Bugün, 9 Temmuz 2025, Dünya’nın dönüş hızının artması dolayısıyla tarihin en kısa günü olma potansiyeline sahip.
Bilim insanları, 9 Temmuz çarşamba gününün “hayatınızdaki en kısa gün” olabileceğine dair uyarılarda bulundu. Yeni araştırmalara göre, 9 Temmuz, 22 Temmuz ve 5 Ağustos tarihlerinde gün sürelerinin normalden 1.3 ila 1.51 milisaniye daha kısa olacağı öngörülüyor.
DÜNYA ARTIK DAHA HIZLI DÖNÜYOR Bu gelişme, son yıllarda Dünya’nın dönüş hızındaki artışla ilişkilendiriliyor. Bilim dünyası, 2020 ve 2022 yıllarında bu olayı atom saatleri vasıtasıyla gözlemledi. Atom saatleri, atomların titreşimlerini kullanarak zamanı son derece hassas bir şekilde ölçen cihazlar olarak biliniyor.
BU HIZIN NEDENİ NE? Dünya’nın dönüş hızındaki artışın kesin nedenleri henüz tam olarak anlaşılamamışken, atmosferdeki değişiklikler, buzulların erimesi, gezegenin iç yapısındaki hareketlilik ve manyetik alanın zayıflamasının bu değişimlere katkıda bulunabileceği düşünülüyor. Normal şartlar altında, Dünya’nın bir tam dönüşü 24 saat sürmektedir; bu süre “güneş günü” olarak adlandırılır.
BİR ÖNCEKİ EN KISA GÜN 2024 YILINDAYDI Daha önce kaydedilmiş en kısa gün, 5 Temmuz 2024’tü. O gün Dünya, normalden 1.66 milisaniye daha hızlı dönmüştü. Milisaniyelik bu tür farklılıklar ilk bakışta önemsiz gibi görünse de, araştırmalar bunun uydu sistemleri ve GPS doğruluğu gibi birçok teknolojiyi etkileyebileceğini ortaya koyuyor. Zaman ölçümü bile bu sapmalardan etkilenebilir. Zira Dünya’nın dönüşü sürekli kusursuz değil; zaman zaman birkaç milisaniye hızlanma ya da yavaşlama yaşanmaktadır.
1970’LERDE ÖLÇÜLMEYE BAŞLADI Bilim insanları bu küçük değişiklikleri hassas bir şekilde takip etmeye ise 1970’li yıllarda başlamıştır. Londra Üniversitesi’nden astrofizikçi Graham Jones, Dünya’nın dönüşü ile ilgili en güncel tahminleri ABD Deniz Gözlemevi ve uluslararası Dünya dönüş hizmetlerinden elde edilen verilerle oluşturdu. Bu verilerle “Gün Uzunluğu (Length of Day – LOD)” diye adlandırılan, Dünya’nın bir dönüşünü tamamlama süresi milisaniye hassasiyetinde ölçülmektedir.
KÜÇÜK FARKLAR BİLE ÖNEMLİ Bu tür küçük farklılıklar bile önem taşımaktadır. GPS, mobil telefon ağları ve finans sistemleri, milisaniyelere kadar hassas bir doğruluk gerektirir. Bu tarz bir sapma, teknik sorunlara yol açma potansiyeline sahiptir. 2020 yılına kadar Dünya’nın dönüşü aslında yavaşlamaktaydı. Bunun sebebi, Ay’ın kütleçekim etkisinin gezegenimizi yavaşlatmasıydı ve gün uzunluğu zaman içinde 24 saate kadar çıkmıştı.
“NEGATİF ARTIK SANİYE”
Dünya, şu an zamanı Eşgüdümlü Evrensel Zaman (UTC) sistemi ile izlemektedir. Zaman zaman, bu sistem Dünya’nın dönüşündeki küçük varyasyonları telafi etmek amacıyla “artık saniye” ekler. Ancak Dünya bu hızda dönmeye devam ederse, tarihte ilk kez bir saniye çıkarılması – yani “negatif artık saniye” – durumu gündeme gelebilir. Bu, daha önce yaşanmış bir durum değildir.
