Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, İstanbul’daki bir otelde gerçekleştirilen Balkan Barış Platformu toplantısının ardından düzenlenen basın toplantısında önemli açıklamalarda bulundu ve soruları yanıtladı.
İstanbul’un yoğun bir diplomasi trafiğinin kalbinde bulunduğunu belirten Fidan, çarşamba günü Ukrayna ile Rusya arasındaki müzakerelere ev sahipliği yaptıklarını, dün ise İran, Almanya, İngiltere ve Fransa’nın nükleer müzakerelerinin İstanbul’da yapıldığını hatırlattı.
Fidan, Balkan Barış Platformu’nun ilk toplantısının İstanbul’da yapıldığını ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın bu toplantının düzenlenmesi için talimat verdiğini kaydetti. Ayrıca Bosna-Hersek, Karadağ, Kuzey Makedonya, Sırbistan, Arnavutluk ve Kosova’dan liderlerin de bu toplantıya katıldığını ifade etti.
Bakan Fidan, Balkanlar’ın Avrupa, Orta Doğu, Akdeniz ve Karadeniz havzaları arasında stratejik bir kavşak görevi gördüğünü, tarih boyunca siyasi, ekonomik ve güvenlik dengelerinin merkezinde yer aldığını belirtti.
Balkanlar’ın günümüzde de büyük bir öneme sahip olduğunu vurgulayan Fidan, şöyle konuştu:
“Balkanların istikrarı, başta Avrupa olmak üzere komşu bölgelerin huzuru ve güvenliği açısından kritik bir öneme sahiptir. Bu coğrafya, Türkiye için stratejik olduğu kadar kültürel ve insani bağlarla da iç içe geçmiş bir öncelik alanıdır. Bu bağların katkısıyla bölgenin iç ritmini ve gerçekliğini yakından hissedebilen bir ülkeyiz. Bölge ülkeleriyle ikili işbirliğimiz çok yönlü bir şekilde gelişmeye devam ediyor. Üst düzey temaslar sayesinde işbirliğimiz yeni alanlara taşınmaktadır. Balkanlarda kalıcı bir istikrarın sağlanmasının öncelikle bölge ülkeleri arasındaki işbirliği ve diyalogun güçlendirilmesiyle mümkün olacağına inanıyoruz. Bu yaklaşımın temelinde bölgesel sahiplenme ilkesi vardır.”
Balkan Barış Platformu’nun bölgesel sahiplenme yaklaşımlarının yeni bir halkasını oluşturduğunu belirten Fidan, hedeflerinin sorunları içtenlikle ele alan, taraflar arasında düzenli temasları sağlayan, sonuç odaklı ve özgün bir yapı geliştirmek olduğunu vurguladı.
Fidan, Balkanlar kelimesinin ayrışma değil, işbirliği ve dayanışma anlamında kullanılacağı bir zemin oluşturmak istediklerini ifade etti. Ayrıca hem bölgenin hem de yakın çevresinin refahı ve huzuruna katkıda bulunma çabası içinde olduklarını kaydetti.
“Herhangi bir sürecin yerine geçmeyi değil, var olan mekanizmaları desteklemeyi amaçlıyoruz. Belgrad-Priştine Diyalog süreci gibi uluslararası toplumun çabalarını destekleyen bir çerçeve sunuyoruz,” diyen Fidan, katılımcılarla birlikte Balkan sorunlarına çözümler bulmak ve somut projeler oluşturmak amacıyla bir araya geldiklerini belirtti.
“Geleceğimizi tesadüflere veya başkalarının ellerine bırakamayız”
Fidan, katılımcılarla bölgesel meselelere dair görüşmeler yaptıklarını, Balkanların genelinde istikrar ve refah sağlamanın öncelikleri olduğunu vurguladı.
“Bölgedeki siyasi gelişmeler, enerji güvenliği, bağlantısallığın güçlendirilmesi ve bölgesel işbirliği fırsatları gibi birçok konu hakkında fikir alışverişinde bulunduk. Balkan Barış Platformu’nun geleceğini de ele aldık; bu platformun mevcut platform ve girişimlere tamamlayıcı bir format oluşturmasını amaçlıyoruz,” diyen Fidan, toplantıların düzenli aralıklarla sürdürülmesi ve bölgesel işbirliğini somutlaştıracak projelere öncelik verilmesi adına ortak bir irade oluştuğunu belirtti.
Küresel ölçekte krizlerin iç içe geçtiği, uluslararası normların zayıfladığı bir dönemden geçildiğini vurgulayan Fidan, bu tür zorluklar karşısında bireysel değil, ortak çözümler aranması gerektiğini ifade etti.
Fidan, bölgesel diyalog mekanizmalarının güçlendirilmesine her zamankinden daha fazla ihtiyaç duyulduğunu, bu konuda kararların birlikte alınması gerektiğini dile getirdi:
“Ortak tarihimizin acı ve güzel yönleri var. Ancak bu tarihin bizi geçmişin zor koşullarına mahkum etmemesi gerekiyor. Ortak tarihimizden dersler çıkarmalı ve geleceğe birlikte yön verme sorumluluğunu üstlenmeliyiz. Geleceğimizi şansa veya başkalarının iradesine bırakamayız.”
Fidan, Balkan Barış Platformu’nun bu arayışa katkı sağlamasını temenni ettiklerini, birlikte üretme ve farklılıkları zenginlik olarak görme amacıyla bu girişimi başlattıklarını belirtti.
