Uzay yolculuğu, insanlık tarihinin en önemli başarılarından biri olarak kabul edilirken, bu süreç insan vücudundaki kritik hücrelerin hayati işlevlerinde önemli olumsuz etkilere neden olmaktadır.
Yeni yapılan bir araştırma, uzay görevlerinin vücudun doğal onarım mekanizması için önemli olan kök hücrelerin yaşlanma sürecini hızlandırdığına işaret ediyor.
HÜCRELERİN YAŞLANMA HIZI ARTIYOR
California Üniversitesi’ndeki bir ekip, kök hücreleri dört ayrı ikmal görevine katılmaları için Uluslararası Uzay İstasyonu’na (ISS) gönderdi.
Yürütülen 32 ile 45 gün arasındaki görevlerin ardından gerçekleştirilen analizler, bu hücrelerin sağlıklı yeni hücre üretme kapasitelerini kaybettiğini, DNA hasarına karşı daha savunmasız hale geldiğini ve kromozom uçlarındaki koruyucu yapıların kısaldığını ortaya koydu.
Bu değişimlerin, hücresel ölçekte hızlanan yaşlanmanın belirtileri olduğu değerlendirildi.
ASTRONOTLARDA GÖRÜLEN ÇARPICI DEĞİŞİM
NASA astronotları Butch Wilmore ve Suni Williams’ın son dönüşleri, bu etkilerin somut örneklerini sundu. Başlangıçta 8 gün olarak planlanan görevleri, Boeing Starliner’daki teknik sorunlar nedeniyle 286 gün sürdü.
Dönüşlerinde, iki astronotun yorgun, zayıf ve yaşlı bir görünüm sergilediği dikkat çekti. Williams’ın saçlarının belirgin şekilde beyazladığı gözlemlendi.
Yerçekimsiz ortamda kas kaybı ve kemik erimesi yaşayan astronotlar, inişten sonra yürüyemedikleri için sedyelerle taşınmak zorunda kaldılar.
HÜCRELERDEKİ ENERJİ SIKINTISI
Yeni araştırmada, uzayda kök hücrelerin olağanüstü derecede etkili olduğu görüldü. Ancak bu durum, enerji rezervlerini hızla tüketmelerine ve kendilerini yenileme yeteneklerini kaybetmelerine neden oldu.
Hücrelerde iltihaplanma ve mitokondri kaynaklı stres de tespit edildi. Buna karşın, hücreler genç ve sağlıklı bir ortamda bulunduklarında bazı hasarların geri dönebildiği belirlendi.
ÖNCEKİ ÇALIŞMALARDAKİ BULGULAR
NASA’nın “İkizler Araştırması” da benzer sonuçları ortaya koymuştu. Astronot Scott Kelly, 340 gün boyunca uzayda kalırken, ikizi Mark Kelly Dünya’da yaşamıştı.
Bu çalışmada gen ifade değişiklikleri, telomer uzunluklarındaki dalgalanmalar ve bağırsak mikrobiyomunda kaymalar gözlemlenmişti. Çoğu etki, Dünya’ya dönüş sonrası normale dönerken, bazı değişikliklerin kalıcı olabileceği tespit edilmişti.
