Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın verilerine dayanarak yapılan analizler, Türkiye’nin “Türkiye Yüzyılı” hedefleri çerçevesinde, Milli Teknoloji Hamlesi kapsamında sanayi ve üretim altyapısını yüksek teknoloji ve katma değer odaklı güçlendirme çalışmalarını sürdürdüğünü ortaya koymaktadır. 2023 yılının ilk altı ayında teknoloji ürünü üretiminde endeks bazında kaydedilen rakamlar, tarihi zirvelere ulaşarak dikkat çekmiştir. Haziran ayında, yüksek teknolojili ürünlerin imalatında kaydedilen artış oranı yüzde 88,2 ile tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaşmıştır. Bu başarıda, araştırma-geliştirme (AR-GE), tasarım ve teknoloji geliştirme bölgelerine yapılan yatırımların da önemli bir rol oynamıştır.
AR-GE merkezi sayısı 1360’a ulaştı
Türkiye genelinde, Temmuz ayı itibarıyla faaliyette olan AR-GE merkezi sayısı 1360’a yükseldi. Bu merkezlerin 58 farklı şehirde yer aldığı göz önüne alındığında, İstanbul 432, Ankara 155, Kocaeli 140, Bursa 138 ve İzmir 105 AR-GE merkezi ile en önde bulunmaktadır.
Otomotiv, enerji, sağlık, bankacılık, iklimlendirme, mobilya, havacılık, denizcilik, ambalaj ve kozmetik gibi 46 sektördeki bu merkezlerde, makine ve teçhizat imalatı, otomotiv yan sanayisi, yazılım, bilgisayar iletişim teknolojileri ve elektrik-elektronik alanları öne çıkmaktadır. Bu merkezlerde destek personeliyle birlikte toplam 89 bin 53 kişi çalışmaktadır.
Türkiye genelindeki AR-GE merkezlerinde yaklaşık 75 bin proje tamamlanmıştır ve 14 binden fazla proje hâlâ devam etmektedir. Bu merkezlerde toplam 16 bin 335 patent tescil edilmişken, 29 bin 308 başvuru aşamasında bulunmaktadır. Ayrıca, AR-GE merkezi statüsünde faaliyet gösteren yabancı ortaklı şirket sayısı da 249’a ulaşmıştır.
Teknoloji geliştirme bölgelerindeki firma sayısı 12 bine yaklaşıyor
Türkiye genelinde 110 alan teknoloji geliştirme bölgesi (TGB) olarak ilan edilmiştir. Bu TGB’lerin 91’i aktif olarak işlev göstermekte ve yıl sonuna kadar 4 alanın daha TGB olarak ilan edilmesi beklenmektedir.
TGB’lerde yer alan firma sayısı 11 bin 858’e ulaşırken, bu tesislerde istihdam edilen kişi sayısı da 123 bin 554 olmuştur. TGB’lerde tamamlanan ve hâlâ devam eden proje sayısı 84 bin 419’dir. Patent tescil sayısı 2 bin 180 olarak belirlenmişken, patent başvuru sayısı da yaklaşık 5 bin civarındadır.
Bu bölgelerde 515 yabancı ortaklı firma ve 3 bin 260 kuluçka firması kaydedilmiştir. TGB’lerin toplam satışının 1 trilyon lirayı, ihracatının ise 14,6 milyar doları aştığı ifade edilmektedir.
Ayrıca, bu bölgelerde 600’den fazla faydalı model ve 500’e yakın endüstriyel tasarım da tescil edilmiştir.
Tasarım merkezi sayısı 339’a yükseldi
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından verilen son tasarım merkezi belgeleriyle, faaliyette olan tasarım merkezi sayısı 339’a ulaşmıştır. Bu dönemde tasarım merkezleri Türkiye genelinde 29 kente dağılmıştır.
Aktif olan 339 merkezde 8 binden fazla personel istihdam edilirken, 15 binin üzerinde projenin tamamlanması sağlanmıştır. Bu merkezlere ait patentlerin 342’si tescil edilmiştir, 618’i ise başvuru aşamasında bulunmaktadır. Ayrıca, tasarım merkezlerinde 42 yabancı ortaklı firma faaliyet göstermektedir.
Tasarım merkezlerinde yer alan 32 farklı sektör arasında en yoğun dağılım tekstil, mühendislik-mimarlık, imalat sanayisi, otomotiv yan sanayi ve medya-iletişim alanlarında gözlemlenmektedir.
