İlk bakışta, Polonya’nın küçük Pniewo köyü çevresindeki manzaralar sıradan görünse de, bu görünümlerin ardında karanlık bir geçmiş gizleniyor: Nazi yeraltı şehri.
Festungsfront Oder-Warthe-Bogen, daha yaygın adıyla Ostwall, Adolf Hitler’in Almanya’nın doğu sınırını Polonya ve Sovyetler’e karşı korumak amacıyla 2. Dünya Savaşı’nın öncesinde yaptırdığı büyük bir yeraltı kompleksi olarak biliniyor.
Oder ve Warta nehirleri arasında yer alan bu sistem, yaklaşık 30 kilometre uzunluğunda tüneller, yer altı tren istasyonları, savaş tesisleri ve dev şaftları içermektedir.
80 KİLOMETRELİK SAVUNMA HATTI
Projenin temelleri 1930’larda atıldı. Hitler, 1935 yılında bölgeyi ziyaret ederek inşaat çalışmaları için onay verdi. Mühendisler, 1951 yılına kadar sürecek şekilde 80 kilometrelik bir savunma hattı tasarladı.
Merkez bölümünde milyonlarca metreküp beton kullanıldı ve on binlerce askeri barındırma kapasitesine sahip olduğu belirtildi. Ancak 1938’de Almanya’nın dikkatlerini Fransa’ya çevirmesiyle birlikte inşaat durma noktasına geldi.
1939 yılında Polonya’nın işgali sayesinde hattın stratejik önemi azaldı. Kızıl Ordu, 1945 yılında sadece üç gün içinde bu hattı ele geçirdi.
TERK EDİLİŞ VE DÖNÜŞÜM
Savaş sonrası bir süre Polonya ordusu tarafından kullanılan tesis, maliyetler nedeniyle 1960’larda tamamen terk edildi.
21. yüzyılda Avrupa Birliği’nin desteğiyle karanlık turizmin popüler merkezlerinden birine dönüşmeye başladı. 2011 yılında açılan Międzyrzecz Tahkimat Bölgesi Müzesi, ziyaretçilerine 19 millik tünel bölümünü gezme fırsatı sundu.
Bugün, yerin 40 metre altında uzanan dev şaftlar, ray döşeli geniş koridorlar ve askerlerin yaşam alanlarını canlandıran mankenlerle birlikte Nazi mühendisliğinin ürpertici kalıntılarını ziyaretçilere sunmaktadır.
YERALTININ YENİ SAKİNLERİ: YARASALAR
Kompleksin en ilgi çekici özelliği, artık askeri değil, doğal unsurlar barındırmasıdır. Nazi askerlerinin terk ettiği tüneller, 1970’lerden itibaren yarasalar tarafından keşfedildi. Her sonbahar, Orta Avrupa’nın dört bir yanından gelen yaklaşık 40 bin yarasa burada kış uykusuna yatmaktadır.
Ostwall, günümüzde 12 farklı yarasa türüne ev sahipliği yaparak Avrupa’nın en büyük yarasa kolonilerinden birini oluşturuyor. Ziyaretçiler, karanlıktan aniden çıkan ya da tavanda sessizce sarkan binlerce yarasa ile karşılaşabiliyor.
Müze, bu dönemde hayvanların dinlenme alanını korumak amacıyla ziyaret sınırlamaları getirmekte.
