Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, bugün İstanbul’da, ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio başkanlığındaki ABD heyeti, Ukrayna Savunma Bakanı Rüstem Umerov başkanlığındaki Ukrayna heyeti ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Müşaviri Vladimir Medinskiy başkanlığındaki Rus heyetiyle ateşkes görüşmeleri gerçekleştirecek.
Türkiye’nin ev sahipliğindeki bu müzakerelerde, Rus heyeti, 2022 yılında İstanbul’da gerçekleşen müzakereleri referans almayı planlarken, Ukrayna heyeti toprak bütünlüğü ve güvenlik garantilerini gündeme getirecek.
Rus heyete Medinskiy başkanlık edecek
Yerli ve yabancı basın mensuplarının yoğun ilgi gösterdiği müzakerelere katılmak üzere İstanbul’a gelen Rus heyete, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Müşaviri Vladimir Medinskiy başkanlık edecek.
Heyetteki diğer önemli isimler arasında Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Mihail Galuzin, Rusya Genelkurmay Başkanlığı Ana İstihbarat Dairesi (GRU) Başkanı İgor Kostyukov ve Rusya Savunma Bakan Yardımcısı Aleksandr Fomin yer alıyor.
Ayrıca, Rusya Genelkurmay Başkanlığı Bilgi Dairesi Başkan Yardımcısı Aleksandr Zorin ve Rusya Devlet Başkanlığı İnsani Alanda Devlet Politikası Dairesi Başkan Yardımcısı Yevgeniya Podobreyevskaya’nın yanı sıra, Rusya Dışişleri Bakanlığı Bağımsız Devletler Topluluğu Ülkeleri İkinci Daire Müdürü Aleksandr Polişçyuk ile Rusya Savunma Bakanlığı Uluslararası Askeri İşbirliği Ana Müdürlüğü Başkan Yardımcısı Vladimir Şevtsov da heyette yer alacak.
Medinskiy, 2022’deki görüşmelerde de Rus heyetine liderlik yapmıştı.
Ukrayna heyeti
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, İstanbul’daki barış müzakereleri için oluşturulan Ukrayna heyetinin kurulmasına dair bir kararname imzaladı.
Türkiye, Rusya ve ABD yetkilileri ile görüşmek üzere oluşturulan heyete Ukrayna Savunma Bakanı Rüstem Umerov başkanlık edecek.
Heyette şu isimler yer alacak:
“Ukrayna Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergiy Kyslytsya, Ukrayna Güvenlik Servisi (SBU) Başkan Yardımcısı Oleksandr Poklad, Dış İstihbarat Servisi Başkan Yardımcısı Oleh Luhovskyi, Ukrayna Genelkurmay Başkan Yardımcısı Oleksii Shevchenko, Savunma Bakanlığı Ana İstihbarat Müdürlüğü (GUR) Başkan Yardımcısı Vadym Skibitskyi, Ukrayna Hava Kuvvetleri Komutanlığı Karargahı Başkan Yardımcısı Yevhenii Shynkarev, Ukrayna Deniz Kuvvetleri Komutanlığı Karargahı Başkan Yardımcısı Oleksandr Dyakov, Ukrayna Genelkurmay Başkanlığı Merkez Hukuk Dairesi Uluslararası ve Operasyonel Hukuk Dairesi Başkanı Oleksii Malovatskyi, Ukrayna Genelkurmay Başkanlığı Ana Harekat Müdürlüğünün Kıdemli Subayı Oleksandr Sherikhov, Ukrayna Silahlı Kuvvetleri Başkomutanlığı Destek Birimi Protokol Subayı Heorhii Kuzmychev, Ukrayna Devlet Başkanlığı Ofisi Başkanı Danışmanı Oleksandr Bevz.”
Ayrıca, Zelenski, Ukrayna heyetinin Rus heyeti ile görüşmesinin önünde engel oluşturan 4 Nisan 2022 tarihli kararnamenin iptal edilmesine dair karar aldı.
“İstanbul’da ciddi ve profesyonel bir çalışmaya niyetliyiz”
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Müşaviri ve İstanbul’daki müzakerelerde Rus heyetine başkanlık eden Vladimir Medinskiy, yaptığı yazılı açıklamada, Putin’in talimatıyla İstanbul’a geldiklerini belirtti ve “İstanbul’da ciddi ve profesyonel bir çalışmaya niyetliyiz.” ifadelerini kullandı.
Medinskiy, müzakerelerde Rus tarafının hedefine de değinerek; “Putin tarafından önerilen doğrudan müzakerelerin amacı, çatışmanın temel nedenlerini ortadan kaldırarak uzun vadeli ve kalıcı bir barış sağlamaktır.” açıklamasında bulundu.
