Yeni yönetmelik, deniz yetki alanlarında faaliyet gösteren gemilerin, Türkiye’nin imzaladığı uluslararası düzenlemeler çerçevesinde seyir, can, mal ve çevre güvenliği açısından uygunluklarının denetimi ile bu gemilerde görev yapan personelin yaşam ve çalışma koşullarının yeterliliğini belirlemeyi hedefliyor. Uygun olmayan durumlar için gerekli yaptırımların uygulaması, liman devleti denetim yetkililerinin atanmasına dair usul ve esaslar da bu yönetmelikle açıklığa kavuşturulmuştur.
Liman devleti denetim görevlilerinin, denizcilikle ilgili lisans eğitimi veren üniversitelerden veya Yükseköğretim Kurulu (YÖK) tarafından tanınan kurumlardan mezun olmaları zorunlu hale getirilmiştir. Ayrıca, bu kişilerden İngilizce yeterlilik belgesi ve uluslararası sözleşmeler ile liman devleti kontrolü hakkında bilgi sahibi olmaları beklenmektedir.
Denetim görevlilerinin uzakyol birinci zabiti veya üstü, ikinci mühendis, makinist veya üstü yeterliliğine sahip olmaları da şart koşulmaktadır. Buna ek olarak, deniz ve bayrak devleti sörveyörlüğünde en az bir yıllık hizmet süresi gerekecektir.
Denetimler sırasında hazırlanan raporlar, İngilizce yazılı olarak düzenlenecek ve imzalanacaktır. Denetimlerin kayıtlarının tutulduğu elektronik sistem ise liman başkanı tarafından izlenecektir.
Denetim görevlileri, denetim gerçekleştirdikleri gemilerle ticari ilişkileri olmaması ve gemi acenteleri ile yasal belgelerin veya klas sertifikalarının verilmesi süreçlerinde yer alamazlar. Aynı zamanda, bu belgelerin düzenlenmesi için gereken incelemeleri yapan kuruluşlarda istihdam edilmeleri de yasaktır.
Denetim görevlerinin devamlılığı için, merkez teşkilatında veya liman başkanlıklarında çalışan görevlilerin, bir takvim yılı içinde en az 10 liman devleti denetimi yapmış olmaları veya denetimlere eşlik etmiş olmaları ve Bakanlığın belirlediği yenileme eğitimlerini tamamlamış olmaları gerekmektedir.
Giriş yasağı şartları
Eğer bir gemi, Türkiye veya taraf olunan anlaşmaların üyesi olduğu ülkelerin limanlarında tutulmasına rağmen izinsiz bir şekilde limandan ayrılır veya tamir için bildirildiği tersaneye gitmezse, Türk limanlarına 6 ay süreyle giriş yasağı uygulanacaktır.
Türkiye’de yapılan liman devleti denetimlerinde son 36 ay içinde üç ya da daha fazla kez tutulan gemilerin Türk limanlarına girmesi yasaklanacaktır.
Giriş yasakları, ilk kez uygulandığında 12 ay boyunca geçerli olacak, eğer yasak süresi bitiminden sonraki 12 ay içerisinde aynı gemi tekrar tutulursa bu süre 24 aya çıkacaktır.
İkinci kez giriş yasağına maruz kalan bir geminin Türk limanlarında tutulması halinde, kalıcı yasak uygulanabilecektir.
Geminin sahibi, işleteni veya bayrak devleti, liman devleti denetim görevlisinin verdiği tutma kararına itiraz etme hakkına sahip olacaktır. İtirazlar, geminin tutulma tarihinden itibaren bir ay içinde Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Denizcilik Genel Müdürlüğü’ne yapılmalıdır.
Gemin yok yere tutulması veya geciktirilmesi halinde ise, gemi sahibi veya işleteni yargı yoluna başvurabilir.
Ayrıca, 26 Mart 2006 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan “Liman Devleti Denetimi Yönetmeliği” de yürürlükten kaldırılmıştır.
