ABD’de federal hükümetin kapanma ihtimali nedeniyle geçen hafta küresel piyasalarda yaşanan dalgalanmalar, kapanmanın gerçekleşmesine rağmen iş gücü piyasasındaki zayıflama sinyallerinin Fed’in “güvercin” beklentilerini artırmasıyla daha yüksek risk iştahıyla seyretti.
Demokratlar ve Cumhuriyetçiler arasında federal hükümete finansman sağlayacak bütçe üzerinde sağlanan uzlaşmazlık, 1 Ekim itibarıyla hükümetin kapanmasına sebep oldu. Bu durum, Çalışma İstatistikleri Bürosu (BLS) tarafından haftalık işsizlik maaşı başvurusu verilerinin yayımlanmamasına yol açarken, eylül ayına dair tarım dışı istihdam verileri de açıklanmadı.
Hükümetin kapanması, kamu kurumları tarafından yayımlanan ekonomik verilere erişimi kısıtlayarak veri akışını olumsuz etkiledi. Bu şartlar altında, karar alma süreçlerinde veri odaklı yaklaşımı benimseyen Fed’in para politikasına dair tahminlerin belirsizlik kazandığı görüldü.
Analistler, yaşanan bu gelişmelere rağmen para piyasalarında bankanın bu ay ve aralık ayındaki toplantılarında faiz indirimlerine devam edeceği yönündeki beklentilerin artarak sürdüğünü, 2026 yılına gelindiğinde ise en az iki ek faiz indirimi olacağının öngörüldüğünü ifade etti.
ABD Hazine Bakanı Scott Bessent, hükümet kapanmasının ülkenin ekonomik büyümesi üzerinde olumsuz etkiler yaratabileceğini belirtti.
Uluslararası Para Fonu (IMF) Sözcüsü Julie Kozack, ABD’deki hükümet kapanmasının etkisinin süresine ve yöntemine bağlı olacağını vurguladı ve “Federal hükümetin tam olarak finanse edilmeye devam etmesini sağlayacak bir uzlaşmaya varılabileceğini umuyoruz.” şeklinde konuştu.
Beyaz Saray Sözcüsü Karoline Leavitt, hükümetin kapanmasının ekonomik sonuçlarının giderek arttığını belirterek, “Politika yapıcılar, piyasalar ve Fed, önemli bir dönüm noktasında körlemesine hareket ediyorlar, çünkü BLS ve Ekonomik Analiz Bürosu (BEA) verileri hükümet yeniden açılana kadar askıya alınmış durumda.” dedi.
Demokratlar ve Cumhuriyetçiler tarafından sunulan hükümetin kapanmasını sona erdirebilecek geçici bütçe tasarıları, Senato’da yeterli oyu bulamadı. Önümüzdeki haftanın en önemli konusu hükümetin yeniden açılıp açılmayacağı olacak.
Fed yetkililerinin açıklamaları dikkatle izlenirken, Fed Başkan Yardımcısı Philip Jefferson, bankanın görevini yerine getirmesi için yeterli bilgiye sahip olduğunu ifade etti. Dallas Fed Başkanı Lorie Logan ise faiz indirimlerine ilişkin temkinli olunması gerektiğini belirtirken, verilere ve somut bilgilere dayalı bir yaklaşımı sürdüreceklerini vurguladı.
Chicago Fed Başkanı Austan Goolsbee, kapanma süresince resmi istihdam istatistiklerinin açıklanmamasının olumsuz etkilerini dile getirerek, bu durumun uzaması halinde Fed’in elindeki bilgilerle karar alacağını söyledi.
Önceki gelişmeler ışığında, ABD tahvil piyasasında geçen hafta alıcılı bir seyir hakim olurken, 10 yıllık tahvil faizi yüzde 4,12 seviyesinde işlem gördü.
Emtia piyasasında altının ons fiyatı, haftalık bazda yükselişini 7. haftaya taşıdı. Perşembe günü 3,896.93 dolarla tarihinin en yüksek seviyesine ulaşan ons altın, bu seviyeden gelen sınırlı kar satışlarına rağmen haftayı yüzde 3.4 artışla 3,887 dolardan kapattı.
Altındaki yükseliş, alternatif yatırım aracı olarak dikkat çeken gümüşün ons fiyatını da 48,37 dolara taşıyarak Nisan 2011’den bu yana en yüksek seviyeye çıkmasına sebep oldu. Gümüş, haftayı yüzde 4,2 artışla 47,99 dolardan tamamladı.
ABD’nin Rus petrolü alınmamasına yönelik baskılarına rağmen arz sıkıntısı yaşanmayacağına dair beklentilerin güçlü kalması, petrol fiyatlarını aşağıda tutmaya devam etti. Brent petrolün varili, haftalık bazda yüzde 6,4 değer kaybıyla 64,3 dolarda haftayı kapattı.
Dolar endeksi geçen haftayı yüzde 0,4 düşüşle 97,7 seviyesinden tamamladı.
