NASA’nın Perseverance aracı, Mars yüzeyinde nadir bulunan neredeyse mükemmel küresel yapılar keşfetti.
Bu yapılar, 20 yılı aşkın bir süre önce Opportunity aracının Meridiani Planum’da bulduğu ve “yaban mersini” (blueberries) olarak adlandırılan küçük kürelere benzerlikleriyle dikkat çekiyor. Yeni keşif, bilim camiasında büyük bir heyecan yaratmayı başardı.
Ancak bu keşfin farklı bir boyutu var: Yeni tespit edilen kürelerin oluşum sürecinin, su ile değil, ocak ateşi veya kozmik çarpmalarla ilişkilendirilmesi olası görünüyor.
SIRA DIŞI MANZARA
Bu keşif, Jezero Krateri yakınlarında bulunan ve araştırma ekibinin “Witch Hazel Hill” olarak adlandırdığı bölgede gerçekleştirildi. Bazı küreler kayaların içinde gömülü iken, diğerleri yüzeyde serbest bir şekilde bulunuyor.
İLK KEŞİFTEN OLDUKÇA FARKLI
İlk bakışta Opportunity tarafından keşfedilen “blueberry” kürelerine benzese de, mevcut yapıların kökenleri önemli ölçüde farklılık gösteriyor. Önceki küreler, yer altı suyu ile doymuş tortul malzemelerde oluşan hematit mineralleri içerirken; “Rowsell Hill”deki yeni kürelerin bazaltik bir yapıya sahip olduğu ve muhtemelen volkanik patlamalar veya meteorit çarpmaları sırasında meydana geldiği düşünülüyor.
Çarpma anında, yüzeydeki kayaların eriyerek havaya sıçrayabilmesi ve bu eriyip soğumuş parçacıkların küresel şekiller alabilmesi mümkün. Ek olarak, lav püskürmeleri sırasında da bu tür şekillerin oluşumu beklentisi mevcut.
MARS’IN ATEŞLİ TARİHİ
Bilim insanları, bu yeni keşfin Mars’ın erken dönemlerindeki enerjik olaylara dair önemli ipuçları sunduğunu kaydediyor. Eğer bu küreler bir meteorit çarpmasıyla oluşmuşsa, çarpan cisim ile çarpma kraterlerinin Mars’taki rolüne dair bilgi verebilir. Alternatif olarak, volkanik patlamalar sonucunda oluşmalarının, Jezero Krateri çevresindeki antik volkanik faaliyetler hakkında yeni bilgiler sağlayabileceği öngörülüyor.
Her iki ihtimal de, bu gizemli kürelerin Mars’ın dinamik ve hareketli geçmişini yeniden keşfetme fırsatı sunduğunu gösteriyor.
