Ticaret Bakanı Ömer Bolat, Başakşehir’de yer alan İstanbul Gıda Toplantıcılar Çarşısı’nda (İGTOT) sektörde faaliyet gösteren üyelerle bir araya geldi.
Bakan Bolat, başlangıçta gıda sektörünün önemine dikkat çekerek, “Türkiye, bu anlamda Allah’a şükür, dünyanın en talihli ve bereketli ülkelerinden biri. Anadolu ve Trakya toprakları gerçekten çok verimli,” şeklinde ifade etti.
İGTOT’un Avrupa’nın en geniş kapalı kuru gıda çarşısı olduğunu söyleyen Bolat, tamamlandığında 1121 işletmenin burada ticaretin merkezi olacağını vurguladı. Türkiye’nin tarımsal üretimde dünya genelinde 10. sırada yer aldığı bilgisini de paylaştı.
Bolat, bu başarıların ülkenin büyüklüğü ile ilgili olduğunu dile getirerek, “Bazı ürünlerde ilk üçteyiz. Ancak Rusya, Brezilya, Hindistan ve Çin gibi ülkelerin tarım alanlarındaki büyüklüğünü düşünün. Bu durum, onlara üretim avantajı sağlamaktadır. Avrupa’da tarımsal üretimde birinciyiz. Geçen yıl Türkiye, 74 milyar dolar üretim gerçekleştirdi. Bu rakam, 2002’de 24 milyar dolardı. İhracatımız ise 2002 yılında 4,5 milyar dolarken, geçen yıl 32,5 milyar dolara yükseldi,” dedi.
Nüfusun 65 milyondan 86 milyona çıktığını ve turist sayısının 11-12 milyondan 62 milyona yükseldiğini belirten Bolat, bu artışların gıda üretiminde ihtiyaç doğurduğunu ifade etti. “Misafir gelen turistleri beslemek zorundayız. Bu durum, toplam tüketim ihtiyacını artırıyor. Tarım ve Orman Bakanlığı bu süreci paydaşlarla birlikte yürütüyor,” diye ekledi.
Türkiye’de üretimle ilgili 5,5 milyon çiftçinin bulunduğunu belirten Bolat, “Çiftçi Kayıt Sistemine kayıtlı olanların sayısı yaklaşık 2 milyon 250 bini buluyor. Toptancılar, dağıtıcılar, hal piyasası, pazarcılar ve marketlerde çalışanlar da dikkate alındığında en az 10 milyon kişi gıda üretim ve ticaretinden geçim sağlıyor,” dedi.
Gıda sektörünün geniş bir kesime hizmet eden ve gelir üreten kritik bir alan olduğunu vurgulayan Bolat, gıdanın asla göz ardı edilmemesi gereken bir sektör olduğunu kaydetti. Son 15-20 yılda özellikle iklim değişikliği ve meteorolojik sorunların önemli bir tehdit oluşturduğunu söyledi.
“Mevsimlerde mevsim dışı değişiklikler tarım üretimini olumsuz etkiliyor”
Türkiye’deki mevsimlerdeki alışılmadık değişikliklerin tarımsal üretimi olumsuz etkilediğini ifade eden Bakan Bolat, “Normal yağışlar yerine gök gürültülü sağanaklar ya da aşırı kuraklık yaşanıyor. Hasat dönemi geldiğinde ürünler çürüyebilirken, aşırı sıcaklıklarda da birtakım olumsuzluklar ortaya çıkıyor. Bu durum, tüketim ve üretim dengelerini etkiliyor,” şeklinde konuştu.
Tüketim beklentileri yükselirken, üreticinin de maliyetlere makul düzeyde karşılık bulabilmesi gerektiğine dikkat çeken Bolat, “Bu yıl yağış miktarları azaldı, sıcaklık ise geçen yıla göre daha fazla arttı. Geçen sene en sıcak yaz olarak tarihe geçerken, bu yıl daha da yüksek sıcaklıklar yaşandı,” dedi.
Bahar döneminde iyi yağışlar olduğunu ancak şubat sonunda meydana gelen sert hava koşullarının ve sonrasında yaşanan zirai don olaylarının Akdeniz bölgesindeki meyve ağaçlarını dondurduğunu kaydeden Bolat, “Bu durumu çeşitli piyasa denetimleri ve düzenlemelerle yönetiyoruz. İhtiyatlı olmalıyız; ithalatı serbest bırakırsak Türk çiftçisinin büyük zarar görmesine yol açabiliriz,” ifadelerini kullandı.
Diğer ülkelerin tarım sektörünü koruma çabalarını örnek gösteren Bolat, Covid-19 salgınında ülkelerin birbirlerine gıda ürünleri teminini kısıtladığını hatırlattı. “Biz de ihtiyaç duyduğumuzda benzer adımlar atabiliyoruz. Üretim azaldığında ihracat kısıtlamaları uyguluyoruz, üretim fazla olduğunda ise ihracatı teşvik ediyoruz,” şeklinde ekledi.
Ticaret Bakanlığı, tarımsal üretim planlamasında Tarım ve Orman Bakanlığı ile sıkı iş birliği yürüttüğünü belirten Bolat, “Tüketiciye ulaştırılan ürünlerin arkasındaki aktörlerin de toptancılar, üretici kooperatifleri ve marketlerin yer aldığını unutmamak gerekir,” dedi.
22 yılda 493 milyar lira destek
Bolat, çiftçilere son 22 yılda toplamda 493 milyar lira üretim desteği sağlandığını belirtirken, kırsal kalkınma ve yapısal reformlar için verilen desteklerin bu toplamın dışında olduğunu ifade etti.
Gıda sektöründeki işletmelerin modernleştirilmesi sürecine de dikkat çeken Bolat, “Nisan ayındaki zirai don olmasaydı yaz meyvelerinde daha makul fiyatlar konuşuyor olacaktık. Ancak bazı ürünlerde fiyatlar yüksek kalmaya devam etti. Enflasyondaki gerilemenin ise devam etmesini umuyoruz,” diyerek sözlerini tamamladı.
