Bugünkü Resmi Gazete’de yayımlanan karara göre, Bakırköy 9. Asliye Hukuk Mahkemesi, 195 sayılı Basın İlan Kurumu Teşkiline Dair Kanun’un 49. maddesinin Anayasa’ya aykırı olduğuna dair itirazda bulunarak, Anayasa Mahkemesi’ne başvuruda bulundu.
Başvuruda belirtilen iptal talepleri arasında, resmi ilan ve reklam kesme cezalarına dair şartların net olarak tanımlanmamış olduğu, yaptırım ve ceza öngören kuralların açıklık ve kesinlik açısından yetersizliği yer almakta. Ayrıca, resmi ilan ve reklamları kesme yaptırımının düzenlenmesinde ölçülülük ilkesinin göz önünde bulundurulmadığı da vurgulandı.
Anayasa Mahkemesi, kanunun “a” bendinde yer alan “Kurum tarafından o gazete veya dergi ya da internet haber sitesine verilecek ilan ve reklamlar, kesinleşen Yönetim Kurulu Kararına dayanılarak, Kurum Genel Müdürlüğünce iki ayı geçmeyecek bir süre ile kesilir. Ayrıca, bu kanunla temin edilen menfaatlerden de aynı şekilde faydalandırılmaz.” ifadesini iptal etti.
Bunun yanı sıra, Basın İlan Kurumu tarafından uygulanan cezalara karşı asliye hukuk mahkemelerinde açılacak davalarda “verilen kararların kesin olduğu” yönündeki düzenleme de Anayasa’ya aykırı bulunarak iptal edildi.
Kararın gerekçesi
Anayasa Mahkemesi’nin kararında, Anayasa’nın 26. maddesinde ifade özgürlüğünün, 28. maddesinde ise basın özgürlüğünün güvence altına alındığına dikkat çekildi.
Basın İlan Kurumu’nun, gazetelerin önemli bir gelir kaynağı olan resmi ilan ve reklamların adil bir şekilde dağıtılmasına katkıda bulunarak, gazetelerin kalitesinin artırılmasına yardımcı olduğuna vurgu yapıldı. Reklam ve ilan kesme cezalarının, “ifade ve basın özgürlüğüne” müdahale anlamı taşıdığı kaydedildi.
Aynı zamanda, bu müdahalenin yasal çerçeve içinde gerçekleşmesi ve keyfiliğe yer verilmemesi gerektiğinin altı çizildi. İptali istenen düzenlemede, yaptırım gerektiren eylem ve işlemlerin hangi hususları kapsadığı ile öngörülen yaptırımların hangi koşullara, hangi süreler ve ne ölçüde uygulanabileceği konularında belirsizlik bulunduğu ifade edildi.
Düzenlemenin, Basın İlan Kurumu’na “yaptırım uygulamayı gerektiren eylem ve işlemleri belirleme yetkisi verdiği”, bu yetkinin “açık ve net ifadelerle ele alınarak düzenlenmesi gerektiği” vurgulanan kararın içeriğinde yer aldı. Anayasa’ya aykırılığı belirtilen bu düzenlemenin iptali gerektiği ifade edildi.
Ayrıca, Anayasa Mahkemesi, Basın İlan Kurumu tarafından verilen cezalara karşı asliye hukuk mahkemelerinde açılacak davalarda kararların kesin olduğu yönündeki düzenlemenin de “mahkeme kararlarının denetlenmesi isteme hakkına aykırı olduğu” gerekçesiyle iptaline hükmetti.