“Hedefimiz, uzun vadeli barışı sağlamak”
Daha sonra İstanbul’daki Rusya Başkonsolosluğu önünde basın mensuplarına açıklamalarda bulunan Medinskiy, Putin’in, dün Ukrayna ile müzakerelere katılacak heyetin hazırlık sürecine dair bir toplantı yaptığını aktardı.
Heyet başkanı Medinskiy, “Biz müzakerelere, İstanbul’da 2022’de Ukrayna tarafından bozulan barış görüşmelerinin devamı olarak bakıyoruz. Heyetimiz Devlet Başkanının kararnamesiyle onaylandı ve müzakereleri sürdürme konusunda tam yetkinliğe sahip. Heyetimiz, yapıcı çalışmalar yapma, olası çözüm yollarını ve ortak noktaları bulma niyetindedir. Ukrayna ile doğrudan müzakerelerdeki hedefimiz, krizin temel nedenlerini ortadan kaldırarak, er ya da geç uzun vadeli barışı sağlamaktır.” dedi.
Ukrayna Devlet Başkanı Zelenski, Türkiye’ye geldi
Öte yandan, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile görüşmek üzere Ankara’ya ulaştı.
Zelenski, Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde Erdoğan ile gerçekleştirdiği görüşmenin ardından, Ukrayna’nın Ankara Büyükelçiliği’nde basın toplantısı düzenledi.
İstanbul’da gerçekleştirilecek Rusya-Ukrayna müzakerelerini değerlendiren Zelenski, Rusya’nın Türkiye’ye üst düzey bir heyet göndermediğine dikkati çekti.
Zelenski, bu durum sonucunda, “Rus heyetinin seviyesini gördükten sonra maalesef gerçek müzakereler konusunda çok ciddi olmadıklarını görüyoruz.” ifadelerini kullandı.
Ukrayna Savunma Bakanı Rüstem Umerov başkanlığındaki heyeti İstanbul’a göndereceğini açıklayan Zelenski, “ABD Başkanı Trump ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’a saygımızdan ötürü İstanbul’a heyet yollamaya karar verdik.” dedi.
Zelenski, bu kararın ayrıca ateşkesin sağlanması ve savaşı sona erdirmek amacıyla alındığını belirtti.
“ABD’li, Türk ve Ukraynalı gruplarla toplantı yapacağız”
Cumhurbaşkanı Erdoğan ile görüşmesinde, Ukrayna heyetinin 15-16 Mayıs’ta Türkiye ve ABD heyetleri ile bir araya gelmesini konuştuklarını aktaran Zelenski, “ABD’li, Türk ve Ukraynalı gruplarla toplantı yapacağız.” ifadelerini kullandı.
Zelenski, öncelikle koşulsuz ateşkesin sağlanması gerektiğini vurgulayarak, “Bütün tarafların müzakerelere hazır olduğunu göstermesi gerektiğine inanıyorum. İlk adımın koşulsuz ateşkes olması gerekir.” diye belirtti.
Ateşkes gibi kararların devlet liderleri seviyesinde alınması gerektiği ifade eden Zelenski, “Koşulsuz ateşkes liderler seviyesinde görüşülecekse ben buradayım, doğrudan görüşmelere hazırım.” dedi.
Konuşmasında, “Bugün teknik heyetler düzeyinde, liderler olmadan koşulsuz ateşkes sağlanabilirse, bunda sorun yok. Tartışmaya gerek yok, ilk adım olacak.” şeklinde değerlendirmelerde bulundu.
İstanbul’daki görüşmelerde, ateşkesin sağlanması için ilk adımın atılması gerektiğini belirten Zelenski, “İlk adımı atmalıyız. Eğer başlamazsak savaş uzun yıllar sürebilir.” dedi.
Zelenski, “Ateşkes olmazsa, ciddi kararlar alınmazsa, ikili görüşmeler olmazsa, savaşın daha hızlı sona ermesi için uygun (Rusya’ya yönelik) yaptırımlar istiyoruz.” ifadesini kullandı.
Ayrıca, Zelenski Türkiye’ye beraberinde getirdiği heyetle savaşın gerçekten sona ermesini istediğini gösterdiğini vurguladı.
Heyetindeki temsilcilerin karar verebilecek yetkililer olduğuna işaret eden Zelenski, “Burada bulunan hepimizin, savaşın sonunu getirecek adımlar konusunda anlaşmak için kurumsal olarak bir yetkisi var.” dedi.
