İstanbul ve Kocaeli’deki öğrenciler, bilim zirvesinde tanıştıktan sonra ortak bir projeye imza attı. Çetinkaya ve Atalay isimli genç bilim insanları, atom altı parçacıklardan biri olan müonun algılanmasını sağlayan sintilatör (parıldayan parçacık dedektörleri) projesi geliştirdi.
Bu proje, ABD’nin Washington eyaletindeki John Hopkins Üniversitesi Uygulamalı Fizik Laboratuvarı’nda gerçekleştirilen “2025 Heliophysics Technology Sempozyumu”nda sunulmak üzere seçildi.
“Evrenin nasıl başladığı sorusuna yanıt arayabilmek için bu parçacığın peşinden koşuyoruz”
Kocaeli’deki bir özel lisenin 2. sınıf öğrencisi Arda Çetinkaya, proje geliştirdikleri alanla ilgili önemli bilgiler paylaştı. Müon dedeksiyonu için uygun maliyetli bir sintilatör ürettiklerini aktaran Çetinkaya, “Müon, evrenin ilk oluşum anlarından hemen sonra ortaya çıkan bir parçacık. Biz bu parçacığın peşine düşerek evrenin başlangıcıyla ilgili sorulara cevap arıyoruz. Geleneksel yöntemlerle bu parçacığı tespit etmek genellikle yüksek maliyetlidir. Geliştirdiğimiz dedektör ise daha uygun fiyatlı ve daha verimli” ifadelerini kullandı.
Çetinkaya, sempozyumu bir Amerikan Fizik Derneği (APS) üyesinin kendilerine bildirdiğini, projeyi etkinliğe göndermeleri sonucunda kabul aldıklarını dile getirerek, Gebze Teknik Üniversitesi Nükleer Manyetik Rezonans Laboratuvarı’ndaki Fuat Toprak’ın yardımlarıyla Dr. Kamil Çınar ile sürekli fikir alışverişi yaparak projelerini geliştirdiklerini belirtti.
“Sempozyuma normalde lise öğrencileri katılmıyor”
Projenin potansiyel faydaları üzerinde duran Çetinkaya, “Projemiz ileride tıp alanında kanserli hücrelerin tespiti ya da savunma sanayisinde konteynerlerin ya da yer altı tesislerinin saptanmasında kullanılabilecek teknolojiler geliştirebilir. Ayrıca, Türkiye’de yeni kurulmakta olan nükleer tesislerin güvenliği açısından da önemli bir araç olabilir. Uygun maliyet sunarak üniversitelerin araştırma laboratuvarlarında da etkin kullanılabilecektir” dedi.
Göztepe İhsan Kurşunoğlu Anadolu Lisesi’nden 10. sınıf öğrencisi Buket Atalay, söz konusu sempozyumun genellikle lise öğrencilerine kapalı olduğunu belirtirken, “Bu etkinlik, Harvard Üniversitesi, NASA’nın diğer birimleri ve Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü (Caltech) gibi prestijli üniversitelerin hocalarını ve lisansüstü öğrencilerini bir araya getiriyor. Bu fırsatı değerlendirmek istedik” şeklinde konuştu.
Alanında uzman profesörlere sunum yaptılar
Fizik alanında yetkin kişilerle tanışmanın kendileri için büyük bir fırsat olduğunu ifade eden Atalay, “Burada büyük bir beklentimiz yoktu aslında. Bilime katkıda bulunmayı, bilimsel yöntemi anlamayı ve bilim dünyasının bir parçası olmayı arzuluyoruz. Saygın üniversitelerin profesörleriyle tanışmak ve sunumlarımızı izlemeleri bizim için çok değerli” diye ekledi.
“Çok değerli teklifler aldık”
Sempozyum sonrası Çetinkaya, “8-12 Eylül tarihleri arasında düzenlenen HELIOTECH Heliophysics Symposium and Suborbital Symposium’da sunumumuzu gerçekleştirdik. Tek lise projesi olarak yer aldığımız bu etkinlikte çok değerli teklifler aldık. Aldığımız deneyimlerle hedefimize ulaşmak için çalışmalarımıza devam edeceğiz. Bizlere cesaret veren başta Gazi Mustafa Kemal Atatürk olmak üzere ailelerimize ve tüm destekçilerimize teşekkür ederiz” dedi.
