Başkent Bişkek’teki Cumhurbaşkanlığı Kongre Merkezi’nde gerçekleşen toplantıda, Kırgızistan Müftüsü Abdulaziz Zakirov’un liderliğinde önemli isimler bir araya geldi. Türkiye Diyanet İşleri Başkanı Prof. Dr. Ali Erbaş, Kazakistan Müslümanları Dini İdaresi Başkanı Nauruzbay Taganuly, Azerbaycan Kafkas Müslümanları İdaresi Başkanı Allahşükür Paşazade ile Özbekistan Müslümanları Dini İdaresi Başkanı ve Başmüftü Nuriddin Haliknazar da katılımcılar arasında yer aldı.
Toplantı, Türkiye tarafından inşa edilen ve ülkedeki en büyük cami olma özelliğine sahip İmam Serahsi Camisi’nin imamı Anarbay Kurbanov’un Kur’an-ı Kerim tilavetiyle başladı, ardından Kırgızistan Müftüsü dua etti.
“ASIL GÜNDEM KONUMUZ İSLAM-ÜMMET BİRLİĞİDİR”
Kırgızistan Müftüsü Zakirov, Türk Devletleri Teşkilatı Üyesi Ülkeleri Diyanet İşleri ve Dini İdare Başkanları ile Müftülerin bir araya gelmesinin temel gündeminin “İslam-Ümmet birliği” olduğunu belirtti. Müslüman toplumlardaki ailelerin yaşadığı dini, geleneksel ve eğitimsel değerlerin çeşitli sorunlarla karşı karşıya olduğunu vurguladı ve bu konuda ortak bir tutum geliştirilmesi gerektiğini ifade etti.
Toplumda, kadın ve erkeğin geleneksel rollerinin değişmesinin, gençler arasında dini değerlere ilginin azalmasının, ebeveynlerin çocuklarıyla yeterince vakit geçirememesinin ve teknolojinin çocuk gelişiminde daha fazla önem kazanmasının olumsuz sonuçlar doğurduğuna dikkat çekti. Bu sorunların Müslüman toplumlarda boşanma, zedelenmiş aile ilişkileri ve psikolojik rahatsızlıklara yol açtığını kaydetti.
Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov’un Türk birliğine verdiği önemi de vurgulayan Zakirov, Türk Devletleri Teşkilatının etkinliklerine destek veren Caparov’a teşekkürlerini iletti.
“NİCE İSLAM BELDESİNİN KURTULUŞU, ÜMMET BİLİNCİNİN YENİDEN İKAME EDİLMESİNE BAĞLIDIR”
Diyanet İşleri Başkanı Prof. Dr. Ali Erbaş, toplantıda İslamiyet’in ana kaynakları olarak görülen eserlerin büyük bir kısmının Türk Cumhuriyetleri coğrafyasında yetişen ilim adamları tarafından kaleme alındığını vurguladı. İnsanlığın büyük bir anlam ve değerler krizi yaşadığını belirten Erbaş, “Irkçılık, mezhepçilik ve ideolojik bölünmelere dayalı fitneler, İslam coğrafyasını tehdit eder hale gelmiştir” dedi.
Müslüman toplumların birlik ve beraberliğinin önemine dikkat çeken Erbaş, bu birliğin sürdürülmesi gerektiğini ifade etti. Filistin, Kudüs, Gazze gibi bölgelerin özgür olabilmesi için bu birlikteliğin sağlanmasının elzem olduğunu söyledi. Somali, Sudan, Libya, Arakan, Doğu Türkistan, Yemen gibi acı dolu İslam beldelerinin kurtuluşunun ümmet bilincinin yeniden inşasına bağlı olduğunu iddia etti.
“TDT ÜYE ÜLKE HALKLARI MUKADDES DİNİNE VE MİLLİ DEĞERLERİNE SADIK OLMUŞLARDIR”
Azerbaycan Kafkas Müslümanları İdaresi Başkanı Paşazade, TDT üyesi ülkelerin halklarının mukaddes dinine, Türk kimliğine ve milli değerlerine sadık kaldığını ifade etti. Ayrıca, toplantının Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov’un destekleriyle gerçekleştiğini belirterek, Türk dünyasının dini liderleri olarak bu birlikteliklerin önemine dikkat çekti.
“BUGÜNKÜ TOPLANTI ORTAK KÖKÜ VE TARİHİ OLAN ÜLKELERİN BİRLİĞİNİ GÜÇLENDİRECEĞİNE İNANIYORUM”
Kazakistan Müslümanları Dini İdaresi Başkanı Taganuly, geçmişte yapılan toplantılara atıfta bulunarak bugünkü buluşmanın ülkelerin tarihsel birlikteliğini güçlendireceğini düşündüğünü dile getirdi. Türk halklarının manevi birliğini pekiştirmenin herkesin ortak sorumluluğu olduğuna inandığını anlattı ve bu tür etkinliklerin önemine vurgu yaptı.
Toplantıda, Kazakistan Müslümanları Dini İdaresi tarafından hazırlanan “Fetvalar” adlı kitabın katılımcılara hediye edildiği aktarıldı.
“TEŞKİLAT, GELECEK NESİLLER İÇİN SAĞLAM BİR TEMEL OLUŞTURUYOR”
Özbekistan Müslümanları Dini İdaresi Başkanı ve Başmüftü Haliknazar, TDT’nin faaliyetlerini sürekli geliştirerek uluslararası konumunu güçlendirdiğini belirtti. Teşkilatın, yalnızca bölgesel istikrar için değil, gelecek nesiller için de sağlam bir temel oluşturma açısından büyük önem taşıdığını söyledi.
Üye devletler arasındaki dostluk ve işbirliğinin giderek arttığını aktaran Haliknazar, devlet liderlerinin çabalarıyla Türk halkların birliğini güçlendirme yolunda cesur adımlar atıldığını kaydetti.
Toplantıda aile içi sorunlarla ilgili fetvaların önemine de değinerek, Türk dünyasının karşı karşıya kaldığı ekolojik sorunlara dikkat çekti.
DİYANET İŞLERİ VE DİNİ İDARE BAŞKANLARI TOPLANTISININ İLKİ İSTANBUL 2022’DE YAPILMIŞTI
TDT Genel Sekreteri Kubanıçbek Ömüraliyev, Diyanet İşleri ve Dini İdare Başkanları’nın ilk toplantısının 2022 yılında İstanbul’da gerçekleştirildiğini hatırlatarak, sonraki toplantıların Kırgızistan dahil birçok ülkede devam ettiğini açıkladı. Organizasyonun başarılı bir şekilde gerçekleşmesini sağlayan Müftü Zakirov’a teşekkürlerini iletti.
Ömüraliyev, toplantılarda Türk-İslam değerlerini koruma, İslam karşıtlığı ve radikalizme karşı durma konusunda ortak kararların belirlendiğini de sözlerine ekledi.
DİN ADAMLARI EKOLOJİK SORUNLARA ÇÖZÜM BULMA ÇAĞRISI YAPTI
Toplantıda kabul edilen sonuç bildirisinin yanı sıra Fetva Konseyi tarafından kabul edilen fetvaların onaylandığı ve Özbekistan’ın önerisiyle iklim değişikliği ve çevre koruma konularında çözüm arayışında bulunulması gerektiği ifade edildi. Bir sonraki toplantının Azerbaycan’da yapılacağı belirtildi.
Toplantı sonrasında, İmam Sirajuddin Al-Oş’un İslam dinine katkılarına dair bir konferans düzenlendi ve Kırgızistan müftülüğü tarafından çeşitli kitaplar dağıtıldı.