Güncel görüşmelerde alınan somut kararlarla ilgili sorulduğunda, yedi katılımcı ülkenin altısının Avrupa Birliği (AB) üyeliği için aday olduğuna dikkat çeken Fidan, “Ortak gündem maddelerimizden biri Avrupa Birliği üyelik süreci içerisinde tecrübe paylaşımı, ortak tutum ve pozisyonlarımızı belirlemek olup; bu konuları detaylı olarak ele aldık,” dedi.
Fidan, AB’nin bölgeye yönelik birçok alanda politikalarının olduğunu, aday ülke olmanın getirileri olan sorumlulukların giderek daha bağlayıcı hale geldiğini ifade ederek, “Bu bağlamda ortak bir zemin oluşturarak ortak bir pozisyon belirleyebilme çabamız sürüyor,” dedi.
Balkan Barış Platformu’nun AB’nin vize ve Gümrük Birliği politikaları gibi konularda deneyim paylaşımlarını artırmayı amaçladığını söyleyen Fidan, “Aynı zamanda, milli savunma sanayi iş birliği alanında da nasıl ilerleyebileceğimize dair ortak bir gündem oluşturmak konusunda mutabık kaldık,” dedi.
Türk turistlerin Balkan ülkelerine ilgisi artıyor
Gençlerin karşılıklı tanışmasının önemine dikkat çeken Fidan, toplantıda gençlik ve eğitim konularında mobilizasyonun gerekliliğini vurguladı.
“Bu altı ülke içerisinde Türkler, turizm sayısında ilk sırada yer alıyor. Balkan turları artık oldukça popüler, vatandaşlarımız düzenli olarak Balkanlara turlar yapıyor. Dört bir yanımızda Belgrad, Priştine, Üsküp, Tiran gibi şehirlerde Türk turistlerin artışı gözlemleniyor. Bu ülkeler, Türkiye ile olan ilişkilerden büyük memnuniyet duyuyor. Türkiye’nin de turistik ve ticari açıdan onlara sunduğu imkanları daha iyi değerlendirmek için çalışmalarımızı sürdüreceğiz,” ifadelerini kullandı.
“Bölgesel sorunlara, bölgesel çözüm üretme konusunda mutabık kaldık”
Fidan, toplantıda bölgesel sorunları çözme kapasitesinin kendileri için bir görev olduğunu ifade etti ve bu konudaki ortak görüşmenin mevcut olduğunu belirtti. Ayrıca, altı ayda bir tekrarlanacak toplantılar için karar aldıklarını ve İstanbul’un Balkan Barış Platformu’nun merkezi olmaya devam edeceğini kaydetti.
İlk Balkan Barış Platformu toplantısının gayriresmi bir formatta yapıldığı bilgisini veren Fidan, gelecekte liderlerin de bu formatla bir araya gelmesi için mutabık kaldıklarını dile getirdi.
“Sorunların diplomasi yoluyla çözülmesi konusunda görüş birliği var”
Fidan, bazı Balkan ülkeleri arasındaki gerginlikleri hatırlatarak, bu toplantıda katılımcıların şiddet istemediğini açıkladı. “Sorunların diplomasi yoluyla çözülmesi ve müzakere ile çözüme kavuşturulması konusundaki görüş birliği çok önemli,” dedi.
Ancak zaman zaman bölgenin mevcut sorunlara odaklanması nedeniyle fırsatların kaçırıldığını, bu durumun ekonomik ve güvenlik açısından olumsuz etkiler yarattığını dile getirdi.
Fidan, barışçıl yollarla işbirliği ve bağlantısallığın artırılması konularında da zihinlerde bir mutabakat oluştuğunu belirtti. “Bu platform, bölgesel barışın devamı için önemli bir çerçeve sağlamaktadır,” ifadelerini kullandı.
“Cumhurbaşkanımız bu süreci (liderler görüşmesi) biraz daha hızlandırmak istiyor”
Hakan Fidan, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ABD Başkanı Donald Trump ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile görüşme yapabileceğine ilişkin soruları yanıtladı. İstanbul’daki Rusya-Ukrayna görüşmelerinde liderlerin bir araya getirilmesinin önemli bir gündem maddesi olduğunu belirtti.
Fidan, insani yardım açısından daha fazla esir, yaralı ve tutuklunun değiştirilmesi konusunda taraflar arasında uzlaşı sağlandığını vurguladı. Ayrıca, Rusya ve Ukrayna’nın Türkiye’nin ev sahipliğinde bir araya gelme konusunda irade beyan ettiklerini, ancak hangi şartlarda ve ne zaman olacağına dair bir müzakere sürecinin devam ettiğini aktardı.
Fidan, “Trump, Rusya ve Ukrayna arasındaki ateşkese ilgisini göstermekte. Bu süreç Cumhurbaşkanımız tarafından hızlandırılmak isteniyor. Çünkü liderler arası müzakerelerin tıkanmış noktaları açmak adına önemli olduğunu düşünüyor,” değerlendirmesini yaptı.
Rusya ve Ukrayna liderlerinin bir araya gelme isteklerinin olduğunu söyleyen Fidan, ancak hangi şartlar altında buluşulacağı konusunda farklı görüşlerin bulunduğunu dile getirdi. “İnşallah yakın gelecekte de bu buluşma gerçekleşir,” açıklamasında bulundu.
