Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Yumaklı, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü’nde düzenlenen Ulusal Su Kurulu’nun 4. toplantısına katıldı.
Bakan Yumaklı, toplantıda yaptığı konuşmada, iklim değişikliğinin dünya genelinde önemli bir sorun haline geldiğine vurgu yaparak, kuraklık, su kıtlığı, taşkınlar, zirai don ve orman yangınları gibi olayların artık sıradan hale geldiğini ifade etti.
İklim değişikliğinin etkileriyle birlikte bu yıl orman yangınlarının sayısında artış gözlemlendiğini belirten Bakan Yumaklı, “yeşil vatan” kadar “mavi vatan”ın da korunmasının önemli olduğunu aktardı. Yumaklı, şu sözlerle değerlendirmelerde bulundu:
“Cumhurbaşkanımızın da ifade ettiği gibi, ‘Suyumuzu korumakla vatanımızı korumak arasında mahiyet itibarıyla bir fark yoktur.’ Suyu, toprağı, tarımı ve ormanı sadece sektörler olarak değil, geleceğimizi şekillendiren stratejik alanlar olarak değerlendiriyoruz. Sürdürülebilir su yönetimi, gıda güvenliği ve ‘yeşil vatan’ savunması artık milli güvenlik meselesi haline gelmiştir.”
Bu yıl yağışlar azaldı
Türkiye’nin küresel ısınma ve iklim değişikliğinden en çok etkilenen ülkeler arasında yer aldığını hatırlatan Yumaklı, 2024 yılının son 53 yılın en sıcak yılı olacağını ve yağışların uzun yıllar ortalamasına göre yüzde 6,3 azaldığını duyurdu.
Yumaklı, 1 Ekim’den 30 Eylül’e kadar olan “su yılı” verilerine de dikkat çekti. 2025 su yılında yağışların geçen yılın yüzde 28 altında gerçekleştiğine işaret eden Yumaklı, “Türkiye genelinde 10 aylık su yılı yağışları, son 52 yılın en düşük seviyesine inmiştir. Bu dönemde Güneydoğu, Batı, iç kesimler ve Trakya bölgelerinde kuraklıklar yaşanmaktadır. 2100 yılına kadar ülkemizde ortalama sıcaklıkların 4 ila 6 derece artması beklenmektedir.” dedi.
“Su ve sulama yatırımlarına 147 milyar lira kaynak ayıracağız”
Yumaklı, ardışık kurak geçen gün sayısındaki artış, Türkiye’nin doğu ve güneydoğusunda sıcak hava dalgalarının beklenen gün sayısının artması, kar örtüsündeki düşüş ve sıcak hava dalgalarındaki hızlı artış nedeniyle orman yangınları riskinin yükselebileceğini ifade etti.
Bu sebepler nedeniyle 2100’e kadar su kaynaklarının yaklaşık yüzde 25 azalabileceği öngörülmektedir. Yumaklı, “Son 23 yılda suyun akışını düzenlemek amacıyla 3,4 trilyon lira yatırım gerçekleştirerek, 11 bine yakın su ve sulama eserini ülkemize kazandırdık. Bu yıl su ve sulama yatırımlarına 147 milyar lira kaynak ayırarak, 321 projeyi hayata geçireceğiz.” şeklinde konuştu. Ayrıca, önümüzdeki on yıllara ışık tutacak 4. Tarım Orman Şurası’nda, 11’i su ile ilgili olmak üzere, toplamda 86 karar aldıklarını da sözlerine ekledi.
Yumaklı, “Göl Eylem Planları” hazırlayarak bu uygulamaları hayata geçireceklerini belirterek, Eğirdir Gölü’ndeki duruma değindi. Eğirdir Gölü’nün hacminin yüzde 55 gerilediğini ifade eden Yumaklı, bu sorunu çözmek için göle 5 yılda 21 milyar lira yatırım yapacaklarını söyledi. Bunun ilk aşaması olarak yılda 42 milyon metreküp su takviyesi yapan projenin ihalesinin tamamlandığını ve aynı uygulamaların diğer göller için de sürdürüleceğini aktardı.
“Yapay zeka destekli sulama otomasyonu kuruyoruz”
Yumaklı, turizmden sanayiye, kentsel ve tarımsal alanlardaki su kullanıcıları için yol haritası belirlediklerini kaydetti. İçme suyu şebekelerinde kayıp oranını 2004 yılındaki yüzde 60 seviyesinden bugün yüzde 31,6’ya indirdiklerini değişirken, bazı şehirlerde hala yüksek kayıpların bulunduğunu aktardı.
Yumaklı, modern sulama sistemlerinin yaygınlaştırıldığını, yapay zeka destekli sulama otomasyonu ve elektronik su yönetim sistemleri kurulduğunu duyurdu. Hedef, kapalı sulama sistem oranını 2028 yılına kadar yüzde 45’e çıkarmak. Ayrıca, bireysel sulama sistemlerine destek verileceği ve atık su ile atık yönetimi, yenilenebilir enerji ve döngüsel ekonomi yatırımlarına ek olarak kamu katkısı sağlanacağı açıklandı.
Yumaklı, iklim değişikliğinin su kaynakları üzerindeki etkilerine uyum sağlamak adına alternatif su kaynaklarına yöneldiklerini, atık suların arıtılarak tarım gibi sektörlerde kullanılmasının ön plana çıktığını belirtti. Bu bağlamda, Gediz Havzası’nda su kalitesini iyileştirmek amacıyla Turgutlu Organize Sanayi Bölgesi için atık su arıtma tesisi yatırımına öncelik verdiklerini ifade etti.
Yumaklı, 2025-2035 yıllarını kapsayan Ulusal Su Planı’nın kamu kurumları, belediyeler ve sivil toplum kuruluşlarının görüşleri doğrultusunda tamamlandığını açıkladı. 192 kurumdan gelen görüşlerin değerlendirildiğini belirten Yumaklı, planın önümüzdeki 10 yıla yönelik hedef ve stratejileri belirlediğini vurguladı.
Kurul oy birliğiyle 6 karar aldı
Yumaklı, iklim krizi ve içme suyu yönetimine ilişkin önemli konuları ele aldıklarını ve Ulusal Su Kurulu’nun oybirliğiyle 6 karar aldığını aktardı. Alınan kararların, sektörel ve bireysel eylemlerin işbirliği ile uygulanmasına yönelik olduğuna dikkat çekerek, atık suyun yeniden kullanılmasının teşvik edilmesi, su kayıplarının azaltılması ve vatandaşların kuraklık riski ile ilgili daha fazla bilinçlenmesi gibi hedefler belirlendiğini ifade etti.
Yumaklı, içme suyu güvenliği için yapılan izleme ve denetim çalışmalarının entegrasyonunun sağlanacağını, tüm illerde kırsal içme suyu yönetiminin iyileştirilmesi için raporların hazırlanacağını bildirdi. Havzalardaki suyun kaliteli ve yeterli olmasına yönelik yatırımlara öncelik verileceğini belirten Yumaklı, Çankırı, Çorum ve Yozgat illerinde atık su arıtma tesisleri inşa edilerek Kızılırmak Deltası ekosisteminin korunmasının amaçlandığını kaydetti. Ayrıca, arıtılmış atık suların tarımda kullanımıyla ilgili sorunların ve çözüm önerilerinin değerlendirileceği bir alt kurul oluşturulacağı müjdelendi.