Rusya’nın, Türkiye’ye gönderdiği heyet ile savaşı bitirmek konusunda niyetli olmadığını savunan Zelenski, “Ateşkes olmazsa, ciddi kararlar alınmazsa, ikili görüşmeler olmazsa, o zaman savaşın daha hızlı sona ermesi için uygun (Rusya’ya yönelik) yaptırımlar istiyoruz.” şeklinde ifadelerde bulundu.
“Kırım Ukrayna’dır”
Zelenski, Ukrayna’nın toprak bütünlüğünün kendileri için kırmızı çizgi olduğunu belirterek, bu konuyu müzakerelerde tartışmayacaklarını ifade etti.
Türkiye’nin de Ukrayna’nın toprak bütünlüğünü desteklediğini belirten Zelenski, “Geçici olarak işgal edilen toprakları tanımıyoruz, Kırım’ı Rusya olarak tanımıyoruz. Bütün görüşmelerde bu konuda netim. Geçici olarak işgal edilen tüm topraklarımızı hukuki olarak Rus toprağı olarak tanımıyoruz. Kırım Ukrayna’nın parçasıdır, Kırım Ukrayna’dır.” şeklinde açıklamalarda bulundu.
Zelenski, ülkelerini savunmaya çalıştıklarını belirterek, “Sorun Ukrayna değil, Ukrayna sadece kendini savunmaya çalışıyor.” değerlendirmesinde bulundu.
Rusya-Ukrayna savaşı kapsamında cephedeki gelişmelere de değinen Zelenski, Rusların hedeflerine ulaşmak için her şeyi yapacağını vurguladı ve “Biz de bu hedefleri engellemek için elimizden geleni yapacağız.” dedi.
Heyetler barışın şartlarını görüşecek
İstanbul’daki müzakerelerde her iki tarafın savaşın sona ermesi ve barışın sağlanması için kendi şartlarını ortaya koyması bekleniyor.
Rus tarafı, Ukrayna ile gerçekleştirilecek müzakerelerde İstanbul’da 2022 yılında yapılan müzakerelerden çıkan metnin temel alınmasını istemektedir.
Moskova, sahadaki “yeni gerçeklikler” olarak adlandırdığı, yasa dışı ilhak ettiği bölgeleri de şartları arasına dahil etmektedir.
Çatışmaların dondurulmasını değil, nihai olarak sonlanmasını hedefleyen Moskova, ilhak ettiği Donetsk, Luhansk, Zaporijya ve Herson bölgelerinin idari sınırlarından Ukrayna askerlerinin çekilmesini talep ediyor.
Moskova “tarafsız ve bağlantısız bir Ukrayna” istiyor
“Ukrayna’nın tarafsız, bağlantısız ve nükleer silahlardan arındırılmış bir statü kazanması, silahsızlandırılması, Nazilerden arındırılması, Ukrayna’daki Rusça konuşan vatandaşların hak, özgürlük ve çıkarlarının güvenceye alınması, ilhak edilen Kırım, Donetsk, Luhansk, Zaporijya ve Herson bölgelerinin Rusya’nın toprakları olarak tanınması” Moskova’nın temel şartları arasında yer almaktadır.
Krizin çözülmesinin ardından Ukrayna ve Avrupa ile iyi komşuluk ilişkileri kurmaya yönelik adımlar atılmasını öneren Moskova, ardından Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü ve Şanghay İşbirliği Örgütü üye ülkeleri ile Batılı ve Avrupalı devletlerle kıtadaki tüm devletlerin çıkarlarını dikkate alan bir “Avrasya güvenlik sisteminin” yaratılmasını önermektedir.
Ukrayna toprak bütünlüğü ve güvenlik garantilerini şart koşuyor
Kiev, ülkenin toprak bütünlüğü ve egemenliğinin tam olarak sağlanması ile güvenlik garantileri taleplerini ön plana çıkarmaktadır.
Güvenlik garantileri çerçevesinde, Ukrayna’nın NATO’ya davet edilmesini veya NATO koruması altına alınmayı bekleyen Kiev, Avrupa’dan da bir barış gücünün ülkesine yerleştirilmesini talep etmektedir.
Bununla birlikte, Ukrayna’ya nükleer silah verilmesi ve bir tür caydırıcılık paketinin sağlanması da Kiev’in şartları arasında bulunmaktadır.
Kiev, ayrıca Kırım, Donetsk, Luhansk, Zaporijya ve Herson’un Rus kontrolünden çıkması ve Ukrayna’nın uluslararası alanda tanınan sınırlarına geri dönmesini istemektedir.
Savaşın sona ermesinden sonra ülke ekonomisinin yeniden inşası ve ordunun silahlandırılması için ABD ve Avrupa’dan destek talebi de Kiev’in önemli istekleri arasında yer alıyor.
