Bişkek’te gerçekleştirilen forum, Türkiye Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz ve Kırgızistan Bakanlar Kurulu Başkanı Adılbek Kasımaliyev’in öncülüğünde düzenlenen Kırgızistan-Türkiye Hükümetlerarası Karma Ekonomik Komisyonu’nun (KEK) 12. Toplantısı çerçevesinde gerçekleşti.
Kasımaliyev, forumda yaptığı açılış konuşmasında, Kırgız ve Türk halklarının kardeşlik bağlarına vurgu yaparak, “Dilimiz, kültürümüz ve manevi değerlerimiz bizi bir araya getiriyor. Türk dostlarımıza ve misafirlerimize Tanrı Dağı eteklerinde hoş geldiniz.” ifadelerini kullandı.
– TÜRKİYE, YATIRIMDA ÖNE ÇIKIYOR
Türkiye’nin Kırgızistan’a en fazla yatırım yapan ülkeler arasında yer aldığını vurgulayan Kasımaliyev, “2022-2025 yılları arasında Türkiye’den Kırgızistan’a 1 milyar 449 milyon dolar doğrudan yatırım yapıldı. İki ülke arasındaki ticaret hacmi de 2 milyar 300 milyon doları geçti.” şeklinde konuştu.
Kırgızistan’da faaliyet gösteren Türk sermayeli şirketlerin sayısının 3 bine yaklaştığını belirten Kasımaliyev, bu şirketlerin Kırgız vatandaşlarına istikrarlı bir istihdam sağladığını ifade etti.
– “MANAS ÜNİVERSİTESİ, GELECEĞE YATIRIMDIR”
Kasımaliyev, Kırgızistan ile Türkiye arasındaki ilişkilerin eğitim, bilim, kültür, sağlık, sosyal ve insani alanlarda da geliştiğine dikkat çekti. Eğitim alanındaki işbirliğine özel önem verdiklerini belirten Kasımaliyev, “Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi, bugün dünya çapında tanınan bir eğitim kurumu haline geldi. 30 yılda 14 bin 250 mezun verdik ve bu mezunlar günümüzde 43 ülkede görev yapıyor. Bu, sadece bir yatırım değil, aynı zamanda geleceğe büyük bir katkıdır.” sözlerini kullandı.
Kasımaliyev, Türkiye Maarif Vakfı tarafından inşa edilen modern okullar ile Yunus Emre Enstitüsü’nün faaliyetlerini ise iki halk arasında entelektüel ve manevi işbirliğinin bir göstergesi olarak değerlendirdi.
Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı’nın (TİKA), eğitimden sağlığa, tarımdan altyapıya kadar birçok alanda yüzlerce projeye imza attığını aktaran Kasımaliyev, bu tür çalışmaların “başarılı işbirliğinin en iyi modeli” olduğunu kaydetti.
– “TÜRKİYE STRATEJİK KALKINMA ORTAĞIDIR”
Kırgızistan ekonomisinin istikrarlı bir büyüme süreci içinde olduğunu dile getiren Kasımaliyev, 2025 yılı itibarıyla gayri safi yurt içi hasılanın yüzde 11 oranında artacağına ve bu yılın ilk sekiz ayında ulusal bütçe gelirlerinin 1 trilyon somu aştığına dikkat çekti.
Ekonomik başarıların arkasında iş dünyası için uygun bir ortam yaratılması ve kapsamlı reformların yürürlüğe girmesinin bulunduğunu belirten Kasımaliyev, “İdari engeller azaltılmış, bürokrasi sadeleştirilmiş, devlet hizmetleri dijitalleştirilmiş, vergi ve gümrük sistemleri kolaylaştırılmıştır. Yatırımcıların hukuki korunmasına öncelik verilmektedir.” dedi.
Türkiye’nin stratejik kalkınma ortağı olduğunu belirten Kasımaliyev, Kırgızistan’ın hafif sanayi, tarım, enerji, ulaşım ve lojistik gibi birçok alanda büyük bir potansiyele sahip olduğunu ifade ederek, bu alanlarda Türkiye ile ortak projelere hazır olduklarını söyledi.
Kırgızistan’ın dijitalleşme, İslami finans, helal gıda, siber güvenlik ve eğitim alanlarında Türkiye ile işbirliğine açık olduğunu vurgulayan Kasımaliyev, Türkiye’de eğitim gören yüzlerce Kırgız öğrencinin iki ülke arasında güçlü bir bağ oluşturduğunu kaydetti.
Kasımaliyev, Türk iş dünyasını yatırımlara davet ederken, helal gıda ile turizm alanındaki fırsatları da vurgulayarak, Türkiye’nin kayak merkezleri ve yeni şehirlerin kurulması gibi projelere açık olduklarını ifade etti.
– “GEÇ KALMAYALIM. ÇİN’İN GERİSİNDE KALMAYALIM”
Kırgızistan Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Temir Sariyev, Türkiye’den gelen misafirlere hitap ederek, “Kardeşlerimiz, Kırgızistan’a hoş geldiniz. Burada ata topraklarıdayız ve biz kardeş halklarız. Türkiye, bizim için büyük bir ortaktır. Yollarımız birdir.” dedi.
İki ülke cumhurbaşkanları arasında sıcak ilişkilerin var olduğunu, güven ve destek oluşturdiklarını belirten Sariyev, ortak iş yapmak için tüm koşulların hazır olduğunu ifade etti.
Sariyev, Kırgızistan’da her sektörde büyük değişimler olduğunu vurgulayarak, “2012 yılında ortak ticaret hacmi için 1 milyar dolarlık bir hedef koymuştuk. Bugün bu rakamı 5 milyar dolara çıkarmak istiyoruz. Gelecekte 10 milyar dolara ulaşmayı hedefliyoruz. Geç kalmayalım, Çin’in gerisinde kalmayalım. Bankacılık ve otelcilik alanında Türkiye lider konumda. Biz yatırımcı arıyoruz.” diye belirtti.
– “TÜRKİYE, EN BÜYÜK ÜRETİM VE YATIRIM TEKNOLOJİ ÜSSÜ”
Türkiye Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu Yönetim ve İcra Kurulu Başkanı Nail Olpak, Türkiye ile Kırgızistan arasında ortak işbirliği alanlarının öneminden bahsetti. Olpak, “Yeşil ve dijital dönüşüm, öncelikli gündem maddelerimizden birisidir. Türkiye, Batı Avrupa ile Çin arasında en büyük üretim ve yatırım teknoloji üssüdür. 600 milyar doları aşan bir dış ticaret hacmine sahibiz ve bu hacmi dostlarımızla birlikte değerlendirmek istiyoruz. Kırgız dostlarımızı Türkiye’ye yatırım yapmaya davet ediyorum.” dedi.
Forumda, yaklaşık 200 girişimci, 40 Kırgız ve 30’a yakın Türk firmasının yer aldı.
