Hazine ve Maliye Bakanlığı, dijital dönüşüm çabaları çerçevesinde birçok vergisel işlemi insan müdahalesi olmadan, tamamen robotik ve yapay zeka destekli bir şekilde gerçekleştirmeye başladı.
Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) tarafından geliştirilen modern dijital uygulamalar, vergisel işlemlerin vergi dairesine gitmeden, internetin olduğu her yerden ve istenen zaman diliminde yapılabilmesine olanak tanıyor.
Bu kapsamda, Dijital Vergi Dairesi üzerinden çeşitli işlemler gerçekleştirilebiliyor. Ödeme, dilekçe verme, bildirimde bulunma ve beyanname gönderme gibi işlemler, geçen yıl 362 milyon kez kullanılan Dijital Vergi Dairesi aracılığıyla gerçekleştirilirken, 12 milyon dilekçe ve bildirim ile 111 milyon beyanname elektronik ortamda verildi. Ayrıca, Başkanlık, fatura, serbest meslek makbuzu, irsaliye ve dekont gibi birçok belgenin elektronik ortamda düzenlenmesini sağladı. Bu çerçevede, 2024 yılı itibarıyla 17,8 milyar belge düzenlenmesi hedefleniyor. Defter tutma zorunluluğu olan 4 milyon mükellef, e-Defter ve Defter Beyan Sistemi aracılığıyla işlemlerini gerçekleştirmekte.
Bürokratik süreçlerin azaltılması amacıyla, vergi dairelerinde yürütülen işlemler de elektronik ortama aktarılıyor. Tahakkuk, tahsilat, haciz, tebligat ve yazışma gibi işlemler, elektronik uygulamalar sayesinde daha hızlı ve şeffaf bir şekilde yapılmaktadır.
Her yıl vergi daireleri tarafından düzenlenen 100 milyondan fazla kağıt belgenin elektronik ortama taşınması da planlanıyor. Bu bağlamda, ilk etapta ödeme emirlerinin e-belge olarak düzenlenmesi sağlanırken, ihbarnamelerin de bu yıl içinde e-belge formatına geçmesi hedefleniyor.
Ayrıca, vergi mükellefleri tarafından Dijital Vergi Dairesi üzerinden talep edilen “mükellefiyet durum yazısı” ve vadesi geçmiş borcu olmayanların talep ettiği borç durum yazıları, otomatik olarak sistem tarafından yanıtlanıyor.
Kesilen cezalara itiraz için Vergi Usul Kanunu kapsamında talep edilen indirim talepleri de, sona erme süresi nedeniyle kullanılamayacak duruma düşen talepler için ek tahakkuk verilmesi ve tebligat aşamalarında da personel müdahalesi olmadan tamamlanıyor.
Başkanlık, vergi dairelerinde gerçekleştirilen bazı işlemlerin yapay zeka ve robotik süreç otomasyonuyla yürütüleceği yeni bir çalışmaya da start verdi. Vergi dairesi müdürünün onayı gereken belgeler, Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından imzalanacak.
Bu bağlamda, mükellefler tarafından geç verilen beyanname ve vergi-ceza ihbarnameleri, robotik süreç otomasyonu ile baştan sona otomatik olarak düzenleniyor. Bu çalışma ile birlikte, manual işlemler yerine sistemin düzenli olarak kontrol yaparak otomatik sonuçlandırma sağlaması amaçlanıyor.
İşlemlerin hızlı bir şekilde tamamlanması, kamu gelirlerine yönelik tahsil süreçlerinin hızlanması ve insan hatalarından kaynaklanabilecek sorunların önlenmesi gibi pek çok fayda sağlanıyor.
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Gelir İdaresi’nin vergi dairelerinde yapılan işlemlerin analizine devam ettiğini ve benzer süreçlerin de otomatik hale getirilmesi için çalışmalar yürütüldüğünü belirtti. Şimşek, ayrıca, mükellefler için vergi uygulamalarına ilişkin tereddüt edilen konularda yapay zeka teknolojilerinden yararlanarak daha hızlı ve doğru yanıtlar verilmesine yönelik çalışmaların da sürdürüldüğünü vurguladı. Bu girişimlerin hedefleri arasında, mükelleflere sunulan hizmetlerin kalitesini artırmak ve bürokratik gecikmeleri azaltmak yer alıyor.