New York borsası pozitif seyretti
New York borsasında geçen hafta alıcılı bir seyrin hakim olduğu gözlemlendi. Haftalık bazda S&P 500 yüzde 1,09, Nasdaq endeksi yüzde 1,15, Dow Jones endeksi ise yüzde 1,10 yükselmeyi başardı. Cuma günü üç endeks de tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı.
Makroekonomik veri açısından, ABD özel sektör istihdamının eylül ayında 32 bin kişi azaldığı açıklandı. Piyasa beklentileri ise özel sektör istihdamının bu dönemde 52 bin kişi artacağı yönündeydi.
ABD’de Tedarik Yönetim Enstitüsü (ISM) hizmet sektörü Satın Alma Yöneticileri Endeksi (PMI), eylülde 50’ye gerileyerek beklentileri karşılayamadı. S&P Global hizmet sektörü PMI verisi de 54,2’ye inerek bir önceki aya göre 0,3 puan azalış gösterdi.
ABD’de S&P CoreLogic Case-Shiller Ulusal Konut Fiyat Endeksi, temmuzda yıllık bazda yüzde 1,7 artarak konut fiyatlarındaki artış hızının yavaşladığını gösterdi.
Conference Board Tüketici Güven Endeksi, eylülde 94,2 ile piyasa beklentilerinin altında kalırken, JOLTS açık iş sayısı ağustosta 7 milyon 227 bine çıkarak piyasa beklentilerinin üzerinde gerçekleşti.
6 Ekim tarihinden itibaren takip edilecek olan hafta içinde, salı dış ticaret dengesi, çarşamba Federal Açık Piyasa Komitesi (FOMC) toplantı tutanakları, perşembe haftalık işsizlik maaşı başvuruları ve toptan eşya stokları, cuma ise Michigan tüketici güven endeksi verileri açıklanacak.
Avrupa borsaları pozitif seyretti
Avrupa borsaları geçtiğimiz hafta ağırlıklı olarak alıcılı bir seyir izlerken, önümüzdeki hafta Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanı Christine Lagarde’ın konuşması yakından takip edilecek.
Geçen hafta Rusya ile artan gerilimler yatırımcılar üzerinde etkili olmayı sürdürdü. Belçika Başbakanı Bart De Wever, ülkesinde bulunan dondurulmuş Rus varlıklarının Ukrayna’ya sağlanacak bir kredinin teminatı olarak kullanılması durumunda ortaya çıkabilecek risklerin diğer ülkelerle paylaşılması gerektiğini belirtti.
Danimarka Başbakanı Mette Frederiksen, son aylarda Ukrayna’daki savaşın sonlandırılması amacıyla diplomatik girişimlerin arttığını vurguladı ve “Rusya acımasız saldırılarına devam ediyor. Artık herkes şunu açıkça anlamalı ki Rusya buna zorlanana kadar durmayacak ve sadece Ukrayna için değil, hepimiz için bir tehdit oluşturuyor.” ifadelerini kullandı.
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, Rusya’nın savaşı sürdürebilecek kapasitesinin olduğunu belirterek, Avrupa ülkelerini Rusya’dan petrol satın almaktan vazgeçmeleri yönünde uyardı.
Rus dron ve jetlerinin Polonya, Romanya ve Estonya’nın hava sahalarını ihlal etmesinin ardından Danimarka’daki kritik askeri tesisler ve sivil havalimanları üzerinde tanımlanamayan dronların görülmesi yerel yetkilileri olağanüstü önlemler almaya yöneltti.
Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, ABD Başkanı Trump’ın Gazze’de ateşkese varılması amacıyla sunduğu barış planı açıklamasını memnuniyetle karşıladı.
ABD Başkanı Donald Trump, Gazze’de ateşkese ulaşmak için Hamas’a 3-4 gün süre tanındığını bildirdi.
Makroekonomik tarafta, Avro Bölgesi’nde ağustosta yüzde 2 olan yıllık enflasyon eylülde yüzde 2,2’ye yükseldi. Enflasyon, eylülde aylık bazda ise yüzde 0,1 artış gösterdi ve bu durum eylül ayında ECB’nin hedefinin uzağında kalmasına yol açtı.
Avro Bölgesi’nde mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik oranı ağustos ayında yüzde 6,3’e çıktı. Bugün açıklanacak olan üretici enflasyonu ve hizmet sektörü aktivitesi verilerinin bölgedeki ekonomik gidişat hakkında daha fazla bilgi vermesi bekleniyor.
Almanya’da eylülde yıllık enflasyon yüzde 2,4’e yükselirken, ülkedeki enflasyon bu yıl ardışık ikinci ayda artış göstermiş oldu. Piyasalardaki beklenti, eylülde yıllık enflasyonun yüzde 2,3’e yükselmesi yönündeydi. Almanya’da enflasyon, aylık bazda ise yüzde 0,2 arttı.
