Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, A Haber’deki canlı yayında basının sorularını yanıtladı.
Fidan, Lahey’deki NATO Zirvesi’nde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile ABD Başkanı Donald Trump arasında yapılan görüşmenin önceden planlandığını belirtti. Bu görüşmede bölgesel konuların yanı sıra Gazze, Rusya-Ukrayna ve İran’daki gelişmelerin de ele alındığını ifade etti.
Bakan, bu görüşmenin oldukça yapıcı ve verimli geçtiğini kaydetti.
ABD Başkanı Trump’ın NATO üyesi ülkelerin savunma harcamalarının yetersiz olduğunu dile getiren mesajının Avrupalı liderler tarafından dikkate alındığını aktaran Fidan, NATO ülkerinin gelecek on yıl içinde savunma harcamalarını iki ayrı kalemde yüzde 5 oranında artırma konusunda mutabakata vardıklarını ifade etti.
Fidan, zirve çerçevesinde Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın mevkidaşlarıyla ikili görüşmeler gerçekleştirdiğini açıkladı.
Gelecek yıl NATO zirvesinin Türkiye’de yapılmasına dair soruya yönelik Fidan, son zirvenin 2004’te Türkiye’de gerçekleştiğini hatırlatarak, “2026 yılı için İstanbul’a ev sahipliği yapma talebimizin kabul edildiğini belirtmek isterim. Ancak bugünkü durumda Cumhurbaşkanımız İstanbul mu yoksa Ankara mı olacağı konusunda bir değerlendirme yapıyor.” dedi.
İsrail’in İran’a yönelik saldırılarıyla başlayıp genişleyen çatışma sürecine dair düşüncelerini paylaşan Fidan, bölgedeki gelişmeleri dikkatlice takip ettiklerini ve çoğu zaman arabuluculuk rolü üstlendiklerini belirtti. “Bölgemizdeki savaşların önlenmesi, mevcut çatışmaların sona ermesi hem bizim hem de bölgenin çıkarınadır.” değerlendirmesinde bulundu.
Bakan Fidan, Gazze’ye yönelik saldırıların ilk haftasında “İran ile İsrail arasında bir savaşın yolda olduğunu” öngördüğünü anımsatarak, İsrail’in İran’a saldırmasının onu savunma pozisyonuna taşıdığını ifade etti. “İsrail’in İran’ın nükleer programını yok etme iddialarının gerçekçi olmadığını gördük.” dedi.
Fidan, bölgedeki durumu değerlendirdiğinde, “Tüm dünya, kendi çıkarları için bölgede ateşle oynamaktan çekinmeyen bir politik zihnin varlığını açıkça görmekte.” dedi ve bu nedenle yoğun diplomasi yürüttüklerini kaydetti.
– “BÖLGENİN TEYAKKUZDA OLMASI GEREKİYOR”
Fidan, “12 günde sona eren savaş, nükleer kapasitenin yok edildiği varsayımına dayanarak bir ateşkesle sonuçlandı. Ancak ateşkesin bozulması ve karşılıklı saldırıların yeniden başlaması ihtimaline karşı bölgenin dikkatli olması gerekiyor.” dedi.
İki ülke arasındaki savaşın sadece iki tarafı değil, bölgenin de büyük maliyetler üstlendiğini hatırlatan Fidan, “Sınırları olmayan bir çatışma yaşanıyor.” ifadesini kullandı. Sürecin kalıcı hale gelmesi adına İran ile Amerika arasında bir anlaşma yapılmasına ihtiyaç duyulduğunu vurguladı.
– “NÜKLEER TESİSLERİN BÜYÜK ÖLÇÜDE HASAR ALDIĞI AŞİKAR”
Dışişleri Bakanı, İran’ın uranyum zenginleştirme noktasındaki durumu hakkında, “İsrail ile İran arasındaki ilişkiler nükleer meselenin sadece bir boyutunu oluşturuyor.” açıklamasını yaptı. Fidan, “Amerika’nın askeri operasyonları sonucunda İran’daki nükleer tesislerin büyük ölçüde hasar gördüğünü bilmekteyiz.” dedi.
Nükleer programın bileşenleri hakkında bilgi veren Fidan, tesislerin hasar görmesinin sonuçlarının ciddi olduğunu belirtti. Ayrıca, “İran masaya oturduğunda, Amerikan tarafının nükleer konular dışında başka dosyalar da getireceğinden endişeliyim.” dedi.
