Salda Gölü’ndeki magnezyum karbonatların, Mars’ta yer alan Jezero Krateri’ndeki göl yataklarıyla benzerlik göstermesi, ABD Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA) ve bilim camiasının dikkatini bu doğal yüze çekti.
NASA’nın “Perseverance” aracı Mars’taki görevine devam ederken, İstanbul Teknik Üniversitesi’nden bilim insanları Salda Gölü ve Göller Bölgesi’ndeki kayaçları inceleyerek Mars ile ilgili çalışmalara katkıda bulunuyor.
İstanbul Teknik Üniversitesi Jeomikrobiyoloji-Biyojeokimya Laboratuvarı ve University College of London’daki Mullard Space Science Laboratory (MSSL) arasında yapılan iş birliği neticesinde, Göller Bölgesi’ndeki kayaçların bilimsel analizi gerçekleştirilecek.
Uzaktan algılama yöntemiyle jeolojik veriler elde edilecek
Proje kapsamında, Rosalind Franklin Mars gezgini üzerindeki PanCam ve Enfys cihazlarının emülatörleri kullanılarak Göller Bölgesi’ndeki kayaçlar üzerinde detaylı analizler yapılacak.
Uzaktan algılama tekniğiyle toplanacak jeokimyasal ve jeolojik veriler, Mars’taki magnezyum karbonatların oluşum süreçleri hakkında yeni bilgiler sağlayacak.
İstanbul Teknik Üniversitesi Maden Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nurgül Balcı, Salda Gölü’ndeki kayaçların yanı sıra Göller Bölgesi’ndeki farklı örneklerin de alınacağını belirtti.
Balcı, Mars’ta yaygın olan magnezyum karbonatların Göller Bölgesi’nde de farklı şekillerde oluştuğunu kaydederek, bu farklı oluşumların her birinin kayaçlar üzerinde farklı izler bıraktığını ifade etti. Bu izler üzerinden Mars’taki magnezyum karbonatların kökeni hakkında yeni veriler üreteceklerini söyledi.
Balcı, University College of London’daki Mars Laboratuvarı’nda da benzer çalışmalar yürütüldüğünü ve bu sebeple ortak projeye karar verdiklerini aktardı.
Proje çerçevesinde Göller Bölgesi’nde çeşitli kayaçlardan örnekler alınacağını anlatan Balcı, “Şu anda Rosalind Franklin sondası üzerinde yapılan spektral analizler mevcut ve aynı analizleri burada da uygulayacağız. Yani bu kayaçların jeokimyasal ve jeolojik verilerini uzaktan algılama yöntemiyle ortaya koyacağız. Elde edilen verileri Mars’taki kayaçlarla karşılaştırma imkanı bulacağız.” diye konuştu.
“Salda, bilimsel çalışmalara açılan kapı oldu”
Balcı, Mars’taki kayaçların dünyaya ulaşmadan önce içeriğinin anlaşılmasının son derece zor olduğunu vurgulayarak, şöyle devam etti:
“Mars’taki karbonatlar, burada bir zamanlar derin su etkileri, akarsular ve büyük su sirkülasyonları olduğunu gösteriyor. Ancak bu oluşumun ayrıntılarını anlamak için daha detaylı verilere ihtiyaç var. Salda ve çevresindeki benzer kayaçlar, bu verilerin gizli olduğu alanlardır. Mars’taki ölçüm teknikleri ile buradaki ölçüm tekniklerini birleştirip, uzaktan algılama yöntemlerinden faydalanarak benzer kayaçları eşleştireceğiz.”
Proje çerçevesinde Salda Gölü’nün en iyi örnek olarak değerlendirildiğini dile getiren Balcı, burasının kendileri için bu tür araştırmalara kapı açan önemli bir yer olduğunu ifade etti.
Göller Bölgesi’nde beklediklerinden daha fazla jeolojik ve mineralojik benzerlikler keşfettiklerini kaydeden Balcı, bu çalışmanın uzayda yaşam arayışına önemli katkı sunmasının yanı sıra gençler için bilimsel merakı da artıracağını belirtti. Ayrıca, kurulum önerisinde bulunduğu ve yakında açılacak olan Salda Bilim Merkezi’nin de bu konuda önemli rol üstleneceğini sözlerine ekledi.
