Türkiye, son 55 yılın en sıcak temmuz ayını geride bırakırken, artan klima kullanımı nedeniyle saatlik elektrik tüketimi rekor seviyeye ulaştı.
Uluslararası enerji düşünce kuruluşu Ember tarafından yayımlanan yeni analiz, sıcaklık yükselişinin iklim kullanımı aracılığıyla elektrik tüketiminde kayda değer bir artışa neden olduğunu ortaya koyuyor.
Yapılan incelemelere göre, Türkiye’de her bir derece sıcaklık artışı, 0,77 gigavat ek elektrik üretim kapasitesine ihtiyaç duyuyor. Örneğin, sıcaklığın 22 derece yerine 32 dereceye çıkması durumunda, bu artışı karşılamak için Atatürk Hidroelektrik Santrali’nin kapasitesine eşdeğer en az 3 yeni santralin devreye alınması gerekecektir.
Geçtiğimiz ay kaydedilen rekor sıcaklıklar, Türkiye’de klima kullanımının artması sonucu saatlik elektrik tüketiminin 59 gigavatsaatle en yüksek seviyeye ulaşmasına neden oldu. 28 Temmuz’daki elektrik tüketiminin yaklaşık yüzde 18’i soğutma amacıyla yapıldı.
Raporda belirtildiği gibi, bu oran yaz aylarında ülkemizde saat 12.00-18.00 arasında yüzde 10 seviyesini aşıyor. Bu durum, soğutmanın artık yalnızca bir lüks değil, aynı zamanda elektrik şebekesi üzerinde belirleyici bir yük olarak değerlendirilmesi gerektiğini gösteriyor.
Kısa dönemli talep artışları, elektrik iletim hatları ve trafo merkezleri gibi şebeke bileşenlerinde ani yüklenmelere yol açarak arıza ve kesinti riskini artırıyor.
Ember’in raporu, şebeke üzerindeki yükü azaltmanın en etkili yolunun güneş enerjisinde yatıyor olduğunu ifade ediyor. Güneş enerjisi, günün en sıcak saatleriyle örtüşen yüksek üretim saatleri sayesinde artan soğutma talebini karşılamak için uygun bir çözüm sunuyor.
2024 yaz aylarında, güneş enerjisi soğutma ihtiyacının en yoğun olduğu saatlerde elektrik talebinin yüzde 20’sinden fazlasını karşıladı.
SOĞUTMA TALEBİNDE ARTIŞIN SÜRMESİ BEKLENİYOR
Türkiye’de alan soğutmasına bağlı elektrik tüketiminin, 2023-2024 döneminde yüzde 19 artışla 10 teravatsaat seviyesine ulaşması bekleniyor. Bu miktar, ülkemizdeki mevcut elektrikli araç sayısının 15 katına karşılık gelen yaklaşık 4 milyon otomobilin bir yıllık şarj ihtiyacına eşdeğer bir düzeyde.
Mevcut eğilimlerin devam etmesi durumunda, Türkiye’de soğutma talebinin 2030 itibarıyla iki katına, 2035 yılında ise 3,5 katına çıkması öngörülüyor.
SICAKLIKLAR, ELEKTRİK TÜKETİM ALIŞKANLIKLARINI DEĞİŞTİRDİ
Küresel iklim değişikliği ile artan sıcaklıklar, Türkiye’nin elektrik talep alışkanlıklarını da değiştirmiş durumda. Son on yılda, elektrik talebinin zirveye çıktığı saatlerdeki tüketim 1,5 katına çıktı.
2008 yılına kadar saatlik zirve elektrik talebi kış aylarında görülürken, bu yıldan sonra en yüksek talep, soğutma ihtiyacının etkisiyle yaz aylarında kaydedilmeye başladı. 2025 yılı itibarıyla yaz ve kış mevsimleri arasında görülen zirve elektrik talebi farkı, 2008’e kıyasla 12 kat arttı.
Ember Enerji Analisti Bahadır Sercan Gümüş, analizle ilgili değerlendirmesinde, büyüyen soğutma talebini daha iyi anlayabilmek ve olumsuz etkilerini azaltmak amacıyla klima kullanımına dair kapsamlı bir envanter çalışması yapılması gerektiğini belirtti. Aynı zamanda enerji verimliliği politikalarının güçlendirilmesi ve şebeke esnekliğinin arttırılması da önem taşıyor.
Gümüş, Türkiye’nin güneş enerjisinin günün en sıcak saatlerinde sağladığı yüksek üretim sayesinde artan soğutma talebini temiz ve sürdürülebilir bir şekilde karşılayarak şebeke üzerindeki baskıyı hafifletebileceğini kaydetti.
