ABD yönetiminin korumacı ticaret politikalarının küresel ekonomiye olası yansımalarına dair endişeler sürerken, Başkan Trump’ın Avrupa Birliği (AB) ve Meksika’ya 1 Ağustos’tan itibaren uygulanacak yüzde 30 tarife kararının piyasalarda belirgin bir risk algısına yol açtığı görüldü.
Trump, AB’nin tarife ve serbest ticaretle ilgili engellerinden kurtulması gerektiğini ifade ederek, “Pazarlarınızı açık tutmak ve ticaret engellerini kaldırmak isterseniz, belki bu konuyu yeniden değerlendirebiliriz.” dedi.
Alınan karar sonrasında AB ve Meksika’dan gelebilecek olası karşı hamlelerin tarifelerde yeni bir rekabet ortamı yaratma riskini artırdığı kaydedildi. Bu konuda değerlendirmelerin ve haber akışlarının yatırımcıların dikkati üzerinde yoğunlaştığı belirtiliyor.
Ayrıca, ABD’deki enflasyonist etkiler üzerine yapılan tartışmalarda Trump, Federal Rezerv Başkanı Jerome Powell’ın istifasının “harika bir şey” olacağına dair açıklamalar yaptı. Trump, Powell’ın, ABD için olumsuz bir durum oluşturduğunu dile getirerek, “Dünyanın en düşük faiz rağbetine sahip olmalıyız fakat şu an değiliz.” ifadelerini kullandı.
Bu haftanın ilerleyen günlerinde ABD’de önemli bankaların açıklayacağı ikinci çeyrek bilançoları da piyasalar için merakla bekleniyor.
Diğer yandan, ABD Hazine Bakanlığı, Haziran ayına ilişkin bütçe dengesi raporunu yayınladı. Rapora göre, 2025 mali yılının dokuzuncu ayında federal hükümetin bütçe fazlası 27 milyar dolar olarak hesaplandı.
Geçen yıl Haziran ayında 71 milyar dolarlık bütçe açığı veren federal hükümetin gelirleri bu yıl Haziran’da yüzde 13 artarak 526 milyar dolara ulaşırken, harcamaları yüzde 7 düşüşle 499 milyar dolara geriledi.
ABD’de endeks vadeli kontratlar haftaya negatif başladı
Bu koşullarda, ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi haftaya yatay bir seyirle yüzde 4,42 seviyelerinde, altının ons fiyatı ise yüzde 0,1 artışla 3 bin 360 dolardan işlem görüyor.
Dolar endeksi son üç işlem gününü pozitif geçirdikten sonra bugün yüzde 0,1 artışla 98 seviyesinde bulunuyor. Brent petrolün varil fiyatı ise yüzde 0,3 düşüşle 69,8 dolara geriledi.
Cuma günü New York Borsası’nda S&P 500 endeksi yüzde 0,33, Nasdaq endeksi yüzde 0,22 ve Dow Jones endeksi yüzde 0,63 gerileyerek, ABD endeks vadeli kontratlarının yeni haftaya olumsuz bir başlangıç yaptığını gösterdi.
AB’den tarifelere cevap
Geçen hafta Cuma günü Avrupa borsalarında görülen olumsuz tablo dikkat çekti. AB, Trump’ın gümrük tarifelerine ilişkin ilk aşamada uzlaşmacı bir tutum sergiledi.
AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, ABD ile tarifeler üzerine müzakerelere devam edeceklerini fakat anlaşma sağlanamadığı takdirde karşı misillemelerde bulunacaklarını bildirdi.
Von der Leyen, “AB ihracatına yüzde 30 gümrük vergisinin uygulanması, her iki tarafın işletmeleri ve tüketicileri için olumsuz sonuçlar doğuracak.” değerlendirmesini yaptı.
AB’nin, dünya genelinde en açık ve adil ticaret uygulamalarına sahip olduğunu vurgulayan von der Leyen, ABD ile müzakerelerde bir çözüm sağlanması için çaba göstereceklerini belirtti.
Almanya Başbakanı Friedrich Merz ise Trump’ın AB için öngördüğü yüzde 30’luk gümrük vergisinin uygulamaya girmesi durumunda ülke ekonomisinde ciddi olumsuz etkiler yaratacağını ifade etti.
Cuma günü İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 0,38, Almanya DAX 40 yüzde 0,82, İtalya FTSE MIB 30 endeksi yüzde 1,11 ve Fransa CAC 40 endeksi yüzde 0,92 değer kaybetti ve Avrupa’daki endeks vadeli kontratlar olumsuz bir seyirle haftaya başladı.
Asya borsaları Japonya hariç pozitif seyrediyor
Asya borsalarında Japonya dışındaki piyasalarda alış ağırlıklı bir yönelim gözlemleniyor. Çin’de açıklanan ekonomik veriler, bölgedeki piyasalarda olumlu bir etki oluşturuyor.
ABD ile Çin arasındaki tarife görüşmeleri sürerken, Pekin yönetimi ticaret alanındaki genişlemeci politikasını devam ettiriyor. Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi, Çin ve Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği (ASEAN) arasında serbest ticaret bölgeleri geliştiren bir anlaşmanın Ekim ayında onaylanması için çalışmalar yapıldığını belirtti.
Ayrıca, Çin’in dış ticaret verileri, Haziran ayında ihracatın yıllık bazda yüzde 5,8 artarak beklenenden fazla olduğunu gösterirken, ithalat da yüzde 1,1 artış gösterdi.
Bütün bu gelişmeler ışığında, kapanışa yakın Japonya’daki Nikkei 225 endeksi yüzde 0,1 gerilerken, Güney Kore’de Kospi endeksi yüzde 0,6, Çin’de Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,5 ve Hong Kong’daki Hang Seng endeksi ise yüzde 0,7 değer kazandı.
BIST 100 endeksi cuma günü yükseldi
Cuma günü Borsa İstanbul’da alış ağırlıklı bir seyir izleyen BIST 100 endeksi, gün sonunda yüzde 0,26 artarak 10.358,46 puandan kapandı. Borsa İstanbul Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası’nda (VİOP), BIST 30 endeksi ağustos vadeli kontratı, Cuma günkü normal seans kapanışının yüzde 0,1 üzerinde 12.149,00 puandan işlem gördü.
Analistler, BIST 100 endeksinin 10.400 ve 10.500 puanın direnç, 10.300 ve 10.200 seviyelerinin ise destek konumunda olduğunu belirtti.
Dolar/TL, Cuma günü yüzde 0,2 artışla 40,0430’dan kapanırken, bu sabah bankalararası piyasanın açılışında yüzde 0,1 artışla 40,2050’den işlem görüyor.
Analistler, bugün yurt içinde ve uluslararası alanda veri akışının sakin geçmesini, ancak tarife konusundaki gelişmelerin dikkatle izleneceğini ifade etti.
