PORT SUDAN (AA) – Afrika kıtası, genç nüfusu ve zengin doğal kaynaklarıyla küresel sistemde giderek artan bir stratejik öneme sahip. Türkiye, kıta ülkeleriyle olan ilişkilerini her geçen gün güçlendirirken, Afrika’nın ekonomik kalkınma hamleleri ve bölgesel projeleri de dikkat çekiyor.
Afrika, dünya nüfusunun yaklaşık yüzde 18’ini barındırıyor. Bu durum, sadece insan kaynağı açısından değil, aynı zamanda büyüyen tüketici pazarı ile pek çok ülkenin ilgisini çekiyor.
Zengin altın, uranyum, elmas ve petrol kaynakları ile öne çıkan Afrika, dünya altın rezervlerinin yaklaşık yüzde 40’ını, kobaltın yüzde 60’ını ve petrol ile doğal gaz rezervlerinin önemli bir kısmını elinde bulunduruyor.
Kıta, hem bölgesel hem de küresel güçler için önemli bir çekim merkezi haline gelirken, Çin, ABD, Avrupa Birliği, Hindistan ve Körfez ülkeleriyle ilişkilerini de güçlendiriyor.
Birleşmiş Milletler (BM) oylamalarında aktif rol oynayan Afrika, sadece doğal kaynak tedarikçisi olarak değil, aynı zamanda küresel karar mekanizmalarının da önemli bir aktörü olarak ortaya çıkıyor.
TÜRKİYE’NİN AFRİKA’DAKİ VARLIĞI HER ALANDA ARTIYOR
Türkiye, altyapı projelerinden askeri işbirliklerine kadar birçok alanda Afrika ülkeleriyle ilişkilerini sürekli olarak geliştirmekte. Dışişleri kaynaklarından elde edilen verilere göre, Türkiye’nin Afrika’daki büyükelçilik sayısı 2002 yılında 12 iken, 2024 yılı itibarıyla bu rakam 44’e ulaşacak.
Afrika ülkeleri de Türkiye topraklarında büyükelçilik açma sayısını artırarak, 2008’de 10 olan temsilcilik sayısını 2024 yıl sonunda 38’e çıkardı.
Türkiye’nin diplomatik temsilcilik sayısındaki artış, siyasi, ekonomik ve kültürel alanlarda pek çok başarıyı beraberinde getirdi. Resmi temasların yoğunlaşmasıyla birlikte, son 5 yılda gerçekleştirilen üst düzey karşılıklı ziyaretlerin sayısı 500’ü aştı.
AFRİKA’YI EN FAZLA ZİYARET EDEN LİDER RECEP TAYYİP ERDOĞAN
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 31 Afrika ülkesine yaptığı 53 ziyaretle kıtayı en çok ziyaret eden lider konumunda. Türkiye’nin Afrika ülkeleriyle yaptığı anlaşmalar da önemli bir artış kaydetti.
Türkiye, Afrika’dan 49 ülke ile Ticari ve Ekonomik İşbirliği Anlaşmaları imzalarken, 32 ülke ile Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşması, 17 ülke ile Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi Anlaşması ve 35 ülke ile Askeri Çerçeve Anlaşması gerçekleştirdi.
Ayrıca, Afrika’nın birçok ülkesinde 49 İş Konseyi kuruldu.
TİCARET HACMİ 9 KAT ARTTI
Türkiye ile Afrika arasındaki ticaret hacmi, 2002 yılında 4,3 milyar dolar iken, 2024 yılı itibarıyla 36,6 milyar dolara ulaşarak yaklaşık 9 kat artış gösterdi.
Türkiye’nin Afrika’daki yatırım miktarı ise 2003 yılında 67 milyon dolardan, 2024 yılı sonunda 10 milyar dolara yükseldi. Türk müteahhitler, Afrika’da 2024 itibarıyla toplam değeri 97 milyar dolar olan 2 bin 31 proje üstlenmiş durumda.
Türkiye’nin resmi ihracat finansman kurumu Türk Eximbank, Aralık 2023 itibarıyla Afrika Finans Kuruluşu’nun (AFC) ilk dış sermayedarı oldu.
THY, 41 AFRİKA ÜLKESİNDE 62 ŞEHRE GİDİYOR
Türk Hava Yolları (THY), Afrika’da 41 ülkeye sefer düzenlerken, Türkiye Bursları programı kapsamında yaklaşık 62 bin Afrikalı öğrenci Türkiye’de yüksek öğrenim görmeye devam ediyor.
Ayrıca, Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığının (TİKA) Afrika’da 22 faal temsilciliği bulunuyor.
YEE VE TMV AFRİKA’DA EĞİTİMDE KATKI SAĞLIYOR
Yunus Emre Enstitüsü (YEE) Türk Kültür Merkezi, 15 Afrika ülkesinde 18 merkezde Türkçe dersi vererek Türk kültürünü tanıtma faaliyetlerinde bulunuyor.
Türkiye Maarif Vakfı (TMV), 27 Afrika ülkesinde 230’dan fazla kurumla 25 bin öğrenciye eğitim sağlar iken, Türkiye sağlık alanında da önemli projelere imza atıyor.
Somali’de Mogadişu Recep Tayyip Erdoğan Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Sudan’da Nyala Hastanesi ve Nijer’de Nijer-Türkiye Dostluk Hastanesi’nin kurulmasına öncülük etti.
GÜVENİLİR BİR AKTÖR
Afrika Boynuzu bölgesinde güvenilir bir aktör olarak öne çıkan Türkiye, bu bölgedeki barış ve istikrar için çeşitli girişimlerde bulunuyor.
Türkiye, 2013 yılından bu yana Somali Federal Hükümeti ile Somaliland bölgesel yönetimi arasındaki görüşmelerde kolaylaştırıcı rol üstleniyor.
Etiyopya ve Somali arasında Temmuz 2024’te başlayan Türkiye’nin arabuluculuk girişimi olan Ankara Süreci kapsamında taraflar bir araya geldi. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın davetiyle 11 Aralık 2024 tarihinde, Ankara’da önemli görüşmeler gerçekleşti ve Ankara Bildirisi imzalandı.