– “(ABD-İRAN) UZLAŞMA İHTİMALİ VAR”
Nükleer müzakerelerin yapılıp yapılmayacağı ve Türkiye’nin rolü üzerine Fidan, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın her zaman arabuluculuk yapmaya hazır olduğunu hatırlattı.
Fidan, “Umman’da başlatılan sürecin yeniden aktif hale geleceğine dair bir duyu var. Nükleer konularda bir uzlaşma sağlanabileceğini düşünüyorum.” ifadelerini kullandı.
Sunucunun “Amerika ve İran için mi söylüyorsunuz?” sorusuna, “Evet, bir noktada buluşabilirler.” diye cevap verdi.
“İran, barışçıl nükleer zenginleşmenin uluslararası bir hak olduğunu ileri sürüyor. Dolayısıyla bir anlaşmaya gitme umudumuz var.” dedi.
Bakan Fidan, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) konusunu da ele alarak, bu ajansın nükleer silahların yayılmasına karşı önemli bir güvenlik anlaşması olduğunu belirtti.
– ABD DIŞİŞLERİ BAKANI RUBİO’DAN FİDAN’A TELEFON
Dışişleri Bakanı, İran’a yönelik İsrail saldırısı sırasında ABD’li mevkidaşı Marco Rubio’dan telefon aldığını doğruladı. Fidan, “Amerikan tarafı, saldırıda rol almadıklarını vurguladı.” dedi.
Fidan, “İran ile iletişime geçerek, ABD’nin müdahale etmeyeceğini ilettik.” diye ekledi.
Bakan Fidan, ABD Başkanı Donald Trump’ın ve İran Cumhurbaşkanı’nın Türkiye’de bir araya gelmesi konusunda var olan iddialar üzerine ise yorum yapmadı.
“Cumartesi günü gerçekleştirdiğimiz görüşmelerde Amerikalılar savaşta aktif değildi. Ancak İsraillilerin tehditleri artırması nedeniyle bazı önlemler alındığını gördük.” diyen Fidan, “Türkiye ilişkileri yakından takip ediyor.” ifadesini kullandı.
– “KARANLIK BİR DÜNYADA ÇOK AĞIR SAVAŞLAR OLUYOR”
Fidan, diplomasi süreçlerinde ülkelerin karşılıklı olarak bilgi verip vermediğine dair, “Savaş sırasında esas olan haber vermemektir.” dedi. Ülkelerin, müzakere süreçlerinde iş birliği yapmak konusunda hassas olması gerektiğinin altını çizdi.
Türkiye’nin, istihbarat alanında önemli gelişmeler kaydettiğini ifade eden Fidan, “İsrail’in, İran üzerine kurduğu casus ağları sıkı takip ediyoruz.” diye ekledi.
– “(RUSYA-UKRAYNA GÖRÜŞMELERİ) BİZ EV SAHİPLİĞİ YAPMAYA HAZIRIZ”
Fidan, Rusya ve Ukrayna arasındaki görüşmeleri tekrar İstanbul’da yapma isteğini dile getirerek, “Biz bu süreçte ev sahipliği yapmaya hazırız.” dedi.
Taraflar arasında ateşkesin sağlanmasının önemli olduğunu vurgulayan Fidan, Türkiye’nin bu konuda kolaylaştırıcı bir rol oynamak için hazır bulunduğunu belirtti.
– “GAZZE HİÇ GÜNDEMİMİZDEN DÜŞMEYECEK”
Gazze’deki insani durumun son derece kritik olduğunu ifade eden Fidan, “Yardım kuyruğunda bekleyen insanlar için her gün çok sayıda can kaybı yaşanıyor.” dedi.
Fidan, Türkiye’nin uluslararası gündemdeki konuları asla unutturmayacağını vurguladı. “Gazze meselesi her daim gündemimizde olacak.” diye ekledi.
Fidan, dünya genelinde yaşanan krizlerin insanları daha fazla birleştirmesi gerektiğini, zulme karşı durmanın önemine dikkat çekti. “Zulüme sessiz kalınmaması gerektiğini düşünüyorum.” dedi.
Bakan Fidan, DEAŞ’ın intihar saldırıları ve bunun bağlamında Türkiye’nin aldığı tedbirleri de aktardı. “DEAŞ, büyük bir psikolojik harekatın parçası olarak değerlendirilmeli.” şeklinde konuştu ve Suriye’deki istikrarsızlığa dikkat çekti.
Son olarak Fidan, uluslararası sistemin giderek daha kötü bir hal aldığını dile getirerek, Türkiye’nin önümüzdeki günlerdeki diplomatik çalışmalarını sürdüreceğini belirtti.
