sözlerine ekledi.