Avrupa Birliği (AB) uyumlu Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) de eylülde bir önceki aya göre yüzde 0,2 ve yıllık bazda ise yüzde 2,4 arttı.
Geçen hafta İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 2,18, İtalya’da MIB 30 endeksi yüzde 1,43, Almanya’da DAX endeksi yüzde 2,73 ve Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 2,68 yükseldi.
Gelecek haftanın veri takviminde, pazartesi günü Avro Bölgesi’nde ECB Başkanı Lagarde’ın konuşması, perakende satış verileri, salı Almanya’da fabrika siparişleri, çarşamba Almanya’da sanayi üretimi verileri, perşembe Avro Bölgesi’nde ECB toplantı tutanakları izlenecek.
Asya borsaları alış ağırlıklı seyretti
Asya borsalarında geçen hafta bazı borsaların kapalı olması nedeniyle işlem hacimlerinin düşük olduğu gözlemlenirken, gelecek hafta Japonya’da açıklanacak makroekonomik verilere yönelik beklentiler ön plana çıktı.
Fed’e yönelik artan faiz indirim beklentilerinin yanı sıra, Güney Koreli teknoloji firması Samsung Electronics ile yarı iletken üreticisi SK Hynix’in OpenAI ile imzaladığı Stargate Programı kapsamındaki veri merkezleri için bellek çipleri tedarikine yönelik ön anlaşmalar, bölgedeki risk iştahını artırdı.
Japonya Merkez Bankası (BoJ) Başkanı Kazuo Ueda, fiyat artışlarına dair, “Enflasyon bankanın hedefine kalıcı olarak ulaşma yolunda.” açıklamasında bulundu. Ueda, ABD ekonomisinin gelecekteki seyrinin Japonya ekonomisini önemli ölçüde etkileyeceğini belirtti.
BoJ tarafından yapılan “tankan” anketine katılan firmalar, Japonya’da tüketici fiyat endeksi (TÜFE) için gelecek 12 aylık dönemde yüzde 2,4 artış bekliyor. Anket sonuçları, ülkedeki imalat aktivitesinin artmasını öngörürken, bunun BoJ’un para politikası adımlarını da etkileyebileceği ifade ediliyor.
Anket sonuçlarına göre, Japonya’daki önde gelen imalat sanayi üreticilerinde güvenin artması, BoJ’un faiz artırabileceğine yönelik beklentileri güçlendirdi ve bu durum Japonya borsasında satış baskısına neden oldu.
Geçen hafta açıklanan verilere göre, Japonya’da imalat sanayi PMI 48,5 oldu. Ağustos ayında işsizlik oranı yüzde 2,3’ten yüzde 2,6’ya yükselirken, açıklanan hizmet sektörü PMI ise 53,3 ile aktivitede bir artış olduğunu gösterdi.
Hindistan Merkez Bankası, politika faizini beklentiler doğrultusunda yüzde 5,5 seviyesinde tutmaya devam etti.
Haftalık bazda Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 3,88, Güney Kore’de Kospi endeksi yüzde 4,82, Japonya’da ise Nikkei 225 endeksi yüzde 0,91 artış gösterdi. Çin’de piyasaların tatil nedeniyle iki işlem gününde açık olduğu haftada Şanghay bileşik endeksi ise yüzde 1,43 yükseldi.
Gelecek hafta çarşamba günü Japonya’da dış ticaret dengesi, cuma günü ise Japonya’da Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) verileri açıklanacak. Ayrıca, pazartesi, salı ve çarşamba günleri Çin’de piyasalar tatil sebebiyle kapalı olacak.
Yurt içinde TCMB Başkanı Karahan’ın TBMM’de yapacağı sunum takip edilecek
Yurt içinde geçen hafta satış ağırlıklı bir seyir sürerken, BIST 100 endeksi yüzde 2,62 azalarak 10,858.52 puandan kapandı.
Önümüzdeki hafta Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Fatih Karahan, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda kapsamlı bir sunum gerçekleştirecek. Karahan’ın, sunumda küresel gelişmeler, Türkiye ekonomisi, enflasyon ve para politikası konularında bilgi vermesi bekleniyor.
TCMB’nin faiz kararları ve enflasyonla mücadele konusundaki gelişmelerin, toplantının ana başlıklarını oluşturması öngörülüyor. TÜFE, eylülde bir önceki aya göre yüzde 3,23 ve Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) ise yüzde 2,52 artış gösterdi. Yıllık enflasyon, tüketici fiyatlarında yüzde 33,29, yurt içi üretici fiyatlarında ise yüzde 26,59 olarak kaydedildi.
Dolar/TL, haftayı önceki haftalık kapanışın yüzde 0,3 üzerinde 41,6870 seviyesinden kapattı. Gelecek hafta yurt içinde pazartesi TÜFE bazlı reel efektif döviz kuru, salı günü TCMB Başkanı Fatih Karahan’ın TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda yapacağı sunum, perşembe günü ise sanayi üretimi verileri takip edilecek.
