ABD, teknoloji ve savunma sanayisi için hayati öneme sahip minerallerin tedarikinde yeni bir strateji geliştiriyor. Çin’in, Aralık 2024 itibarıyla antimon, galyum ve germanyum ihracatını yasaklama kararının ardından, bu kritik metallerin Tayland ve Meksika üzerinden ABD’ye yönlendirildiği ortaya çıktı. Reuters’ın gümrük ve nakliye kayıtlarına dayanan verileri, bu yasaklara rağmen ticaretin devam ettiğini gözler önüne seriyor.
Antimon, pil, çip ve alev geciktiriciler gibi alanlarda kullanılan önemli bir metal olarak dikkat çekiyor. Çin, bu metal ve diğer iki kritik mineralde de küresel tedarik zincirinde lider konumda. Pekin, Washington’un Çin çip endüstrisine yönelik baskısına yanıt olarak bu üç mineralin ihracatını yasaklama kararı almıştı.
Ancak, kayıtlar, Çinli üreticilerin ürünlerini üçüncü ülkeler aracılığıyla ABD’ye ulaştırmaya devam ettiğini gösteriyor.
ÜÇÜNCÜ ÜLKELERİ KÖPRÜ OLARAK KULLANIYOR
ABD’nin Aralık-Nisan döneminde Tayland ve Meksika’dan aldığı 3,834 ton antimon oksit, önceki üç yılın toplamından daha fazla miktar. Bu süre içinde, bu iki ülke Çin’in en büyük ihracat pazarları arasına girmeyi başardı; oysa 2023 yılı itibarıyla ilk 10’dan bile yer almıyorlardı.
Tayland ve Meksika’da sadece birer antimon izabe tesisi bulunuyor ve Meksika’daki tesis bu yıl Nisan ayında faaliyete geçti.
RFC Ambrian danışmanlık şirketi, bu ülkelerde önemli bir yerel üretimin olmadığını belirtmekte. Bu durum, Çin kaynaklı ürünlerin etiketlendiği veya aktarıldığı ihtimalini gündeme getiriyor.
AKTARMA ZİNCİRİ NASIL İŞLİYOR?
Reuters’a açıklamalarda bulunan Gallant Metals CEO’su Levi Parker, Çin’deki tedarikçilerin ürünlerini diğer Asya ülkeleri üzerinden ve farklı etiketlerle ABD’ye gönderdiğini ifade etti.
Nakliye verilerine göre, Çinli Youngsun Chemicals’ın Tayland’daki iştiraki Unipet, yalnızca Aralık-Mayıs döneminde ABD’ye 3,366 ton antimon ürünü göndermiş durumda. Bu miktar, geçen yılın aynı dönemine göre 27 kat artış gösteriyor.
Ancak gönderim belgelerinde hammaddenin menşei belirtilmiyor. Youngsun Chemicals ve Unipet, bu sevkiyatlar hakkında herhangi bir yorum yapmadı.
YASA DIŞI DEĞİL AMA RİSKLİ
ABD yasaları, antimon, galyum veya germanyum gibi metallerin Çin menşeli olmasını doğrudan yasaklamıyor. Fakat, bu metal ve minerallerin Çin’den çıkarılabilmesi için lisans alınması gerektiğinden, dolaylı yollar kullanmak kaçınılmaz hale geliyor. Çin Ticaret Bakanlığı, Mayıs ayında bazı uluslararası aktörlerin yerel ile işbirliği yaptığını ve bu durumun ulusal güvenlik riski oluşturduğunu açıklamıştı.
White & Case hukuk firmasından James Hsiao’ya göre, dolaylı ihracatlar Çin yasaları çerçevesinde kaçakçılık olarak değerlendirilebilir ve bu durum, beş yıla kadar hapis cezası ile sonuçlanabilir.
Küresel ölçekte galyum, germanyum ve antimon fiyatları rekor seviyelere ulaşmış durumda. Çin’den yapılan resmi ihracat verileri düşük kalmaya devam etse de, yasağı aşan ticaret zincirinin sürmesi, Pekin’in ihracat kontrollerini uygulama kapasitesine dair soru işaretleri yaratıyor.
